logo

(Cánh diều) Lý thuyết Sử 11 Bài 10: Cuộc cải cách của Lê Thánh Thông thế kỉ XV

Tóm tắt (Cánh diều) Lý thuyết Sử 11 Bài 10: Cuộc cải cách của Lê Thánh Thông thế kỉ XV theo chương trình Sách mới ngắn gọn nhất. Tổng hợp lý thuyết Lịch sử 11 trọn bộ chi tiết, đầy đủ.

Bài 10. Cuộc cải cách của Lê Thánh Thông thế kỉ XV

Soạn Lịch sử 11 Cánh Diều Bài 10


1. Bối cảnh lịch sử

Về chính trị:

- Sau khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, triều Lê sơ xây dựng bộ máy nhà nước mới, nhưng nội bộ triều đình có nhiều mâu thuẫn và phe cánh, sự lộng quyền của công thần.

Về kinh tế - xã hội:

- Nền kinh tế Đại Việt sau chiến tranh phục hồi, nhưng ruộng đất vẫn có nhiều hạn chế, nạn cường hào và quan lại tham ô, nhũng nhiễu cũng ngày càng tăng.

Chính sách của Lê Thánh Tông:

- Sau khi lên ngôi, Lê Thánh Tông cải cách hệ thống hành chính từ năm 1466 và thực hiện các chính sách cải cách quan trọng.


2. Nội dung cải cách tổ chức bộ máy chính quyền


a. Chính trị

Bộ máy chính quyền

- Hoàn thiện hệ thống cơ quan, tập trung quyền lực vào tay nhà vua.

- Giảm sát và hỗ trợ lẫn nhau giữa các cơ quan.

- Bãi bỏ nhiều cơ quan, chức quan có quyền lực.

- Suy giảm vị trí và vai trò của các chức quan đại thần.

- Tập trung công việc trong triều đình về Lục bộ và Lục khoa.

- Lục tự và các cơ quan chuyên môn như Thông chính tỵ, Quốc tử giảm được thiết lập.

- Tổ chức lại hệ thống đơn vị hành chính từ đạo đến phủ, huyện châu, xã.

- Đổi từ 5 đạo thành 12 đạo thừa tuyên, sau đó lập thêm đạo thừa tuyên thứ 13 (Quảng Nam).

- Thành lập hệ thống cơ quan phụ trách đạo thừa tuyển, gồm Đồ ty, Thừa ty, Hiến ty (tam ty).

- Tổ chức bộ máy chính quyền: Bãi bỏ cấp lộ, trấn cũ; thiết lập hệ thống phủ, huyện/ châu, xã và các chức quan đứng đầu.

- Cải cách quản lý nhân sự: Hạn chế quyền lực của vương hầu, quý tộc; quy định chế độ tuyển dụng, lương bổng, khen thưởng, kỉ luật.

- Quy chế làm việc: Quy định thể thức công văn, giấy tờ, trang phục, lễ nghỉ ở triều đình.

- Sử dụng khoa cử: Hình thức tuyển chọn nhân sự chủ yếu cho bộ máy chính quyền các cấp.

Luật pháp

- Hoàn chỉnh và ban hành Quốc triều hình luật (Luật Hồng Đức) với nhiều điểm mới và tiến bộ.

Quân đội: 

- Hệ thống tổ chức quân đội Đại Việt cải tổ trên quy mô lớn, chia thành 5 khu vực quân sự (Ngũ phủ quân), có nhiều ưu đãi đối với binh lính và ki luật quân đội được quy định chặt chẽ.

Chính trị

- Lê Thánh Tông cải cách về chính trị.


b. Kinh tế, văn hóa

Kinh tế

- Ban hành chính sách lộc điền và quân điền, mở rộng diện tích canh tác trên cả nước.

Văn hoá

- Đưa Nho giáo trở thành hệ tư tưởng độc tôn, chú trọng giáo dục khoa cử và có nhiều đổi mới, quy định chặt chẽ chế độ khoa cử với 3 kì thi và tôn vinh những người thi đỗ tiến sĩ.


