Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 3: Thực hành Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Hướng dẫn Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 3: Thực hành Trao đổi nước và khoáng ở thực vật trang 21, 25 ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 3: Thực hành Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Thu hoạch

Câu hỏi trang 25 Sinh học 11: Học sinh viết báo cáo thực hành theo các nội dung sau:

Lời giải:

BÁO CÁO THỰC HÀNH

TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

1. Mục đích

- Thực hiện và giải thích được các thí nghiệm chứng minh sự hút nước ở rễ, vận chuyển nước ở thân và thoát hơi nước ở lá. 

- Thực hiện được các bước trồng cây thủy canh, khí canh.

- Thực hành quan sát được cấu tạo khí khổng ở lá.

2. Kết quả và giải thích

2.1. Thí nghiệm trao đổi nước ở thực vật

a) Chứng minh quá trình hấp thụ nước ở rễ

- Kết quả: Mực nước ở ống nghiệm chứa cây có lá giảm nhiều nhất, sau đó đến mực nước ở ống nghiệm chứa cây bị ngắt toàn bộ lá, và cuối cùng là mực nước ở ống đối chứng không có sự thay đổi.

- Giải thích:

+ Mực nước ở ống nghiệm chứa cây có lá giảm nhiều nhất do quá trình thoát hơi nước qua lá của cây diễn ra bình thường.

+ Mực nước ở ống nghiệm chứa cây bị ngắt toàn bộ lá giảm ít hơn do cây bị ngắt toàn bộ lá thì không diễn ra quá trình thoát hơi nước qua lá, nhu cầu nước của cây ít hơn.

+ Mực nước ở ống đối chứng không có sự thay đổi do không có sự mất nước do thoát hơi nước.

b) Chứng minh quá trình vận chuyển nước ở thân

- Kết quả:

+ Đối với mỗi cành hoa ở cốc chứa dung dịch màu, khi quan sát mặt cắt cành hoa hoặc quan sát bó mạch ta thấy có các chấm tròn có màu nhuộm đậm tương ứng với màu của dung dịch màu. Còn mặt cắt trên cành hoa ở cốc nước thường không có sự thay đổi màu.

+ Sau khi để qua đêm, cánh hoa bị nhuộm màu giống với màu dung dịch trong cốc

- Giải thích: Nước sẽ được vận chuyển từ cành lên cánh hoa theo mạch gỗ do đó hoa và phần mạch gỗ ở cành hoa sẽ có màu giống màu của dung dịch trong cốc.

c) Chứng minh quá trình thoát hơi nước ở lá

- Kết quả: Sau 30 phút, quan sát thấy cả 2 mảnh giấy thấm tẩm cobalt chloride đều có hiện tượng chuyển dần từ màu xanh da trời sang màu hồng. Trong đó, mảnh giấy kẹp ở mặt dưới của lá có tốc độ chuyển màu hồng nhanh hơn mảnh giấy kẹp ở mặt trên của lá.

- Giải thích:

+ Giấy thấm tẩm cobalt chloride khi ướt có màu hồng, khi khô có màu xanh. Giấy thấm tẩm cobalt chloride kẹp ở hai mặt của lá đều chuyển sang màu hồng do ở cả hai mặt của lá đều có sự thoát hơi nước.

d) Thực hành quan sát cấu tạo khí khổng ở lá

- Kết quả: Quan sát thấy khí khổng có dạng hình hạt đậu, xếp úp vào nhau tạo nên khe khí khổng. 

- Giải thích: Khí khổng phân bố nhiều ở biểu bì của mặt sau lá thài lài tía. Khi được nhỏ một giọt nước, tế bào khí khổng ở trạng thái no nước, thành mỏng căng ra làm cho thành dảy cong theo khiến khí khổng mở.

e) Thực hành tưới nước chăm sóc cây

- Kết quả:

+ Chậu 1: Cây có biểu hiện héo hoặc rũ xuống, lá bắt đầu vàng, nâu từ đầu lá đến toàn bộ lá.

+ Chậu 2: Cây sinh trưởng và phát triển bình thường, cây xanh tốt.

