Tác giả - Tác phẩm: Lơ xít (mới 2024) | Văn 9 Kết nối tri thức

Tìm hiểu Tác giả tác phẩm: Lơ xít Ngữ văn 9 Kết nối tri thức trong chương trình Sách mới 2024 về tiểu sử tác giả, phong cách sáng tác và giới thiệu chung về tác phẩm, nội dung chính, giá trị nghệ thuật. Hi vọng qua bài viết dưới đây các bạn sẽ nắm vững được những kiến thức trọng tâm của bài học!

I. Tác giả Lơ xít

1. Tiểu sử, cuộc đời

- Coóc-nây sinh ra trong một gia đình công chức xứ Normangdi. Ông say mê thơ ca và sân khấu, năm 1629 ông viết vở kịch đầu tiên Mêlilơ. Thành công của vở kịch khiến ông dấn thân đi Pari và bắt đầu sự nghiệp sáng tác của mình. Coóc- nây là đại biểu xuất sắc cho nên văn học bi kịch cổ điển Pháp.

- Năm 1635, ông viết vở bi kịch đầu tiên Mê đê nhưng không thành công. Sau đó, hướng ề mảng đề tải về Tây Ban Nha, ông viết một số kịch mà trong đó nổi bật lên như một vì sai chói lọi đó là vở kịch Lơ xít (1637)

- Trong sự nghiệp sáng tác của Cóoc-nây quan trọng nhất là thời kì sáng tác thứ hai (1635-1643), thời kì của những kiệt tác trứ danh. Mượn đề tài văn học cổ đại. Cóocnây đã làm sống lại lí tưởng anh hùng La Mã thời cộng hòa với những con người xuất chúng.

2. Phong cách sáng tác

- Coóc-nây là nhà thơ, nhà viết kịch lớn của nước Pháp, ông có niềm say mê yêu thích với văn chương nên đối với ông các tác phẩm do chính ông sáng tác đều hết thảy thể hiện sự tâm huyết, viết bằng cả tâm hồn, tình cảm của ông.

-  Các sáng tác của Coóc-nây được dựng lên từ thế giới quan đã chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa duy lí và lí tưởng chính trị của một đế chế hùng mạnh, thế nên tình cảm và lí trí phải tách bạch, đối lập không thể dung hòa vào với nhau. 

- Về nghệ thuật, sáng tác kịch của ông bộc lộ sức mạnh phi thường ở cốt truyện li kì, những tình huống éo le, căng thẳng, sống động, kịch tính, nhân vật anh hùng mạnh mẽ, thông minh, chói lọi, ngôn ngữ rắn rỏi, cô đúc, giàu hình ảnh liên tưởng, tưởng tượng, đưa người đọc vào thế giới chuyện lôi cuốn.

3. Tác phẩm chính

– Thơ:

+ Tập Tản mạn thi ca (1632)

+ Hành lang của cung điện

+ Người bạn gái tình địch (1632)

+ Cô hầu gái (1633)

+ Quảng trường Hoàng gia (1633)

+ Người tình nhân kì cục (1633 – 64)…

– Kịch:

+ Mêđê (1635)

+ Lơ Xit (1636)

+ Ôraxơ (1640)

+ Xina (1640 – 41)

+ Pôliơctơ (1641 – 42)…

II. Tác phẩm Lơ xít

1.Giới thiệu chung

a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Trích trong Lơ Xít, Hoàng Hữu Đản dịch, in trong Bi kịch cổ điển Pháp, NXB Văn hóa, Hà Nội, 1978, tr204 – 209.

b. Thể loại

- Văn bản Lơ Xít thuộc thể loại: bi kịch.

c. Nhan đề, đề tài

- Đề tài: Vở kịch xoay quanh mâu thuẫn giữa tình yêu và danh dự.

d. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến chết mất thôi): nỗi đau của Si-men.

- Phần 2 (đoạn còn lại): sự “phân vân” của Ro-đri-go và sự đánh giá của Si-men trước hành động ấy.

