Soạn Lịch sử 11 Cánh Diều Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á
Hướng dẫn Soạn Lịch sử 11 Cánh Diều Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.
Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á
Câu hỏi trang 31 Lịch Sử 11
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Hình 2, trình bày quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á hải đảo.
Trả lời:
Quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á hải đảo:
Tên nước |
Quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị |
| Phi-lip-pin |
- Từ thế kỉ XVI, Tây Ban Nha bắt đầu quá trình xâm lược và tổ chức bộ máy cai trị - Năm 1898, Mỹ thay thế Tây Ban Nha cai trị Phi-lip-pin. Quân Mỹ đã đàn áp đẫm máu các cuộc khởi nghĩa khiến hàng trăm nghìn người Phi-lip-pin thiệt mạng. |
| In-đô-nê-xi-a |
- Từ thế kỉ XVII, Hà Lan bắt đầu xâm lược các tiểu quốc Hồi giáo. - Đầu thế kỉ XIX, phần lớn quần đảo In-đô-nê-xi-a nằm dưới ách đô hộ của thực dân Hà Lan. - Chính phủ Hà Lan trực tiếp cai trị In-đô-nê-xi-a và tiến hành công cuộc khai thác thuộc địa quy mô lớn, thi hành chế độ thuế khoá và áp bức nặng nề. |
| Ma-lai-xi-a |
- Cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX, thực dân Anh xâm lược các tiểu quốc Hồi giáo - Chính quyền thực dân cai trị gián tiếp qua các công sứ; đẩy mạnh hoạt động kinh tế thuộc địa, đặc biệt là khai thác thiếc và đồn điền cao su; đưa nhiều lao động từ Trung Quốc và Ấn Độ đến làm việc tại đây. |
| Xin-ga-po |
- Năm 1819, thực dân Anh kí hiệp ước với các thủ lĩnh Hồi giáo địa phương để thiết lập cảng Xin-ga-po. - Đến năm 1824, toàn bộ Xin-ga-po trở thành thuộc địa của Anh. - Người Anh xác lập chế độ cai trị trực tiếp, biến Xin-ga-po thành hải cảng giao thương giữa châu Âu và châu Á. |
Câu hỏi trang 32 Lịch Sử 11
Câu hỏi: Trình bày quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á lục địa.
Trả lời:
Tên nước |
Quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị |
| Mi-an-ma |
+ Thực dân Anh tiến hành ba cuộc xâm lược vào các năm 1824 - 1826, 1852, 1885 và biến Mi-an-ma thành thuộc địa. + Thực dân Anh tổ chức hệ thống cai trị trực tiếp, tước đoạt các vùng lúa gạo, rừng gỗ tếch và các mỏ đá quý của Mi-an-ma. |
| Việt Nam |
+ Ngày 1 - 9 - 1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha lấy cớ triều Nguyễn cấm đạo, hạn chế giao thương, đã nổ súng tấn công Đà Nẵng, mở đầu quá trình xâm lược Việt Nam. + Năm 1867, thực dân Pháp hoàn thành xong việc đánh chiếm cả vùng Nam Bộ. + Năm 1884, với Hiệp ước Pa-tơ-nốt, thực dân Pháp hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam. |
| Cam-pu-chia |
+ Năm 1863, thực dân Pháp ép chính quyền Cam-pu-chia kí hiệp ước công nhận sự bảo hộ của Pháp đối với Cam-pu-chia, biến vương quốc này thành thuộc địa của Pháp. + Năm 1884, một hiệp ước mới được kí kết giữa thực dân Pháp và chính quyền Cam-pu-chia với những điều khoản có lợi cho thực dân Pháp. |
| Lào | - Năm 1893, Pháp buộc Xiêm kí hiệp ước với Pháp thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Lào, biến vương quốc này thành thuộc địa của Pháp và nằm trong Liên bang Đông Dương thuộc Pháp. |
|
- Thực dân Pháp lập ra Liên bang Đông Dương (gồm Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia), đặt phủ toàn quyền ở Hà Nội - Pháp tiến hành xây dựng bộ máy cai trị chặt chẽ, bao gồm cả cai trị trực tiếp và cai trị gián tiếp; công cuộc khai thác thuộc địa quy mô lớn trên toàn Đông Dương. | |
Câu hỏi trang 33 Lịch Sử 11
Câu hỏi: Trình bày những nội dung chính của công cuộc cải cách ở Xiêm.
