Tác giả - Tác phẩm: Một ngày của Ích-chi-an (Tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, HCST, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Một ngày của Ích-chi-an bao gồm Giới thiệu tác giả Vũ Quần Phương và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an - SGK Chân trời sáng tạo Văn 7

Một ngày của Ích-chi-an

I. Giới thiệu tác giả A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vich Bê-li-ép

Belyayev(1884-1942) sinh tại Smolensk, ở tuổi 30, ông bị nhiễm bệnh lao. Chữa trị không thành công, căn bệnh lây nhiễm lan khắp xương sống của ông và kết quả làm tê liệt hai chân. Belyayev phải chịu đựng những cơn đau triền miên và bị tê liệt trong suốt sáu năm. Để tiện cho việc điều trị được thuận lợi, ông dời tới Yalta ở chung với mẹ ông và bà vú già. Trong suốt thời kỳ dưỡng bệnh, ông đọc khá nhiều tác phẩm nổi tiếng của các nhà văn như Jules Verne, H. G. Wells, và Konstantin Tsiolkovsky, chúng là nguồn cảm hứng để ông sáng tác những bài thơ trên giường bệnh của ông.

Năm 1922 Belyayev được chữa khỏi căn bệnh và năm 1923 ông trở lại Matxcơva và bắt đầu theo đuổi những hoạt động văn học quan trọng để trở thành một nhà văn viết tiểu thuyết khoa học viễn tưởng. Năm 1925 cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng đầu tiên của ông là Đầu Giáo sư Dowell (Голова Профессора Доуэля) được xuất bản. Từ năm 1931 ông sống ở Leningrad cùng với vợ và đứa con gái lớn, cô con gái út của ông qua đời vì bệnh viêm màng não ở tuổi lên sáu vào năm 1930. Tại Leningrad ông được gặp H. G. Wells, người đã viếng thăm Liên Xô vào năm 1934.

Những năm cuối đời, Belyayev dành phần lớn thời gian cho công việc viết các cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng kế tiếp ở khu vực ngoại ô Leningrad (trước đây là vùng Tsarskoye Selo). Khi quân đội Đức Quốc xã xâm lược Liên Xô vào năm 1941, trong suốt thời kỳ Thế Chiến II, ông đã từ chối di tản bởi vì ông đã phục hồi sau một hoạt động mà ông đã trải qua một vài tháng trước đó.

Belyayev chết vì đói ở thị trấn Pushkin của Liên Xô vào năm 1942 khi thị trấn này bị quân đội Đức Quốc xã chiếm đóng. vợ và con gái của ông, đã sống sót và được quân đội Đức quốc xã đưa đến Ba Lan. Vị trí ngôi mộ của ông đến giờ vẫn chưa ai tìm ra được. Một hòn đá tưởng niệm tại nghĩa trang Kazanskoe ở thành phố Pushkin được đặt trên khu ngôi mộ tập thể mà xác của ông được giả định là bị chôn vùi.

Các tác phẩm mà ông viết khoảng những năm 1920 và 1930 khiến ông được đánh giá cao trong thể loại tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của Liên Xô. Những tác phẩm tiêu biểu: Đầu Giáo sư Dowell, Người cá, Người Bay Ariel, Ngôi sao KEZ, Người Bán Không Khí, Bột Mì Vĩnh Cửu, Chúa Tể Thế Giới…

II. Khái quát tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an

1. Hoàn cảnh sáng tác

Một ngày của Ích-chi-an được trích trong phần một của truyện Người cá.

- Nội dung truyện Người cá:

Truyện bắt đầu bằng sự kiện người dân trong một vùng biển của Ác-hen-ti-na đồn thổi về một “con quỷ biển” đáng sợ, bí ẩn. Tên chủ tàu Du-ri-ta và gã thợ lặn lành nghề Ban-ta-da nảy ra ý định bắt sống quỷ biển để phục vụ cho hoạt động mò ngọc trai dưới đáy biển. Lần theo dấu vết trên cạn của quỷ biển, chúng phát hiện ra quỷ biển là Ích-chi-an.

