Lịch sử 11 Cánh Diều Bài 5 trang 30, 34

1. Vì sao Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á không bị biến thành thuộc địa của thực dân phương Tây? 2. Hoàn thành bảng về quá trình xâm lược và xác lập sự cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á theo các nội dung sau. 3. Sưu tầm tư liệu về vua Ra - ma V - vị vua đã tiến hành cải cách ở Xiêm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn đọc.

Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á

1. Vì sao Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á không bị biến thành thuộc địa của thực dân phương Tây? 

Trả lời:

Trong bối cảnh hầu hết các quốc gia trong khu vực đều bị thực dân chiếm đóng, Xiêm đã tiến hành cải cách và phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa, từng bước tích cực hội nhập với thế giới. Những thành tựu đó đã cung cấp cho Chính phủ Xiêm đủ năng lực để triển khai một chính sách ngoại giao linh hoạt, nhằm duy trì độc lập và chủ quyền quốc gia mà không phải chịu sự kiểm soát của thực dân.

2. Hoàn thành bảng về quá trình xâm lược và xác lập sự cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á theo các nội dung sau. 

Trả lời:

Khu vực	Nước	Thời gian bị xâm lược	Thực dân xâm lược	Nét chính về nền thống trị của thực dân phương Tây
Đông Nam Á hải đảo	In-đô-nê-xi-a	Vào thế kỉ XIX, Hà Lan đã hoàn tất cuộc xâm lược và thiết lập chế độ thống trị.	Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Mĩ	Hà Lan đã trực tiếp cai trị In-đô-nê-xi-a và thực hiện chiến dịch khai thác thuộc địa quy mô lớn, với trung tâm chính trị đặt tại Ba-ta-vi-a (nay là Gia-các-ta). Chính quyền thực dân đã áp đặt chế độ thuế khóa và đàn áp nặng nề người dân thuộc địa.
	Phi-lip-pin	- Vào thế kỉ XVI, Tây Ban Nha đã thống trị vùng đất này. - Sau đó, vào năm 1898, Mỹ đã chiến tranh với Tây Ban Nha và đẩy họ ra khỏi Phi-lip-pin. - Tuy nhiên, từ năm 1899-1902, Mỹ đã tiến hành chiến tranh xâm lược và biến quần đảo này thành một thuộc địa của nước Mỹ.	Tây Ban Nha, Mĩ	Sau khi thôn tính Phi-lip-pin, Mỹ đã thiết lập một hệ thống hành chính mới với trung tâm tại Ma-ni-la. Ngoài ra, Mỹ còn mở rộng tôn giáo Thiên Chúa giáo cùng với sự lan truyền của văn hoá và giáo dục bị ảnh hưởng mạnh bởi Tây Ban Nha.
	Xin-ga-po	- Vào năm 1819, thực dân Anh đã thành lập cảng Xin-ga-po. - Sau đó, vào năm 1824, Anh đã thuộc hóa toàn bộ Xin-ga-po và biến nó thành một thuộc địa của nước này.	Anh	Anh đã thiết lập chế độ cai trị trực tiếp tại Xin-ga-po và biến nơi đây thành một hải cảng giao thương quan trọng giữa châu Âu và châu Á. Trong vòng 40 năm, Xin-ga-po đã trở thành một trung tâm thương mại lớn trong khu vực, từ một làng chài nhỏ có dân số hơn 1000 người.
	Ma-lai-xi-a	Vào đầu thế kỉ XX, Mã Lai đã trở thành một thuộc địa của Anh.	Anh	Chính quyền thực dân đã cai trị Mã Lai gián tiếp thông qua các công sứ. Hoạt động khai thác kinh tế thuộc địa được đẩy mạnh, đặc biệt là khai thác thiếc và đồn điền cao su. Thực dân Anh đã đưa nhiều lao động từ Trung Quốc và Ấn Độ đến đây để phục vụ cho quá trình khai thác thuộc địa.
Đông Nam Á lục địa	Mi-an-ma	Anh thực hiện ba cuộc xâm lược vào đất nước Trung Hoa vào các năm 1824-1826, 1852 và 1885.	Anh	Sau những cuộc xâm lược, thực dân Anh đã thiết lập chế độ cai trị trực tiếp tại Mi-an-ma, tước đoạt các vùng đất trồng lúa gạo, rừng gỗ tếch và các mỏ đá quý để khai thác. Việc khai thác tài nguyên thuộc địa được đẩy mạnh, đồng thời thực dân Anh còn sử dụng lao động Mi-an-ma để làm việc tại các nhà máy và trang trại thuộc địa. Tuy nhiên, chính sách khai thác tàn bạo của thực dân Anh đã khiến người dân Mi-an-ma phải chịu đựng nhiều khổ cực và thiệt hại lớn về tài nguyên và văn hóa.
	Việt Nam	Vào cuối thế kỉ XIX, Pháp đã triển khai các cuộc xâm lược đối với ba quốc gia Đông Dương là Việt Nam, Lào và Campuchia.	Pháp	Sau khi xâm lược thành công ba nước Đông Dương, Pháp thành lập Liên bang Đông Dương và đưa vào hoạt động một hệ thống cai trị chặt chẽ, bao gồm cả cai trị trực tiếp và gián tiếp thông qua các quan chức bản xứ. Đồng thời, Pháp tiến hành khai thác quy mô lớn trên toàn vùng địa chủ của Đông Dương, bao gồm các ngành công nghiệp, nông nghiệp, và khai thác tài nguyên.
	Cam-pu-chia		Pháp
	Lào		Pháp

3. Sưu tầm tư liệu về vua Ra - ma V - vị vua đã tiến hành cải cách ở Xiêm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn đọc.

Trả lời: 

Năm 1752, triều đại Ra-ma được thiết lập với chính sách đóng cửa, ngăn cản sự xâm nhập của các thương nhân và giáo sĩ phương Tây vào Xiêm. Vào cuối thế kỉ XIX, sự đe dọa xâm lược của phương Tây đã khiến cho vua Ra-ma IV (Môngkút) quyết định mở cửa buôn bán với nước ngoài để bảo vệ độc lập của đất nước. Sau đó, vua Ra-ma V (Chulalongcon) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách để phát triển đất nước:

- Kinh tế:

+ Nông nghiệp: để tăng sản lượng gạo xuất khẩu, chính phủ đã giảm thuế ruộng và loại bỏ chế độ lao dịch.

+ Công nghiệp và thương mại: khuyến khích tư nhân đầu tư, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn và ngân hàng.

- Chính trị:

+ Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây.

+ Vua vẫn đứng đầu nhà nước.

+ Hội đồng nhà nước (nghị viện) được thành lập.

+ Chính phủ có 12 bộ trưởng.

- Quân đội, tòa án và trường học được cải cách theo mô hình phương Tây.

- Xã hội: chế độ nô lệ bị loại bỏ và người lao động được giải phóng.

- Đối ngoại:

+ Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo.

+ Lợi dụng mâu thuẫn giữa Anh và Pháp, Xiêm đã giữ chủ quyền của một số vùng đất bằng cách cắt giảm một số phần tử phụ thuộc.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sử 11 Cánh Diều

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Trả lời câu hỏi Sử 11 Cánh Diều Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Click vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!