Soạn KHTN 8 Cánh diều Bài 2: Phản ứng hóa học và năng lượng của phản ứng hóa học

Hướng dẫn Soạn KHTN 8 Cánh diều Bài 2: Phản ứng hóa học và năng lượng của phản ứng hóa học ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 2: Phản ứng hóa học và năng lượng của phản ứng hóa học

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 8 Cánh Diều Bài 2: Phản ứng hóa học và năng lượng của phản ứng hóa học

Mở đầu trang 16 Bài 2 KHTN lớp 8: Tôi là Nước đây! Đố các bạn tôi được tạo thành từ nguyên tử của các nguyên tố hóa học nào? Tôi có thể được tạo thành như thế nào?

Trả lời:

- Nước được tạo thành từ nguyên tử của các nguyên tố hydrogen và oxygen.

- Nước có thể được tạo thành từ phản ứng đốt cháy hydrogen trong oxygen.

Câu hỏi 1 trang 16 KHTN lớp 8: Quan sát hình 2.1, cho biết có những quá trình biến đổi hoá học nào xảy ra.

Trả lời:

Trong hình 2.1 có những quá trình biến đổi hoá học xảy ra là:

+ Quá trình cho dung dịch HCl vào bình chứa Zn sinh ra khí H₂.

+ Quá trình đốt cháy hydrogen trong bình chứa oxygen tạo thành nước (H₂O).

Câu hỏi 2 trang 17 KHTN lớp 8: Xác định chất tham gia phản ứng và chất sản phẩm trong hai trường hợp sau:

a) Đốt cháy methane tạo thành khí carbon dioxide và nước.

b) Carbon (thành phần chính của than) cháy trong khí oxygen tạo thành khí carbon dioxide.

Trả lời:

Xác định chất tham gia phản ứng và chất sản phẩm trong hai trường hợp sau:

a)   chất tham gia: khí methane, oxygen

     chất sản phẩm: khí carbon dioxide, nước.

b) chất tham gia: Carbon, oxygen

     chất sản phẩm: khí carbon dioxide.

Câu hỏi 3 trang 17 KHTN lớp 8: Quan sát sơ đồ hình 2.2, cho biết:

a) Trước phản ứng, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

b) Sau phản ứng, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

c) So sánh số nguyên tử H và số nguyên tử O trước và sau phản ứng.

Trả lời:

a) Trước phản ứng, 2 nguyên tử H liên kết với nhau; 2 nguyên tử O liên kết với nhau.

b) Sau phản ứng, 2 nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử O.

c) Số nguyên tử H và số nguyên tử O trước và sau phản ứng bằng nhau.

Luyện tập 1 trang 18 KHTN lớp 8: Đốt cháy khí methane (CH₄) trong không khí thu được carbon dioxide (CO₂) và nước (H₂O) theo sơ đồ sau:

Quan sát sơ đồ hình 2.3 và cho biết:

a) Trước phản ứng có các chất nào, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

b) Sau phản ứng, có các chất nào được tạo thành, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

c) So sánh số nguyên tử C, H, O trước và sau phản ứng.

Trả lời:

a) Trước phản ứng có

methane: gồm 4 nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử C.

oxygen: 2 nguyên tử O liên kết với nhau.

b) Sau phản ứng có các phân tử carbon dioxide (CO₂) và nước (H₂O) được tạo thành.

+ Carbon dioxide (CO₂) gồm 1 nguyên tử C liên kết với 2 nguyên tử O.

+ Nước (H₂O) gồm 2 nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử O.

c) Số nguyên tử C, H, O trước và sau phản ứng là bằng nhau.

Câu hỏi 4 trang 18 KHTN lớp 8: Chỉ ra sự khác biệt về tính chất của nước với hydrogen và oxygen mà em biết.

Trả lời:

Trong phản ứng giữa khí hydrogen với khí oxygen, nước tạo ra không còn tính chất của hydrogen và oxygen nữa (nước ở thể lỏng, không cháy được, …)

Thực hành 1 trang 18 KHTN lớp 8: Chuẩn bị:

• Dụng cụ: Ống nghiệm, đèn cồn, kẹp ống nghiệm.

• Hoá chất: Đường ăn.

Tiến hành:

• Cho khoảng một thìa cafe đường ăn vào ống nghiệm, sau đó đun trên ngọn lửa đèn cồn (hình 2.5).

• Mô tả trạng thái (thể, màu sắc, …) của đường trước và sau khi đun.

