Phân tích bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi)

Lối sống “nhàn” của Nguyễn Trãi được thể hiện rất rõ trong bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi). Cùng Toploigiai Phân tích bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi) để hiểu rõ hơn về tác phẩm nhé!

Dàn ý Phân tích bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi) 

a. Mở bài

- Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm.

b. Thân bài

* Bức tranh thiên nhiên của bài thơ:

- Thiên nhiên hoang sơ với tiếng vượn kêu cùng tiếng vang trong không gian. 

- Con đường đá mòn với hai hàng trúc cùng hoa. 

- Không gian mát mẻ với những tán cây rợp bóng. 

- Có hồ cùng ánh trăng chiếu rọi xuống.

* Lối sống đơn giản, bình dị của nhân vật trữ tình

- Sống một cuộc sống yên bình nơi làng quê, tránh xa mọi xô bồ, tấp nập.

c. Kết bài

- Khẳng định lại nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

Phân tích bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi) - Mẫu số 1

      Nguyễn Trãi là một vị anh hùng tài ba của lịch sử Việt Nam. Theo dòng thời gian trở về trước, ông đã cùng Lê Lợi mưu trí, giúp cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn dành được thắng lợi và tiếp tục góp sức mình để phò tá vua Lê Lợi xây dựng nhà Hậu Lê hùng mạnh. Không chỉ là một vị anh hùng với tài năng về mặt chính trị, Nguyễn Trãi còn là một đại thi hào dân tộc, với sự nghiệp sáng tác văn chương vô cùng đồ sộ và có giá trị cho tới tận ngày nay. Rất nhiều tác phẩm của Nguyễn Trãi mà chúng ta biết đến nhiều như Bình ngô đại cáo, Tự thán, Bảo kính cảnh giới,... Bên cạnh đó còn có 21 bài Ngôn chí nằm trong tập thơ Quốc âm thi tập cũng vô cùng xuất sắc. Đặc biệt trong là bài Ngôn chí 20, Dấu người đi. Bài thơ đã mang tới cho người đọc một bức tranh thiên nhiên vô cùng thanh bình, cùng với đó là lời bày tỏ phong cách sống thanh tao của Nguyễn Trãi.

“Dấu người đi là đá mòn,
Ðường hoa vướng vất trúc luồn.
Cửa song dãi xâm hơi nắng,
Tiếng vượn kêu vang cách non.
Cây rợp tán che am mát,
Hồ thanh nguyệt hiện bóng tròn.
Rùa nằm hạc lẩn nên bầy bạn,
Ủ ấp cùng ta làm cái con.”

     Bức tranh khắc họa không gian sinh sống của Đại thi hào Nguyễn Trãi thật yên bình và nên thơ làm sao! Nhà ông ở có lối đi ở đây là những con đường “đá mòn”, dọc các lối đi là hoa được trồng xen với những cây trúc tươi tốt lá “luồn” lá. Trong nhà là những ô cửa đơn giản có song, mỗi khi trời nắng lên, ánh nắng sẽ chiếu qua cửa, thật là nên thơ. Trong không gian sống đẹp như vậy, lại có thêm cả âm thanh của vượn kêu trên núi gần nhà. Một không gian yên bình như vậy sẽ nghe tiếng vượn rất rõ, vang vọng khắp núi. Cảnh vật trong bài có thêm âm thanh càng trở nên sinh động hơn bao giờ hết. Qua những câu thơ trên, độc giả chúng ta dễ dàng biết được, nơi Nguyễn Trãi sống là vùng núi. Chính vì vậy nên cây cối ở đây rất tươi tốt, rợp che cả am của Nguyễn Trãi, nơi mà nhà thơ thường ngồi ngắm cảnh vật, suy nghĩ về cuộc đời và con người. Không chỉ đẹp vào ban ngày, khi đêm xuống, bức tranh thiên nhiên nơi đây cũng mơ mộng hơn bao giờ hết. Đêm về, vầng trăng tròn lên cao, hiện bóng mình xuống hồ, tạo nên phong cảnh thực hữu tình. Trong hồ, được Nguyễn Trãi miêu tả lại có thêm cả rùa nằm ẩn mình, hạc thì lẩn trốn. Cả hai con vật trên đều có cách sống rất chậm rãi, giản dị nhưng lại có khí chất thanh tao. Nguyễn Trãi coi chúng là bầy bạn, cùng ủ ấp tâm hồn cho nhau. Điều này chính là lời bộc bạch của Nguyễn Trãi về lối sống của chính mình. Nhà thơ làm bạn với những loài vật có lối sống giống như mình, giản dị và tĩnh lặng, nhưng luôn giữ cho mình những phẩm chất thanh tao đáng quý. Dù sống ở nơi núi non một mình, làm bạn với cây cối và con vật nhưng Nguyễn Trãi không hề cô đơn mà lại vô cùng thanh thản, nhàn nhã.

