[Sách mới] Soạn GDCD 7 Bài 10 Cánh diều: Tệ nạn xã hội

Hướng dẫn Soạn GDCD 7 Bài 10: Tệ nạn xã hội ngắn gọn, đầy đủ SGK trang 51, 52, 53, 54 bám sát nội dung bộ sách mới Cánh diều. Hi vọng, qua bài viết này các em học sinh có thể nắm vững nội dung bài và hiểu bài tốt hơn.

Bài 10. Tệ nạn xã hội trang 51, 52, 53, 54 GDCD 7 - Cánh diều

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết GDCD 7 Bài 10 ngắn nhất Cánh Diều

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 51 SGK GDCD 7

Tệ nạn xã hội để lại những hậu quả nặng nề cho cá nhân, gia đình và xã hội. Tệ nạn xã hội thường bắt nguồn từ những thói quen xấu. Em hãy liệt kê những thói quen xấu của con người trong cuộc sống mà em biết. Trong những thói quen ấy, đâu là tệ nạn xã hội?

Lời giải

- Những thói quen xấu của con người trong cuộc sống mà em biết là: 

+ Uống nhiều rượu bia, hút thuốc, sử dụng chất kích thích.

+ Luôn trễ hẹn, đến muộn.

+ Chửi thề, nói tục chửi bậy.

+ Chơi cờ bạc, cá cược.

+ Mê tín dị đoan.

- Trong các thói quen xấu đó, thì những tệ nạn xã hội là: uống nhiều bia rượu; hút thuốc, sử dụng chất kích thích; chơi cờ bạc, cá cược; mê tín dị đoan.

Khám phá

1. Khái niệm tệ nạn xã hội và các loại tệ nạn xã hội

Trả lời câu hỏi trang 51, 52 SGK GDCD 7

Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

a) Theo em, mỗi hình ảnh trên nói về điều gì? Hãy chỉ ra điểm chung của các hình ảnh đó.

b) Em hãy kể tên những tệ nạn xã hội phổ biến.

Lời giải

a) Theo em, điểm chung của mỗi hình ảnh trên là đều nói về biểu hiện của tệ nạn xã hội:

- Hình 1: Đua xe trái phép.

- Hình 2: Cờ bạc.

- Hình 3: Mê tín dị đoan.

- Hình 4: Cá độ.

b) Những tệ nạn xã hội phổ biến là:

- Mại dâm.

- Ma túy.

- Cờ bạc.

- Mê tín dị đoan.

- Trộm cắp, ...

2. Nguyên nhân dẫn đến tệ nạn xã hội

Trả lời câu hỏi trang 52 SGK GDCD 7

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1:

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có điều kiện, do ăn chơi và đua đòi cùng các bạn, T đã tìm cảm giác lạ bằng việc dùng thử ma tuý. Sau lần đó, T dùng thêm một vài lần nữa và dẫn đến nghiện ma tuý.

Trường hợp 2:

Bố mẹ K đi làm xa nhà, ít có điều kiện quan tâm đến việc học hành, sinh hoạt của con. Thêm vào đó, K lại bị bạn bè xấu rủ rê, lôi kéo nên dần bỏ bê việc học tập và thường xuyên tụ tập đánh bài ăn tiền.

a) Em hãy cho biết những nguyên nhân nào dẫn đến T nghiện ma tuý, K tụ tập đánh bài?

b) Theo em, còn những nguyên nhân nào khác dẫn đến các tệ nạn xã hội của con người?

Lời giải

a) 

- Những nguyên nhân nào dẫn đến T nghiện ma tuý là do T sinh ra và lớn lên trong gia đình có điều kiện, do ăn chơi và đua đòi cùng các bạn.

- Những nguyên nhân nào dẫn đến K tụ tập đánh bài là: do bố mẹ K đi làm xa nhà, ít có điều kiện quan tâm đến việc học hành, sinh hoạt của con, thêm vào đó, K lại bị bạn bè xấu rủ rê, lôi kéo.

b) Nguyên nhân khác dẫn đến các tệ nạn xã hội của con người là:

- Thiếu hiểu biết, ham chơi, đua đòi.