+ Chậu 3: Một số lá cây có hiểu hiện vàng và sớm rụng, cây hơi héo.

- Giải thích:

+ Chậu 1: Chậu 1 không được tưới nước nên cây thiếu nước, làm cho cây héo, vàng lá.

+ Chậu 2: Chậu 2 được cung cấp nước hợp lí nên cây sinh trưởng và phát triển bình thường.

+ Chậu 3: Chậu 3 mỗi lần được tưới với lượng nước gấp đôi chậu 2 và tưới 2 lần mỗi ngày nên đất bị úng nước, làm cho cây có biểu hiện héo hoặc vàng lá.

2.2. Thực hành trồng cây thủy canh, khí canh

- Kết quả: Các cây trồng bằng phương pháp thủy canh và khí canh đều sinh trưởng và phát triển xanh tốt.

- Giải thích: Một số loài cây có thể hấp thụ nước và các chất dinh dưỡng ở dạng lỏng (ngập nước) hoặc dạng sương. Do đó, khi được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng hợp lí, cây sẽ sinh trưởng và phát triển xanh tốt.

3. Trả lời câu hỏi

a)  Đề xuất phương án thí nghiệm khác với cách tiến hành được mô tả trong bài để chứng minh lá là cơ quan thoát hơi nước

Trả lời:

- Mục đích thí nghiệm: Chứng minh sự thoát hơi nước ở lá cây.

- Chuẩn bị thí nghiệm:

+ Mẫu vật của thí nghiệm bao gồm hai chậu cây nhỏ, cùng loại và cùng kích cỡ, được sử dụng để so sánh hiện tượng thoát hơi nước giữa cây đã bị cắt bỏ lá (chậu A) và cây không bị cắt bỏ lá (chậu B).

+ Để thực hiện thí nghiệm, chúng ta cần chuẩn bị hai túi nylon to trong suốt.

- Các bước tiến hành:

+ Bước 1: Lấy hai chậu cây cùng loại và cùng kích cỡ, rồi cắt bỏ hoàn toàn lá cây ở chậu A. Sau đó, chùm túi nylon được treo lên hai cây ở chậu A và B để bao phủ toàn bộ chậu.

+ Bước 2: Đặt hai chậu cây ra chỗ có ánh sáng.

+ Bước 3: Sau khi đã thực hiện các bước chuẩn bị và đặt hai chậu cây ra nơi có ánh sáng, chúng ta sẽ dự đoán hiện tượng xảy ra ở hai chậu cây A và B sau một giờ thí nghiệm.

b) Trình bày phương án thí nghiệm để nhuộm được hai hoặc ba màu khác nhau cho một số loại hoa trắng khác như đồng tiền, cúc, huệ,…

Trả lời:

- Mục đích của thí nghiệm là để nhuộm một số loại hoa trắng bằng hai hoặc ba màu hoa khác nhau.

- Chuẩn bị thí nghiệm:

+ Trước khi tiến hành thí nghiệm, chúng ta cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ và hóa chất cần thiết. Mẫu vật cho thí nghiệm là cây hoa.

+ Các dụng cụ cần chuẩn bị bao gồm hai hoặc ba cốc thủy tinh, dao nhỏ hoặc kéo để cắt hoa và đựng nước, cũng như nước sạch để làm dung dịch nhuộm. Hóa chất cần chuẩn bị là 2 hoặc 3 lọ phẩm màu khác nhau để tạo ra các màu nhuộm khác nhau.

- Để tiến hành thí nghiệm, chúng ta cần thực hiện các bước sau:

+ Bước 1: Chẻ dọc thân của cây hoa thành 2 hoặc 3 nhánh mà không cắt rời chúng. Điều này sẽ giúp cho hoa được nhuộm đều màu trên toàn bộ bông.

+ Bước 2: Cắm mỗi nhánh của cây hoa vào 2 hoặc 3 cốc thủy tinh đựng phẩm màu khác nhau. Nếu sử dụng hai lọ nhuộm, ta có thể cắm hai nhánh của cây hoa vào mỗi lọ nhuộm. Nếu sử dụng ba lọ nhuộm, ta cắm một nhánh vào mỗi lọ.

