Phân tích nhân vật Nhĩ trong truyện Bến Quê

Phân tích nhân vật Nhĩ trong truyện Bến Quê

        Nguyễn Minh Châu từng tâm sư rằng: Qua mỗi trang truyện, nhà văn như muốn đối thoại với người đọc một câu chuyện về nhân sinh. Trót mang duyên bút mực, trang giấy trắng không bao giờ thôi làm người nghệ sĩ khôn nguôi, trăn trở về đời sống, về thế thái nhân sinh, “Bến quê” là một trong những tác phẩm để lại nhiều day dứt thấm thía như thế cho người đọc, lật từng trang sách, ta như lặng lẽ âm thầm mà mãnh liệt đối thoại với chính mình. Nhân vật Nhĩ, chính là tấm gương để ta soi chiếu mình trong đó.

        Cuộc sống vốn không phải như một mặt phẳng dễ dãi, rõ ràng, nó luôn tồn tại những mặt, những nghịch lý mà đôi khi đi trọn kiếp người ta vẫn chẳng thể ngộ ra. May mắn hơn, thì khi gần đất xa trời, những điều tưởng như giản dị, vốn là lẽ tự nhiên nay mới được sáng tỏ. Nhĩ đã rơi vào một nghịch cảnh éo le như thế. Anh cả đời chu du bốn phương, đặt chân lên biết bao cảnh đẹp, không bỏ sót một xó xỉnh nào, ấy thế mà đến cuối đời, khi phải nằm liệt giường anh mới phát hiện ra vẻ đẹp của một bãi bồi bên kia sông. Một vẻ đẹp gần gũi, bình dị của quê hương thân yêu, thế nhưng anh lại mải mê nơi xa chốn lạ mà chưa một lần ngắm nghía thấy vẻ đẹp ấy. Và, sự bỏ lỡ thứ hai, đó là bao lâu nay, bỗng nhiên anh mới nhận ra vẻ đẹp, sự tần tảo, và hi sinh nhọc nhằn của người vợ. Toàn bộ câu chuyện, nhà văn đã xoay quanh diễn biến tâm lý phức tạp và những tình huống trớ trêu khiến nhiều người đọc phải suy ngẫm.

        Bãi bồi bên kia sông mang vẻ đẹp rất bình dị, yên bình, với những “màu sắc thân thuộc quá như da thịt hơi thở của đất màu mỡ”. Chỉ điểm qua một vài chi tiết, ta có thể thấy khung cảnh bên kia bãi Bồi diễm lệ mà cũng thân thương đến nhường nào, nó dấy lên trong lòng Nhĩ một niềm chua xót, xen lẫn chút nuối tiếc ân hận vì đã đi khắp mọi xó xỉnh, nhưng lại chưa đặt chân đến chính cảnh đẹp mĩ lệ của quê hương. Qua đó, Nguyễn Minh Châu Nguyễn Minh Châu muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng: Chúng ta vẫn hay quen với trời cao biển rộng, nhưng đừng quên rằng “hoa từ đất” mà ra, hãy biết trân trọng những điều nhỏ bé, bình dị xung quanh mình, và hãy khám phá, nâng niu hết vẻ đẹp dù nhỏ bé của nó. 

         Tiếp đến, là tình huống éo le khi Nhĩ biết mình không thể đặt chân lên bãi bồi bên kia sông, nên gửi gắm ước vọng của mình lên đứa con trai. Nhưng đứa bé lải mải chơi, sa vào cái mà như tác giả nói “những cái vòng vèo, chùng chình”. Đó cũng chính là điều mà chúng ta trong cuộc sống thường hay gặp phải, chúng at hay bị vướng vào những thứ chùng chình, vòng vèo mà quên mất đi mục đích ban đầu, quên mất đi sở nguyện nguyên sơ từ ban đầu, mải mê tung thả và rồi đánh mất mình trong ván cược cuộc đời. Đó phải chăng cũng là điều mà tác giả gửi gắm. Nhắc nhở chúng ta, rằng cuộc sống luôn đầy cạm bẫy và cám dỗ, nếu ta không biết làm chủ chính mình, nếu ta không giữ cho mình một mục tiêu nhất định, không có lý tưởng soi đèn, chắc chắn sẽ bị dẫn lối, bị cuốn theo và đánh mất chính mình.

         Cuối cùng, là sự thức nhận của Nhĩ về người vợ hiền, Liên. Lần đầu tiên. Nhĩ phát hiện ra vợ mình đang mặc tấm áo vá, những ngón tay gầy guộc âu yếm vuốt ve bên vai của anh và Nhĩ chợt nhận ra tình yêu thương, sự tần tảo cùng sự hy sinh một cách thầm lặng của vợ. Anh đã nói với Liên: "Suốt đời anh chỉ làm em khổ tâm mà em vẫn nín thinh”. Khoảnh khắc ấy, cũng là lúc Nhĩ nhận ra gia đình chính là nơi nương tựa cuối cùng trong cuộc đời mỗi con người, đó là nơi chắp cánh cho những khát vọng của bạn, cũng là nơi dang rộng vòng tay, yêu thương, ân cần khi bạn lạc hướng, mất phương hướng, không tìm được bến đỗ ở chân trời mình đang bay. Là nơi cho ta niềm tin và sức mạnh để vực dậy sau nỗi đau, chỉ khi thực sự rơi vào hoàn cảnh cùng đường tuyệt lộ, những thấm thía ấy ta mới có thể chân ngộ ra được.

        Qua nhân vật Nhĩ, nhà văn như muốn ngồi lại, đối thoại với người đọc nhiều hơn những câu chuyện về nhân sinh đầy thấm thía.

Các bài viết liên quan khác:

• Soạn bài: Bến quê (chi tiết)

• Soạn bài: Bến quê (ngắn nhất)