- Bị người xấu dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc hoặc ép buộc.

- Gia đình thiếu sự giáo dục phù hợp, quan tâm, chăm sóc, chia sẻ, yêu thương.

- Thiếu môi trường vui chơi, giải trí lành mạnh...

3. Hậu quả của tệ nạn xã hội

Trả lời câu hỏi trang 53 SGK GDCD 7

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

Trường hợp 1:

H rất thích đua xe nên đã rủ các bạn tham gia với mình. Trong lúc đua xe, H đã làm mọi người đi đường hoảng sợ, thậm chí còn đâm vào vợ chồng anh K, khiến họ bị thương nặng. 

Trường hợp 2:

Do bị bạn bè xấu dụ dỗ, lôi kéo nên N đã sa vào tệ nạn đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện. Khi biết sự việc này, bố mẹ N rất đau khổ.

a) Em hãy liệt kê hậu quả của việc đua xe đối với H và vợ chồng anh K? 

b) Hành vi đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện đã dẫn đến hậu quả gì đối với N và gia đình? 

c) Hãy chia sẻ hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết.

Lời giải

a) Hậu quả của việc đua xe đối với H và vợ chồng anh K là: Trong lúc đua xe, H đã làm mọi người đi đường hoảng sợ, thậm chí còn đâm vào vợ chồng anh K, khiến họ bị thương nặng. 

b) Hành vi đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện đã dẫn đến hậu quả đối với N và gia đình như sau:

- Đối với N: bản thân nghiện ngập, bệnh tật, tốn kém.

- Đối với gia đình N: Bố mẹ N đau khổ.

c) Hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết là:

- Gây tổn hại nghiêm trọng về mặt sức khỏe, tinh thần, trí tuệ, thậm chí là tính mạng con người. 

- Gây tổn thất về kinh tế, tình trạng bạo lực và phá vỡ hạnh phúc của gia đình. 

- Ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội; chuẩn mực đạo đức; thuần phong mĩ tục và vi phạm các quy định pháp luật của Nhà nước.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 53, 54 SGK GDCD 7

Câu 1: Hành vi nào dưới đây là tệ nạn xã hội?

A. Anh Q thường xuyên sử dụng ma tuý.

B. Chị M không xa lánh người bị nhiễm HIV.

C. Bạn T luôn thực hiện nghiêm túc các nội quy của nhà trường.

D. Anh C thường tham gia đánh bạc cùng bạn bè. 

E. Bạn H đã từ chối việc hút thuốc lá khi bị bạn bè dụ dỗ.

G. Bà N thưởng mời thầy cúng đến giải hạn khi các con mình bị ốm.

Lời giải

Hành vi tệ nạn xã hội là: A, D, G

Vì đây là những hành vi sai lệch chuẩn mực đạo đức, vi phạm pháp luật, gây hậu quả xấu tới cá nhân, gia đình và xã hội. 

Câu 2: Theo em, học sinh có thể mắc phải những tệ nạn xã hội nào? Hãy liệt kê nguyên nhân và hậu quả của các tệ nạn xã hội đó.

Lời giải

- Học sinh có thể mắc phải những tệ nạn xã hội như:

+ Ma túy.

+ Cá độ, bài bạc.

+ Mại dâm, ...

- Nguyên nhân của các tệ nạn xã hội là:

+ Thiếu hiểu biết, ham chơi, đua đòi.

+ Bị người xấu dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc hoặc ép buộc.

+ Gia đình thiếu sự giáo dục phù hợp, quan tâm, chăm sóc, chia sẻ, yêu thương.

+ Thiếu môi trường vui chơi, giải trí lành mạnh, ...