Ích-chi-gan thương nhớ một cô gái xinh đẹp mà anh cứu sống giữa biển khơi, đó là Gút-ti-ê-rê, con gái nuôi của Ban-ta-da. Gút-ti-ê-rê bị Du-ri-ta bắt về làm vợ. Để cứu Gút-ti-ê-rê, Ích-chi-an tìm đến nhà Du-ri-ta, anh bị hắn bắt, đem ra giữa biển, buộc vào dây xích để bắt anh mò ngọc trai.

Sau khi phát hiện sự thật Ích-chi-an là con trai mình, bị bác sĩ Xan-va-tô phẫu thuật biến thành người cá, Ban-ta-da kiện bác sĩ. Bác sĩ Xan-va-tô và Ích-chi-an bị tống giam. Người cai ngục, vì biết ơn Xan-va-tô cứu tính mạng con trai ông ta nên đã đã tiết lộ cho bác sĩ tin Ích-chi-an sẽ bị giết theo chỉ đạo của nhà thờ. Xan-va-tô gặp Ích-chi-an lần cuối, dặn dò anh con đường bơi đến vịnh La Pla-ta, phía bên kia Nam Mỹ, Thái Bình Dương để tìm bạn ông là một giáo sư sinh học sống cùng gia đình giáo sư và giúp ông nghiên cứu về biển.

Ôn-xen, một chàng trai cũng thầm yêu Gút-ti-ê-rê đã cùng người cai ngục cứu Ích-chi-an ra khỏi nhà giam, đưa anh trở về biển cả. Kể từ đó, trong cùng không ai nhắc tới câu chuyện về con quỷ biển nữa.

2. Thể loại 

Truyện ngắn là một thể loại văn học. Nó thường là các câu chuyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa hơn các câu truyện dài như tiểu thuyết. Thông thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng đến vài chục trang, trong khi đó tiểu thuyết rất khó dừng lại ở con số đó.

3. Bố cục

- Phần 1: Từ đầu …trôi theo dòng: Quá trình Ích- chi An thành cá 

- Phần 2: Tiếp theo…được tạo ra cho riêng anh: Anh ngửa người trôi theo dòng nước 

- Phần 3: Tiếp theo…ân nhân của các loài vật đó : Ích- Chi- An cứu cá 

- Phần 4: Còn lại: Ích- Chi- An về nhà

4. Tóm tắt

Ích-chi-an thế là đã được cứu sống và biến thành người cá. Ích-chi-an bơi xuống tới đáy hồ nước. Ích-chi-an nằm ngửa ra và cứ thế trôi theo dòng. Khi giông tố đã dứt, từng đợt sóng chồm lên và dội xuống như thác. Điều này khiến người bình thường sợ hãi nhưng Ích-chi-an lại thích thú. Sau giông bão, biển lại yên, những chú cá đều bơi ra, Ích-chi-an vui vẻ nhìn đàn cá heo đang đùa giỡn… Ích-chi-an sau đó lang thang tìm kiếm và cứu sống những chú cá, sứa, cua, … sắp chết sau cơn giông. Một hồi còi vọng tới, trời sắp sáng, anh phải nhanh chóng quay về nếu không cha sẽ mắng…

5. Giá trị nội dung 

Văn bản kể về hành trình sau khi biến thành người cá của Ích-chi-an dưới đáy đại dương đồng thời thể hiện tình yêu mà Ích-chi-an dành cho biển cả bao la.

6. Đặc sắc nghệ thuật 

- Ngôi kể thứ ba giúp câu chuyện có góc nhìn khách quan

- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn

- Sử dụng ngôn ngữ giàu gợi hình, gợi cảm

- Sử dụng các yếu tố hư cấu tưởng tượng để tăng giá trị biểu đạt cho câu chuyện

7. Tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an

Trời sắp sáng.