2. Tìm hiểu văn bản

a. Tóm tắt văn bản

- Đông Rô-dri-gơ (Don Rodrigue) - con trai Đông Đi-e-gơ (Don Diegue), chàng đã yêu Si-men (Chimène) - con gái Đông Goóc-ma-xờ (Don Gormas). 

- Trong một cuộc tranh cãi diễn ra giữa hai ông bố, dẫn đến việc Đông Goóc-ma-xờ tát Đông Đi-e-gơ. 

- Để rửa nhục, Đông Đi-e-gơ đã yêu cầu con trai của mình trả thù Đông Goóc-ma-xờ và dẫn đến cuộc đấu tranh tư tưởng của Rô-dri-gơ đấu tranh tư tường

- Cuối cùng, Rô-dri-gơ đã đâm chết Goocc-ma-xở, cha của Si-men.

- Sau đó, chàng đến gặp Si- men và yêu nàng hãy giết mình để trả thù cho cha. 

b. Bối cảnh tình huống truyên

- Vở kịch Lơ xít xoay quanh người anh hùng hiệp sĩ: Rô-đri-gơ Đi-a-dờ đã chiến thắng vang dội giặc Mô. Coóc - nây đã tập trung miêu tả rõ nét cuộc đấu tranh nội tâm bên trong chính nhân vật, một bên là danh dự là sự tự tôn, một bên là bổn phận và trách nhiệm với dòng họ, một bên nữa chính là tình yêu nam nữ. Đây là một vở kịch độc đáo được viết dựa trên biến cố lịch sử có thật vào thế kỉ XI ở đất nước Tây Ban Nha.

c. Tìm hiểu nhân vật

* Nhân vật Đông Rô-đri-gơ:

- Rô-đri-gơ Đi-a-dờ là một người con hiếu thảo, làm tròn bổn phận:

+ Vì trách nhiệm, bổn phận của bản thân với cha, với gia đình và toàn bộ gia tộc nên đã ra tay giết cha của Si - men, người con gái mà anh yêu nhất. 

=> Thấy được sự phân vân, đứng giữa sự lựa chọn bổn phận, trách nhiệm và tình yêu nam nữ. Cuối cùng chàng vẫn quyết định hoàn thành trách nhiệm của mình và phải thốt lên “Ta quên rằng: Mất danh dự thì yêu em không thể được!”

=> Sự đấu tranh giữa tình cảm và lý trí, giữa mối thù giết cha và sự can đảm, dũng cảm của chàng Rô-đri-gơ. 

- Rô-đri-gơ là một người đàn ông có trách nhiệm với hành động của mình:

+ Sau khi giết cha của Si- men, anh đã đến gặp nàng và xin nàng hãy giết mình.

“Ta đã lỗi cùng em nhưng buộc lòng ta phải làm thế ấy
Để rửa vết nhơ và xứng tình em vậy.
Giờ đây, danh dự, thù cha, vẹn cả đôi đường,
Ta đến vì em đền đáp nỗi đau thương
Ta đến đây, dâng em máu hồng đổ xuống
Nghĩa trước trả đầy, tình nay giữ trọn.”

+ Rô-đri-gơ không hối hận về việc mình đã giết cha của Si-men.

+ Chàng không muốn van xin nàng Si-men vì Rô-đri-gơ hiểu rằng, việc mình giết chết cha của Si-men là một việc không thể chấp nhận được. 

+ Rô-đri-gơ Đi-a-dờ yêu cầu được chết khi chàng khẳng định rằng “Nhìn ta chết và mối thù em rửa sạch!” 

=> Chàng trai không trốn tránh hay lảng tránh trách nhiệm mà đối mặt trực tiếp với người mình đã gây ra tổn thương. Rô-đri-gơ đã chấp nhận mọi hình phạt mà Si-men dành cho mình.

=> Nhận xét: Rô-đri-gơ Đi-a-dờ là người anh hùng, hào hiệp, thẳng thắn, quả cảm, luôn ý thức về phẩm chất của mình.