      Bài thơ Ngôn chí 20 hay còn gọi là Dấu người đi là một bài thơ hay, được Nguyễn Trãi sử dụng ngôn từ điêu luyện, khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên hữu tình tại vùng quê thanh bình mà ông sinh sống. Đó là một bức tranh vô cùng đẹp, sinh động và yên ả, có cả cây cối và con vật. Qua đó, Đại thi hào Nguyễn Trãi cũng đã gửi đến người đọc thông điệp sống giản dị, bình lặng nhưng thanh tao của mình.

Phân tích bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi) - Mẫu số 2

      Nguyễn Trãi vốn luôn nổi tiếng là người có lối sống “nhàn”, bình dị và đáng sống. Đã không có ít bài thơ được ông sáng tác để nói về lối sống đẹp này, trong đó, Ngôn chí 20 (Dấu người đi) là một trong những tác phẩm nổi bật nhất.

Dấu người đi la đá mòn, 

Đường hoa vướng vất trúc lòn. 

Cửa song giãi, xâm hơi nắng, 

Tiếng vượn kêu, vang cách non. 

Cây rợp, tán che am mát, 

Hồ thanh, nguyệt hiện bóng tròn. 

Rùa nằm hạc lẩn nên bầy bạn, 

Ủ ấp cùng ta làm cái con.

      Với tám câu thơ cùng cách chọn thể thơ độc đáo, sau câu đầu thể lục bát, hai câu cuối thể thơ bảy chữ đã cho thấy ngòi bút đặc sắc của Nguyễn Trãi. Bài thơ đã cho thấy được phong cảnh thiên nhiên đẹp đẽ và bình dị nơi làng quê cùng phong cách sống đẹp của nhân vật trữ tình. 

      Phong cảnh thiên nhiên đã được hiện rõ qua cách miêu tả của tác giả. Nơi ông ở là nơi rộng rãi, có lối đi đá mòn cùng hai rặng trúc và hoa ven hai bên đường lãng mạn. Ánh nắng chan hòa chiếu khắp mọi nơi. Không gian hoang sơ với tiếng vượn hú, với những âm thanh vang vọng dù chỉ là âm thanh nhỏ. Chắc chắn, nơi mà tác giả ở là một nơi rất hoang sơ, gần rừng núi nơi vắng người. Do đó, việc nghe thấy những âm thanh vang vọng, tiếng vượn kêu mới xảy ra. Ở trong rừng, bóng mát và cây xanh chắc chắn là không thể thiếu. Hình ảnh hồ nước trong xanh cùng bóng trăng chiếu xuống mặt hồ vẫn luôn là hình ảnh đẹp xuất hiện trong không ít bài thơ, là một hình ảnh đầy tính biểu cảm và sống động. Không chỉ có cây cối, cảnh vật mà nơi đây còn có cả các con vật. 

Rùa nằm hạc lẩn nên bầy bạn, 

Ủ ấp cùng ta làm cái con.

      Không còn cô đơn một mình, ở nơi đây còn có cả sự xuất hiện của rùa và hạc. Chúng không hiện hữu xung quanh nhau mà loài thì nằm, loài thì lẩn nhưng chúng vẫn trở thành bạn tốt. Điều đó chứng tỏ lối sống của Nguyễn Trãi không bị cô lập, cô đơn mà dù nằm yên một chỗ, dù lẩn sâu vào trong rừng thì vẫn có người làm bạn cùng. 

      Với ngòi bút điêu luyện của mình, bức tranh về thiên nhiên và nơi sống cùng phong cách sống giản dị mà ý nghĩa của tác giả đã hiện lên một cách rõ nét. Có thể là lối sống khác hoàn toàn với lối sống hiện nay nhưng nó cũng có một ý nghĩa nhất định và vẫn rất đẹp.

------------------------------------

Trên đây, Toploigiai đã cùng các bạn Phân tích bài thơ Ngôn chí 20 (Dấu người đi) . Hy vọng qua bài viết này, các bạn có thể có được thêm nhiều kiến thức cho mình và học tập tốt nhé!