STT	Nguyên nhân
	Nguyên nhân từ phía cá nhân	Nguyên nhân từ phía gia đình	Nguyên nhân từ phía xã hội	Hậu quả
1.Mại dâm	Ăn chơi đua đòi	Không quan tâm	Lôi kéo	Xa đọa, mắc bệnh
2. Bài bạc	Ăn chơi đua đòi	Không quan tâm hoặc mâu thuẫn từ gia đình	Lôi kéo	Tiêu tốn tiền của, gia đình lo lắng

Câu 3: Gia đình M sống ở một vùng quê nên còn nhiều khó khăn. Mỗi lần các em của M bị ốm, bố mẹ không đưa đến trạm y tế xã mà lại mời thầy cúng đến nhà làm lễ mong cho các em khỏi bệnh.

a) Theo em, nguyên nhân nào dẫn tới hành vi của bố mẹ M? Hậu quả của hành vi đó là gì? 

b) Nếu là M em sẽ làm gì để ngăn cản hành vi của bố mẹ?

Lời giải

a) 

- Theo em, nguyên nhân dẫn tới hành vi của bố mẹ M là do mê tín dị đoan.

- Hậu quả của hành vi đó là các em của M không thể khỏi bệnh.

b) Nếu là M em nên phân tích cho bố mẹ hiểu đó là việc làm mê tín dị đoan, không thể giúp các em khỏi bệnh. Thay vào đó bố mẹ nên đưa em đến bệnh viện để chữa trị.

Câu 4: Một số bạn trong lớp của H đã xem các video về đánh bài ăn tiền trên mạng xã hội. Do tò mò, các bạn có ý định rủ nhau tụ tập cùng chơi bài. Nếu là H trong tình huống trên em sẽ làm gì?

Lời giải

Nếu là H trong tình huống trên em nên khuyên các bạn không nên thử chơi bài ăn tiền vì đây là một hình thức của cờ bạc, là tệ nạn xã hội và bị cấm.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 54 SGK GDCD 7

Câu 1: Em hãy lựa chọn một tệ nạn xã hội phổ biến nhất ở địa phương để thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về hậu quả của tệ nạn xã hội theo gợi ý sau:

- Tên tệ nạn xã hội.

- Hậu quả của tệ nạn xã hội đó đối với bản thân, gia đình và xã hội.

Lời giải

Tệ nạn ma túy: 

Hậu quả:

* Đối với người nghiện:

- Ảnh hưởng về mặt thể chất: 

+ Tổn hại về hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, các bệnh về da, làm suy giảm chức năng thải độc, hệ thần kinh. 

+ Suy nhược toàn thân, suy giảm sức lao động, giảm hoặc mất khả năng lao động, khả năng tập trung trí óc. 

+ Dẫn đến tình trạng nhiễm độc ma túy mãn tính, người gầy gò, xanh xao, mắt trắng, môi thâm, nước da tái xám, dáng đi xiêu vẹo. 

+ Cơ thể suy kiệt hoặc phù nề do thiếu dinh dưỡng, rối loạn nhịp sinh học, thức đêm ngủ ngày, sức khỏe giảm sút rõ rệt.

- Ảnh hưởng về mặt tinh thần:

+ Người nghiện thường có hội chứng quên, hội chứng loạn thần kinh sớm (ảo giác, hoang tưởng, kích động…) và hội chứng loạn thần kinh muộn (các rối loạn về nhận thức, cảm xúc, về tâm tính, các biến đổi về nhân cách đặc trưng cho người nghiện ma túy).

+ Ở trạng thái loạn thần kinh sớm, người nghiện ma túy có thể có những hành vi nguy hiểm cho bản thân và người xung quanh.

* Tác hại:

- Gây suy yếu và tổn hại sức khỏe, có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu dùng lâu dài, quá liều ...

- Học tập và làm việc sa sút

- Mất nhân cách, đạo đức

- Xa lánh nếp sống, sinh hoạt lành mạnh, xa lánh người thân, bạn bè tốt.

- Hành vi, lối sống của họ bị sai lệch so với chuẩn mực đạo đức của xã hội và luật pháp dẫn tới tha hóa về nhân cách.