Không khí ấm áp và âm đượm mùi hương ngọt ngào của các loại hoa quy. Không một chiếc lá nào động đây. Tịch mịch. Ich-chi-an đi trên con đường nhỏ rải cát trong vườn. Ở thắt lưng đụng đưa một côn đảo gầm, chiếc kinh, bốn chiếc “chân nhái”. Chỉ có tiếng cất lao xao dưới chân. Con đường nhỏ cũng khó nhận ra vì xung quanh là cây có râm Gì. Sương mù từ các hố nước bốc lên. Thỉnh thoảng Ïch-cli-an lại vướng phải một cảnh cây. Những hạt sương sớm rơi xuống mái tóc và hai má nóng hỏi của anh.

Con đường nhỏ ngoặt sang phải và đỏ xuống. Không khí ngày càng mát và ấm hơn. Đền chỗ những phiến đá [ch-chỉ-an bước chậm lại rồi đừng hẳn. Anh đeo lần mặc chiếc kính đen có hai mắt to và rât đây, có bốn “chân nhái” vào tay chân Anh thở hết không khí trong phổi ra và nhảy xuống hồ nước. Nước mắt thấm vào mang và làm anh khoan khoái để chịu Những khe mang bắt đầu hoạt động nhịp nhàng: Thể là con người đã biên thành cả, 

Mây động tác tay thất mạnh đã đưa Ích-chi-an xuống tới đáy hồ nước. Anh bơi một cách thoải mái trong bóng tối dày đặc. Anh đưa tay cảm cải móc sắt trên bức tường đá. Cạnh nỏ là cái móc  thứ hai, thứ ba... Thẻ là anh đã vào được đường hãm đây nước. Anh đi dưới đáy hầm, có một đồng nước lạnh chảy ngược lại. Anh đạp chân và ngoi lên. Lần nước âm ở những hồ nước trong vườn đang theo đường hầm mà xuôi ra biển. Anh chắp tay trên ngực, nằm ngửa ra và cử thể trôi theo dòng.

[...] Ích-chi-an nằm ngửa: Giong tô đã dứt, Xa xa về phía đông có tiếng sâm. Mưa Tảo ân SuÔng như trút. Ích-chi-an khoan khoải lim đam đối mắt. Một lúc sau anh mở mắt ta, đứng thắng người đây, nữa người chìm dưới nước vả nhìn quanh. Anh đang đứng trên đỉnh một ngọn sóng cao ngất. Quanh anh là biển, trời, gió, mây, mưa và sóng. Tất cả những cải đó quyền với nhau thành một khởi quay cuồng, gào thét âm âm. Từng đợt sóng chồm lên vả đội xuống như thác.

Cảnh tượng đó khiển người bình thường sợ hãi nhưng lại làm  Ích-chi-an thích thú. Tất nhiên phải thận trọng, nếu không sẽ bị những ngọn sóng không đổ ập xuống người.

Nhưng Ích-chi-an cơ thê luôn theo sóng chẳng kém gì cá. Chỉ cần nắm được đặc tính của từng loại sóng...

Ich-chi-an thích nhào lộn trong các lớp sóng gần bờ, nhưng cũng biết răng, trò chơi đỏ nguy hiểm. Có lần anh bị sóng bất ngờ quật ngã, đầu đập xuống đáy. Anh ngất đi. Trong trường hợp đó, người bình thường có thể chết, nhưng Ich-chi-an thì cho nằm yên một lúc là tỉnh lại.

Mưa đã tạnh và đã chuyển vẻ phía đông theo cơn bão. Giỏ đổi chiểu. Gió âm từ vùng nhiệt đới phía bắc bắt đầu thôi tới. Từng mảng trời xanh lộ qua những đám mây đen. Nẵng rọi xuống mặt sóng. Hai cầu vồng xuất hiện vẻ phía đông nam, trên bầu trời còn tôi. Biển cả đã thay đổi hẳn bộ mặt. Nó không đen sạm nữ†a mã xanh biếc với những vệt màu lá cây ở chỗ cỏ nắng rọi xuống.