Trả lời:
Câu hỏi trang 34 Lịch Sử 11
Câu hỏi: Vì sao Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á không bị biến thành thuộc địa của thực dân phương Tây?
Trả lời:
Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á không bị biến thành thuộc địa của thực dân phương Tây vì những lí do sau:
- Đứng trước sự đe dọa xâm lược của thực dân phương Tây, chính phủ Xiêm tiến hành công cuộc cải cách đất nước trên toàn diễn tất cả các lĩnh vực giúp Xiêm phát triển kinh tế, củng cố chính trị, hòa nhập vào sự phát triển chung của chủ nghĩa tư bản thế giới.
- Nhờ có chính sách đối ngoại “mềm dẻo” của chính quyền đã giúp Xiêm giữ được độc lập, chủ quyền của đất nước.
- Chính phủ Xiêm kí kết các hiệp ước với nội dung đồng ý cắt một số vùng lãnh thổ thuộc ảnh hưởng của Xiêm ở Lào, Campuchia, Mã Lai cho Pháp và Anh để bảo vệ nền độc lập của nước mình.
Luyện tập - Vận dụng
Câu hỏi 1. Hoàn thành bảng về quá trình xâm lược và xác lập sự cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á theo các nội dung sau.
Trả lời:
Khu vực |
Nước |
Thời gian bị xâm lược |
Thực dân xâm lược |
Nét chính về nền thống trị của thực dân phương Tây |
Đông Nam Á hải đảo |
In-đô-nê-xi-a | Vào thế kỉ XIX, Hà Lan đã hoàn tất cuộc xâm lược và thiết lập chế độ thống trị. | Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Mĩ | Hà Lan đã trực tiếp cai trị In-đô-nê-xi-a và thực hiện chiến dịch khai thác thuộc địa quy mô lớn, với trung tâm chính trị đặt tại Ba-ta-vi-a (nay là Gia-các-ta). Chính quyền thực dân đã áp đặt chế độ thuế khóa và đàn áp nặng nề người dân thuộc địa. |
| Phi-lip-pin |
- Vào thế kỉ XVI, Tây Ban Nha đã thống trị vùng đất này. - Sau đó, vào năm 1898, Mỹ đã chiến tranh với Tây Ban Nha và đẩy họ ra khỏi Phi-lip-pin. - Tuy nhiên, từ năm 1899-1902, Mỹ đã tiến hành chiến tranh xâm lược và biến quần đảo này thành một thuộc địa của nước Mỹ. |
Tây Ban Nha, Mĩ | Sau khi thôn tính Phi-lip-pin, Mỹ đã thiết lập một hệ thống hành chính mới với trung tâm tại Ma-ni-la. Ngoài ra, Mỹ còn mở rộng tôn giáo Thiên Chúa giáo cùng với sự lan truyền của văn hoá và giáo dục bị ảnh hưởng mạnh bởi Tây Ban Nha. | |
| Xin-ga-po |
- Vào năm 1819, thực dân Anh đã thành lập cảng Xin-ga-po. - Sau đó, vào năm 1824, Anh đã thuộc hóa toàn bộ Xin-ga-po và biến nó thành một thuộc địa của nước này. |
Anh | Anh đã thiết lập chế độ cai trị trực tiếp tại Xin-ga-po và biến nơi đây thành một hải cảng giao thương quan trọng giữa châu Âu và châu Á. Trong vòng 40 năm, Xin-ga-po đã trở thành một trung tâm thương mại lớn trong khu vực, từ một làng chài nhỏ có dân số hơn 1000 người. | |
| Ma-lai-xi-a | Vào đầu thế kỉ XX, Mã Lai đã trở thành một thuộc địa của Anh. | Anh | Chính quyền thực dân đã cai trị Mã Lai gián tiếp thông qua các công sứ. Hoạt động khai thác kinh tế thuộc địa được đẩy mạnh, đặc biệt là khai thác thiếc và đồn điền cao su. Thực dân Anh đã đưa nhiều lao động từ Trung Quốc và Ấn Độ đến đây để phục vụ cho quá trình khai thác thuộc địa. | |