* Với gia đình người nghiện: tán gia bại sản, dẫn đến khánh kiệt về kinh tế, mất yên ổn, hạnh phúc,.

* Với xã hội:

- Ảnh hưởng đến trật tự an ninh: tội phạm gia tăng, kéo sự phát triển của xã hội xuống.

- Để có tiền mua ma túy, thỏa mãn cơn nghiện người nghiện có thể trộm cắp, lừa đảo, cướp giật, thậm chí giết người … Dẫn đến gia tăng tệ nạn xã hội.

- Ảnh hưởng đến sự phát triển, làm suy yếu thế hệ trẻ - thế hệ tương lai sẽ làm chủ đất nước.

⇒ Nghiện ma túy gây tác hại lớn tới con người và nền kinh tế xã hội, là một trong những nguyên nhân hàng đầu kìm hãm sự phát triển kinh tế, văn hóa, gây ra nhiều tệ nạn khác kéo theo.

* Nguyên nhân dẫn đến tệ nạn ma túy

- Thất nghiệp hoặc nghề nghiệp không ổn định dẫn đến tâm lí chán chường và tìm đến ma tuý.

- Gia đình thiếu sự quan tâm, cha mẹ có mối quan hệ phức tạp, ...

- Điều kiện kinh tế gia đình khá giả, nuông chiều thái quá.

- Ham vui, đua đòi, bị bạn bè dụ dỗ, lừa đảo sử dụng ma tuý.

- Muốn chứng tỏ mình là người sành điệu, là người lớn và độc lập.

- Tâm lý chưa ổn định, dễ dao động và thiếu tự tin.

- Trình độ học vấn thấp, thiếu hiểu biết.

- Khi chữa bệnh lạm dụng các thuốc giảm đau hoặc có vấn đề sức khỏe tâm thần...

⇒ Nghiện ma túy hầu như không xuất phát từ một nguyên nhân đơn lẻ mà là sự tổ hợp của nhiều tác nhân khác nhau từ bản thân, từ gia đình và từ xã hội.

* Biện pháp phòng chống

- Sống trong sạch, lành mạnh, không ăn chơi, đua đòi.

- Không quan hệ với những đối tượng xấu, có liên quan đến ma túy.

- Gia đình phải thường xuyên quan tâm giáo dục con cái.

- Giáo dục, tuyên truyền qua một số phim ảnh, tài liệu có tính giáo dục.

- Học sinh cần được tuyên truyền, giáo dục pháp luật, đạo đức công dân, kỹ năng sống...

- Những kẻ buôn bán, tàng trữ ma tuý cần bị xử phạt nghiêm khắc.

- Kết hợp với gia đình - nhà trường - xã hội để thực hiện những biện pháp phù hợp phòng chống tệ nạn ma tuý.

Câu 2: Em hãy tìm hiểu các quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội và trình bày trước lớp dưới dạng bảo ảnh clip hoặc tiểu phẩm.

Lời giải

- Hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc bị cấm dưới mọi hình thức.

- Hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, lôi kéo sử dụng trái phép các chất ma túy bị nghiêm cấm.

- Người nghiện buộc phải đi cai nghiện.

- Hành vi mại dâm, dụ dỗ, dẫn dắt mại dâm bị nghiêm cấm.

- Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích có hại cho sức khỏe. Hành vi lôi kéo trẻ em đánh bạc, uống rượu, hút thuốc, dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm bị nghiêm cấm.

-  Phát huy lối sống giản dị, lành mạnh, biết giữ mình và giúp nhau để không sa vào tệ nạn xã hội. Cần tuân theo những quy định của pháp luật và tích cực tham gia phòng, chống tệ nạn xã hội trong nhà trường và địa phương.

>>> Xem trọn bộ: Soạn GDCD 7 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn [Sách mới] Soạn GDCD 7 Bài 10 Cánh diều: Tệ nạn xã hội trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!