* Nhân vật Si-men:

- Nàng trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau như bàng hoàng, sững sờ, buồn bã, thất vọng, căm hận và dằn vặt:

+ Nàng hiểu được trọng trách mà người mình yêu phải gánh vác trên đôi vai thế nhưng nàng cũng không thể chấp nhận được rằng chính người mình đã giết cha của mình. Thông qua những lời thoại của nhân vật, người đọc cảm nhận rất rõ nỗi đau đang dâng trào trong lòng Si - men.

+ Nàng đã phải thốt lên “Em chết mất/ Ôi, mũi kiếm, máu cha em còn đậm” hay:

“ Ôi tàn nhẫn, chỉ một ngày thôi đã giết
Cha, bằng gươm, con gái, bằng cái nhìn oan nghiệt
Cất gươm đi, em không chịu nổi nữa rồi!
Muốn em nghe, lại làm em chết mất thôi!”

+ “Chua xót bấy! Mất cha, lại phải mất chàng cùng một lúc”. -> Nỗi đau của Si-men dường như tăng lên gấp đôi. Nàng không muốn mất đi cả hai người mà mình yêu quý nhất. 

- Tình yêu của Si -men dành cho Rô-đri-gơ:

+  Si-men không trách cứ Rô-đri-gơ vì nàng hiểu hành động của chàng là để bảo vệ danh dự, để xứng với tình yêu của nàng, và làm tròn bổn phận, trách nhiệm, danh dự của một người con.

+ Những câu thoại thể hiện tình yêu của Si-men với Rô-đri-gơ: 

“Nếu phụ thân em chết vì điều bất hạnh khác
Em đã thấy nơi chàng niềm an ủi lòng duy nhất
Và giữa đau thương đôi cảm giác êm đềm
Được ngón tay chàng lau nước mắt cho em.”

- Si-men là một người mạnh mẽ, lý trí:

+ Nàng đã quyết định “Để xứng với chàng, em cũng phải đòi chàng thế mạng”.

-> Câu nói chứng tỏ nàng là một người mạnh mẽ, lý trí. Khi Rô-đri-gơ giết cha Si-men để giữ danh dự, để xứng đáng với nàng thì đứng trước mối thù giết cha, nếu Si-men không giết chàng thì sẽ không xứng với danh dự đó.

=> Nhận xét: Nhân vật Si-men rất yêu Rô-đri-gơ, sẵn sàng chết theo chàng, nhưng cũng rất phân minh khi giải quyết mối quan hệ cá nhân và gia đình.

3. Giá trị tác phẩm

a. Giá trị nội dung

- Văn bản đã cho người đọc thấy hành động của các nhân vật trong vở kịch thể hiện về quan niệm danh dự, nghĩa vụ của con người trong thế kỉ XVII, sự giằng xé về nội tâm của hai nhân vật chính Rô-dri-gơ và Si-men giữa một bên là danh dự, bổn phận, dòng họ một bên là tình cảm nam nữ.

- Trong tác phẩm này tình yêu có nhường bước cho tiếng nói của nghĩa vụ, của đạo làm con. Nhưng không chỉ thế, ở đây tiếng nói của tình yêu có vai trò, có sức nặng của nó. Nhưng là một thứ tình yêu lứa đôi được xây dựng trên sự gần gũi bên trong, trên sự quý mến, tôn trọng lẫn nhau và mỗi người cố gắng đứng ngang tầm với người yêu mình. Cái lí tưởng về “con người phong nhã” của thời đại thực sự đã hướng dẫn cách xử thế của các nhân vật.

b. Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt thành công ở những đoạn độc thoại nội tâm.

- Đề tài phi thường, cốt truyện phức tap, nhân vật siêu phàm.

- Được viết bằng những câu thơ đôi có vần xen kẽ giữa vần đơn và vần kép, mang tính điển hình của một vở kịch Pháp.