3. Kết quả, ý nghĩa

- Thể chế quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền được xác lập.

- Bộ máy nhà nước trở nên hoàn chỉnh, chặt chẽ.

- Sự phát triển của nền kinh tế tiểu nông và sự thống trị của tư tưởng Nho giáo.

- Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông đặt cơ sở cho hệ thống hành chính của Đại Việt nhiều thế kỉ sau đó và thể hiện tinh thần dân tộc của vương triều Lê sơ.


4. Trắc nghiệm Sử 11 Cánh Diều Bài 10 (có đáp án)

Câu 1. Năm 1460, Lê Thánh Tông lên ngôi trong bối cảnh

A. tình hình đất nước từng bước ổn định.

B. nhà Lê lâm vào khủng hoảng, suy yếu.

C. nhà Minh đang lăm le xâm lược Đại Việt.

D. nhà Lê đang ở thời kì phát triển đỉnh cao.

Giải thích

Năm 1460, vua Lê Thánh Tông lên ngôi trong bối cảnh tình hình đất nước đã từng bước ổn định về cả chính trị, kinh tế và xã hội.

Câu 2. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng tình hình nhà Lê vào giữa thế kỉ XV?

A. Kinh tế - xã hội phục hồi và phát triển; đời sống nhân dân ổn định.

B. Tình trạng quan lại lộng quyền, tham nhũng ngày càng phổ biến.

C. Xuất hiện những mầm mống của xu hướng phân tán quyền lực.

D. Đại Việt phải đối phó với cuộc chiến tranh xâm lược của nhà Minh.

Giải thích

Giữa thế kỉ XV, nhà Lê đã phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân ổn định. Tại trung ương, quyền lực tập trung chủ yếu trong tay quan đại thần, công thần trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn nhưng tình trạng lộng quyền, tham nhũng ngày càng phổ biến. Ở địa phương, đất nước chia thành 5 đạo khiến quyền lực của mỗi người đứng đầu đạo rất lớn và là mầm mống của xu hướng phân tán quyền lực.

Câu 3. Bối cảnh chính trị - kinh tế - xã hội của Đại Việt vào giữa thế kỉ XV đã đặt ra yêu cầu tiến hành cải cách nhằm

A. nhanh chóng đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng.

B. tăng cường tiềm lực đất nước để đánh bại giặc Minh xâm lược.

C. tăng cường quyền lực của hoàng đế và nâng cao vị thế đất nước.

D. tăng cường sức mạnh để chống lại cuộc tấn công của Chăm-pa.

Giải thích

Bối cảnh chính trị - kinh tế - xã hội của Đại Việt vào giữa thế kỉ XV đã đặt ra yêu cầu tiến hành cải cách nhằm tăng cường quyền lực của hoàng đế và nâng cao vị thế đất nước.

Câu 4. Sau cải cách hành chính của vua Lê Thánh Tông, cả nước Đại Việt được chia thành

A. 13 đạo thừa tuyên và phủ Trung Đô.

B. 24 lộ, phủ, châu.

C. 12 lộ, phủ, châu.

D. 30 tỉnh và phủ Thừa Thiên.

Câu 5. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng những chính sách cải cách của vua Lê Thánh Tông trên lĩnh vực hành chính?

A. Hoàn thiện hệ thống các cơ quan chuyên môn.

B. Tăng cường quyền lực cho các quan đại thần.

C. Đặt thêm Lục khoa để hỗ trợ và giám sát Lục bộ.

D. Tuyển chọn quan lại thông qua hình thức khoa cử.

>>> Xem toàn bộ: Lý thuyết Lịch sử 11 Cánh diều

-------------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Lý thuyết Lịch sử 11 Cánh Diều Bài 10. Cuộc cải cách của Lê Thánh Thông thế kỉ XV theo chương trình Sách mới ngắn gọn nhất. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới Lớp 11 nhé. Chúc các bạn học tốt.

icon-date
Xuất bản : 13/03/2023 - Cập nhật : 02/08/2023