Nghị luận bài Tỏ lòng

         Bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão không chỉ khắc họa một cách chân thực, sinh động hào khí oai phong lẫm liệt của người tráng sĩ thời Trần mà còn kín đáo bày tỏ nỗi lòng của Phạm Ngũ Lão. Vậy thì, hãy cùng tham khảo bài viết cho đề văn nghị luận về bài thơ Tỏ lòng nhé.

Nghị luận bài Tỏ lòng

           Bêlinxki đã từng khẳng định: Nhà thơ, ngay cả những nhà thơ vĩ đại nhất, cũng đồng thời phải là những nhà tư tưởng. Điều đó có nghĩa rằng, bên cạnh việc gửi gắm những xúc cảm nồng nàn mãnh liệt của mình lên trang viết, nhà thơ còn phải là nhà tư tưởng lớn, để câu thơ anh viết, điệu hồn anh trao không chỉ là câu chuyện của cá nhân anh, mà còn là vấn đề của thời đại. Trên tư cách ấy, thì Thuật hoài (Tỏ lòng) của Phạm Ngũ Lão là một bài thơ hàm súc, cô đọng không chỉ khắc họa vẻ đẹp tráng trí của người chiến sĩ thời Trần mà còn tái hiện lại không khí lịch sử hào hùng của hào khí Đông A-thời kì vàng son có một không hai trong lịch sử dân tộc. Đồng thời, cái hay của bài thơ là Phạm Ngũ Lão khiến người đọc qua từng dòng thơ ông viết, cũng phải chau mày, trăn trở về lí tưởng sống cao đẹp của con người thời đại, đặc biệt là chí làm trai của các trang nam tử.

“Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu

Tam quân tì hổ khí thôn ngưu”.

(Múa giáo non sông trải mấy thu

Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu)

           Mở đầu bài thơ, bằng tâm hồn nghệ sĩ giàu sức tưởng tượng cùng ngòi bút tài hoa, Phạm Ngũ Lão đã khắc họa thành công hình ảnh người tráng sĩ thời Trần. Bản dịch nghĩa không toát lên trọn vẹn tư thế và tâm thế của người tráng sĩ. Trong bản gốc, hình ảnh người tráng sĩ cầm ngang ngọn giáo trấn giữ non sông gợi tư thế oai phong lẫm liệt, cùng hình ảnh được sánh ngang với non nước thiên nhiên hùng vĩ càng đậm tô vẻ đẹp hào hùng, đầy tráng chí của người tráng sĩ thời Trần. Đó là ngọn giáo để chiến đấu, cũng là ngọn giáo thể hiện tầm vóc và hào khí thời Trần, là ngọn giáo mang trong nó cả vẻ đẹp của sự kiêu hùng và tầm vóc lớn lao. Tiếp đến câu thơ dưới, càng bộc lộ rõ hơn nữa sức mạnh cả về lực lượng và nhuệ khí của quân đội thời Trần. Có thể nói linh hồn làm nên sức mạnh của các cuộc chiến thời kì này là hào khí Đông A của dân tộc, mà kết tinh trong đó là tình yêu nước nồng nàn mãnh liệt, là sự hy sinh không quản thân mình của các chiến sĩ trên sa trường cùng tinh thần quyết chiến quyết thắng hằn vào cốt tủy. Chính vì thế, sức mạnh “khí thôn ngưu” mà Phạm Ngũ Lão dùng để biểu đạt cho quân đội nhà Trần là cực kì chính xác, vừa thấy được giọng điệu hào hùng trong câu thơ, vừa thấy được tinh thần và khí thế chiến đấu ngút trời của tráng sĩ. Kết hợp cả hai câu thơ hình ảnh con người xuất hiện trong bối cảnh không gian rộng lớn hùng vĩ đã giúp nâng tầm vị thế của hình tượng, khiến nó trở thành tượng đài bất diệt mang lí tưởng cao đẹp thời Trần.

        Hai câu thơ cuối lại lắng đọng hơn bởi sự trăn trở của Phạm Ngũ Lão:

“Nam nhi vị liễu công danh trái

Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu”.

          Nam nhi, công danh trái ở đây là muốn nhắc đến món nợ công danh của kẻ nam tử hán đại trượng phu. Như Nguyễn Công Trứ từng dõng dạc khẳng định: Đã sinh ra ở trong trời đất, phải có danh gì với núi sông”. Đặt trong bối cảnh xã hội phong kiến lúc bấy giờ, nợ nam nhi thể hiện ý chí cũng như khát vọng của kẻ làm trai muốn đóng góp sức mình, muốn lập công thành danh để khẳng định vị thế, với ý nghĩa ấy nó hoàn toàn mang ý nghĩa tích cực. Câu thơ cuối, giọng thơ trở nên đằm hơn, trầm hơn bởi nỗi thẹn Vũ Hầu của Phạm Ngũ Lão. Nỗi thẹn trước tấm gương tài đức lớn lao của Khổng Minh, điều đó đã thể hiện cái tâm và cái tầm của Phạm Ngũ Lão. Luôn mong muốn được cống hiến hết mình cho sự nghiệp thiên thu vạn đại của dân tộc.

         Phạm Ngũ Lão dường như đã mang cả hào khí và hùng tâm của con người thời Trần vào trong trang viết để khắc họa trọn vẹn không khí thiêng liêng của lịch sử dân tộc, và vẻ đẹp hào hùng của con người thời đại. Và cũng qua những câu thơ cuối, giọng thơ trầm lòng và điển tích Vũ Hầu đã giúp người đọc hiểu hơn về tấm lòng và tư tưởng, nhân cách của vị chủ tướng nhà Trần.