Mặt Trời! Trong khoảnh khắc, bầu trời và biển cả, bờ biển và những ngọn núi xa đều khác lạ hẳn đi. Sau giông bão, không khí dễ thở và tươi mát biết bao nhiêu! Ích-chi-an khi thi hút không khí trong lành của biển vào phối, lúa thí thở mạnh bằng mang. Chỉ mình Ich-chi-an mới biết được sau cơn giông tố, trời, biển quay cuồng làm một, không khi hoa với nước, nước được nó dưỡng khi thủ thở hít thật là dễ chịu. Lúc đó, tất cả các loại tôm, cả đều tươi rỏi.

Sau giông bão, những chủ cả cơn từ những đảm rong biển, từ những khe đá, những bãi san hô và bọt biển bơi ra. Theo sau là những con cá lớn vừa ăn lẩu ở những vùng sâu. Cuối cùng. khi biển đã lặng hẳn thì mới thấy xuất hiện những con sữa hiền lành, vêu đuôi, những chú tôm con trong suốt và nhẹ như bảe cùng các loài tôm cả khác.

Cách Ích-chi-an không xa. đản cả heo bạn thân của anh đang đùa giỡn. Chúng lửng anh bằng cäp mắt vui tươi, lảue linh vả tò mỏ. Lưng chúng màu đen bóng ân hiện giữa những lớp sóng. Chúng vùng váy. phun phi phi và rượt theo nhan, Ïeh-chi-an cười, đuôi bắt chúng, bơi và lăn cùng với chúng. Anh có cảm tưởng răng cả biển trời này và những con ca heo này là được tạo ra cho riêng anh.

...

Ich-chi-an những đâu, nheo mắt nhìn mặt trời đang chếch về phía tây. Sắp tôi rỏi. Hôm nay Ich-chi-an không miền quay về nhà sớm. Anh nôn rong chơi cho tới khi bau trời xanh kia đen lại và lấp lánh sao.

Tuy vậy, chỉ một lúc sau anh bắt đầu chán cái cảnh nhàn rỗi này.

Những con cá nhỏ ở gần anh đang bị chết. Ích-chi-an có thể cứu chúng. Anh nhỏm dậy và nhìn về phía bờ xa. Phải bơi ngày lại bãi cát kia! Nơi äy cần anh giúp đỡ nhiều hơn cả vì sóng đang xô vào bờ rất dữ.

Sau mỗi cơn bão, loại sóng này đỗ lên bờ biển hàng đông rong và đủ thứ cá, sửa, cua, đối klu cả những chủ cả heo đại đột nữa. Bọn sửa tủ chống chết nhật. Một vài loại cả cô trườn được tới nước, nhưng phần lớn bị bỏ xác trên bở. Lũ cua thủ hầu như chạy thoát ra biển được cả. Đôi khi chủng tự mở lên bờ để chẻn những nạn nhân của sóng biến. Ích-chi-an thích đến cứu những nạn nhân đó.

Anh lang thang hàng giờ đọc bờ biển để cứu những con vật còn có thể cứu sống được. Anh sung sướng khi nhìn thấy con cả được thả xuống nước mừng rỡ quẫy đuôi bơi điđược ngay. Anh phần khởi mỗi lần thầy một chủ cá sắp chết đã nằm nghiêng hoặc phơi bụng, cuối cùng sống lại được.

Ich-chi-an nhặt được một con cá to. Nó quấy mạnh trong tay anh. leh-chi-an cười và đỗ nó cố gắng chút nữa, đừng quấy làm g1. "Tất nhiên, nếu bắt được con cá TảI Tigoäl biển và gặp lúc đói bụng, anh có thể chèn một cách ngon lành. Nhìn đó là một việc ác bắt đặc đĩ mới phải làm. Còn ở đây. trên bờ biển này, lch-chi-an là người che chở, là bạn và ân nhân của các loài vật đó,

lch-chi-an tập thể dục. Nước âm và những động tác tay chân khiến anh sảng khoái dễ chịu.