+ Bước 3: đặt cốc ra nơi có không khí lưu thông tốt để quan sát sự chuyển màu của bông hoa sau khoảng 30 - 60 phút. Việc này giúp cho quá trình thụ phấn diễn ra thuận lợi và đảm bảo sự phát triển của bông hoa được tốt nhất.

Quy trình thực hành 

Câu hỏi trang 25 Sinh học 1: 

- Nêu các dụng cụ, hóa chất được sử dụng để trồng cây thủy canh, khí canh

- Vẽ sơ đồ các bước tiến hành trồng cây thủy canh và khí canh.

- So sánh, rút ra nhận xét về ưu điểm và hạn chế của hai phương pháp này so với phương pháp trồng cây trên đất.

Lời giải:

- Các dụng cụ, hóa chất được sử dụng để trồng cây thủy canh, khí canh:

+ Các dụng cụ, hóa chất được sử dụng để trồng cây thủy canh: dung dịch Knop hoặc dinh dưỡng thủy canh, bình trồng cây, rọ trồng cây thủy canh, xơ dừa.

+ Các dụng cụ, hóa chất được sử dụng để trồng cây khí canh: dung dịch Knop hoặc dinh dưỡng thủy canh, bình trồng cây có gắn thiết bị phun sương, rọ trồng cây thủy canh, xơ dừa.

- Vẽ sơ đồ các bước tiến hành trồng cây thủy canh và khí canh:

+ Sơ đồ các bước tiến hành trồng cây thủy canh: 

Trồng cây vào rọ trồng, cố định cây trong rọ bằng xơ dừa → Đặt rọ đã trồng cây vào bình trồng cây → Bổ sung dung dịch dinh dưỡng vào bình trồng cây sao cho ngập hết bộ rễ → Đặt bình trồng cây ra ngoài sáng, theo dõi sự sinh trưởng của cây trong ba tuần bằng cách đo chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, đếm số lá cây sau mỗi 3 ngày.

+ Sơ đồ các bước tiến hành trồng cây khí canh: 

Trồng cây vào rọ trồng, cố định cây trong rọ bằng xơ dừa → Đặt rọ đã trồng cây vào bình trồng cây → Bổ sung dung dịch dinh dưỡng vào bình trồng cây sao cho dung dịch để vòi phun sương hoạt động mà không ngập rễ cây → Đặt bình trồng cây ra ngoài sáng, theo dõi sự sinh trưởng của cây trong ba tuần bằng cách đo chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, đếm số lá cây sau mỗi 3 ngày.

- So sánh, rút ra nhận xét về ưu điểm và hạn chế của hai phương pháp này so với phương pháp trồng cây trên đất:

+ So sánh ưu điểm và hạn chế phương pháp thủy canh so với phương pháp trồng cây trên đất:

Ưu điểm	Hạn chế
- Năng suất cao và đảm bảo được chất lượng rau trồng. - Tiết kiệm diện tích, tiết kiệm nước, tốn ít công chăm sóc. - Không có cỏ dại, hạn chế sâu bệnh.	- Loại cây trồng bị hạn chế (thường chỉ áp dụng đối với các loại rau ăn lá, rau gia vị, rau ăn quả ngắn ngày). - Chi phí đầu tư cao, đòi hỏi kiến thức chuyên môn. - Nếu có sâu bệnh phát triển sẽ lây lan nhanh chóng.

+ So sánh ưu điểm và hạn chế phương pháp khí canh so với phương pháp trồng cây trên đất:

Ưu điểm	Hạn chế
- Năng suất cao và đảm bảo được chất lượng rau trồng. - Tiết kiệm diện tích, tiết kiệm nước. - Rễ cây nhận được nhiều oxygen hơn. - Dễ dàng bảo trì hệ thống khí canh.	- Chi phí đầu tư cao, kĩ thuật canh tác cao. - Tiêu tốn nhiều điện năng. - Yêu cầu theo dõi và bảo trì thường xuyên.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sinh 11 Kết nối tri thức

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 3: Thực hành Trao đổi nước và khoáng ở thực vật trang 21, 25 trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!