Đông Nam Á lục địa |
Mi-an-ma | Anh thực hiện ba cuộc xâm lược vào đất nước Trung Hoa vào các năm 1824-1826, 1852 và 1885. | Anh | Sau những cuộc xâm lược, thực dân Anh đã thiết lập chế độ cai trị trực tiếp tại Mi-an-ma, tước đoạt các vùng đất trồng lúa gạo, rừng gỗ tếch và các mỏ đá quý để khai thác. Việc khai thác tài nguyên thuộc địa được đẩy mạnh, đồng thời thực dân Anh còn sử dụng lao động Mi-an-ma để làm việc tại các nhà máy và trang trại thuộc địa. Tuy nhiên, chính sách khai thác tàn bạo của thực dân Anh đã khiến người dân Mi-an-ma phải chịu đựng nhiều khổ cực và thiệt hại lớn về tài nguyên và văn hóa. |
| Việt Nam | Vào cuối thế kỉ XIX, Pháp đã triển khai các cuộc xâm lược đối với ba quốc gia Đông Dương là Việt Nam, Lào và Campuchia. | Pháp | Sau khi xâm lược thành công ba nước Đông Dương, Pháp thành lập Liên bang Đông Dương và đưa vào hoạt động một hệ thống cai trị chặt chẽ, bao gồm cả cai trị trực tiếp và gián tiếp thông qua các quan chức bản xứ. Đồng thời, Pháp tiến hành khai thác quy mô lớn trên toàn vùng địa chủ của Đông Dương, bao gồm các ngành công nghiệp, nông nghiệp, và khai thác tài nguyên. | |
| Cam-pu-chia | Pháp | |||
| Lào | Pháp |
Câu hỏi 2. Sưu tầm tư liệu về vua Ra - ma V - vị vua đã tiến hành cải cách ở Xiêm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn đọc.
Trả lời:
Năm 1752, triều đại Ra-ma được thiết lập với chính sách đóng cửa, ngăn cản sự xâm nhập của các thương nhân và giáo sĩ phương Tây vào Xiêm. Vào cuối thế kỉ XIX, sự đe dọa xâm lược của phương Tây đã khiến cho vua Ra-ma IV (Môngkút) quyết định mở cửa buôn bán với nước ngoài để bảo vệ độc lập của đất nước. Sau đó, vua Ra-ma V (Chulalongcon) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách để phát triển đất nước:
- Kinh tế:
+ Nông nghiệp: để tăng sản lượng gạo xuất khẩu, chính phủ đã giảm thuế ruộng và loại bỏ chế độ lao dịch.
+ Công nghiệp và thương mại: khuyến khích tư nhân đầu tư, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn và ngân hàng.
- Chính trị:
+ Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây.
+ Vua vẫn đứng đầu nhà nước.
+ Hội đồng nhà nước (nghị viện) được thành lập.
+ Chính phủ có 12 bộ trưởng.
- Quân đội, tòa án và trường học được cải cách theo mô hình phương Tây.
- Xã hội: chế độ nô lệ bị loại bỏ và người lao động được giải phóng.
- Đối ngoại:
+ Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo.
+ Lợi dụng mâu thuẫn giữa Anh và Pháp, Xiêm đã giữ chủ quyền của một số vùng đất bằng cách cắt giảm một số phần tử phụ thuộc.
>>> Xem toàn bộ: Soạn Sử 11 Cánh Diều
-------------------------------------
Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Lịch sử 11 Cánh Diều Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!
Xem thêm các bài cùng chuyên mục
CÔNG TY TNHH TOP EDU
Số giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh: 0109850622, cấp ngày 09/11/2021, nơi cấp Sở Kế Hoạch và Đầu tư Thành phố Hà Nội