[...] Trên mặt đất ban đêm chỉ có những ngôi sao nhỏ ở xa tít, thỉnh thoảng có tăng. Côn ở đây thủ có ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sặc sỡ phát ra ảnh sảng dịu dàng.

Một hồi còi trầm trầm từ căng vọng tới. Tàn Hô-rốc (Horock) không lỗ báo hiệu sắp lên đường về. Chết, miễn quả rồi! Trời sắp Sáng. Ích-chi-an đã vắng mặt gần 24 tiếng đồng hồ. Chắc anh sẽ bị cha mắng.

ich-chi-an đã tới đường hàm. Anh thỏ tay qua song sắt mở cửa ra rồi theo đường hàm mã bơi trong bóng tối dày đặc. Lúa vẻ, anh phải bơi ở lớp nước lạnh phía dưới chảy từ biển vào những hồ nước trong vườn,

Một vật gì đó đập vào vai, đánh thức Ích-chi-an dậy. Anh đã vào đèn hồ nước và ngoi lên lch-chi-an bắt đầu thở bằng phổi. Anh thở không khi ngát hương thơm của các loại hoa quen thuộc.

Theo lệnh cha, mấy phút sau, anh đã ngủ say trên giường.

(Trích Người cá, Đỗ Ca Sơn dịch, NXB Văn học, 2018)

8. Sơ đồ tư duy

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức truyện ngắn Một ngày của Ích-chi-an

Câu hỏi 1: Ích-chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan-va-tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích-chi-an. Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không nên? Vì sao?

Lời giải:

- Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên vì:

+ Nếu không có cuộc phẫu thuật và sự can thiệp của khoa học từ bác sĩ Xan-van-tô, Ích-chi-an sẽ chết. Sinh mạng của con người là đáng quý, nên vào thời điểm đó, ông bác sĩ có thể đã không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc biến anh thành người cá

+ Ích-chi-an có khả năng đặc biệt của người cá, nhờ đó, anh mới được trải nghiệm cuộc sống trong lòng biển cả, mới làm bạn được với các chú cá và cứu sống chúng sau những cơn bão

- Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là không nên vì:

+ Cuộc phẫu thuật đã khiến Ích-chi-an vừa thở được bằng phổi, vừa thở được bằng mang. Do đó, anh không thể sống mãi trên cạn như một người bình thường. Mọi sự khác biệt quá lớn sẽ không mang đến hạnh phúc. Do Ích-chi-an khác người bình thường nên anh phải sống cuộc đời cô độc, không được gần người mình yêu.

+ Cuộc phẫu thuật tạo nên nguy cơ lạm dụng tiến bộ của khoa học vào mục đích xấu (ví dụ như Ích-chi-an bị lợi dụng năng lực của người cá để mò ngọc trai, khai thác tận diệt tài nguyên dưới đáy biển)

Câu hỏi 2: Từ tình yêu mà Ích- chi- an dành cho biển cả, cho các loài sinh vật biển, em hãy thiết kế một áp- phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo về vẻ đẹp của biển.

Lời giải:

Em cùng các bạn thiết kế bức tranh về vẻ đẹp của biển.

Ví dụ:

Câu hỏi 3: Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau: 

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng	Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an
Đề tài
Tình huống
Sự kiện
Nhân vật
Không gian
Thời gian

Lời giải:

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng	Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an
Đề tài	Khám phá đại dương
Tình huống	Ích- chi- an bị biến thành người cá
Sự kiện	Một ngày của Ích- chi- an
Nhân vật	Ích- chi- an
Không gian	Ngoài biển.
Thời gian	Một ngày

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 7 Chân trời sáng tạo

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Một ngày của Ích-chi-an trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!