• Nêu dấu hiệu chứng tỏ có phản ứng hoá học xảy ra.

Trả lời:

- Trước khi đun: Đường là chất rắn, màu trắng, vị ngọt, không mùi, tan trong nước.

- Sau khi đun: Thu được chất rắn, màu đen, vị đắng, mùi khét, không tan trong nước.

- Dấu hiệu chứng tỏ có phản ứng hoá học xảy ra: có sự thay đổi màu sắc (từ trắng sang đen); vị (từ ngọt sang đắng); mùi (từ không mùi sang khét); độ tan (từ tan trong nước sang chất mới không tan trong nước).

Vận dụng 1 trang 19 KHTN lớp 8: Nước đường để trong không khí một thời gian có vị chua. Trong trường hợp này, dấu hiệu nào chứng tỏ có phản ứng hoá học xảy ra?

Trả lời:

Dấu hiệu chứng tỏ có phản ứng hoá học xảy ra là sự thay đổi vị của nước đường (từ vị ngọt sang vị chua).

Luyện tập 2 trang 19 KHTN lớp 8: Những dấu hiệu nào thường dùng để nhận biết có phản ứng hoá học xảy ra?

Trả lời:

Có thể nhận biết có phản ứng hóa học xảy ra qua màu sắc, trạng thái, sự tỏa nhiệt, phát sáng…

Thực hành 2 trang 19 KHTN lớp 8: Chuẩn bị

• Dụng cụ: Kẹp sắt (panh), bình tam giác (loại 100 mL), đèn cồn, ống đong, thìa xúc hoá chất.

• Hoá chất: Mẩu than, khí oxygen (đã điều chế), dung dịch giấm ăn (CH3COOH), bột sodium hydrogencarbonate (NaHCO3).

Tiến hành

Lấy kẹp sắt kẹp mẫu than nhỏ hơ nóng đỏ trên ngọn lửa đèn cồn, sau đó đưa vào bình chứa khí oxygen. Chạm tay vào thành bình để cảm nhận.

Trả lời:

Mẩu than cháy sáng trong bình khí oxygen. Chạm tay vào thành bình thấy nóng.

Thực hành 3 trang 19 KHTN lớp 8: Chuẩn bị

• Dụng cụ: Kẹp sắt (panh), bình tam giác (loại 100 mL), đèn cồn, ống đong, thìa xúc hoá chất.

• Hoá chất: Mẩu than, khí oxygen (đã điều chế), dung dịch giấm ăn (CH₃COOH), bột sodium hydrogencarbonate (NaHCO₃).

Tiến hành

Cho khoảng một thìa cafe bột NaHCO₃ vào bình tam giác, sau đó thêm vào bình 10 mL dung dịch CH₃COOH. Chạm tay vào thành bình để cảm nhận.

Quan sát các hiện tượng xảy ra, nêu cảm nhận khi chạm tay vào thành bình.

Trả lời:

Bột NaHCO₃ tan dần, có khí thoát ra. Chạm tay vào thành bình thấy lạnh.

Câu hỏi 5 trang 19 KHTN lớp 8: Trong các phản ứng hóa học ở thí nghiệm 2 và thí nghiệm 3 phản ứng nào tỏa nhiệt, phản ứng nào thu nhiệt?

Trả lời:

- phản ứng tỏa nhiệt là thí nghiệm 2.

- phản ứng thu nhiệt là thí nghiệm 3.

Luyện tập 3 trang 20 KHTN lớp 8: Trong hai phản ứng dưới đây, phản ứng nào là phản ứng toả nhiệt, phản ứng nào là phản ứng thu nhiệt?

a) Phân huỷ đường tạo thành than và nước.

b) Cồn cháy trong không khí.

Trả lời:

+ Phản ứng toả nhiệt: Phản ứng a

Giải thích:

Phản ứng phân huỷ đường tạo thành than và nước là một phản ứng tỏa nhiệt vì năng lượng được giải phóng trong quá trình phản ứng là lớn hơn năng lượng cần thiết để phá vỡ liên kết trong các phân tử đường ban đầu. Điều này có nghĩa là phản ứng phân huỷ đường là một phản ứng exothermic, tức là phản ứng giải phóng nhiệt và cung cấp năng lượng cho môi trường xung quanh.

+ Phản ứng thu nhiệt: Phản ứng b

Giải thích: 

Cồn (ethanol) đốt cháy trong không khí là một phản ứng exothermic, tức là phản ứng giải phóng nhiệt và cung cấp năng lượng cho môi trường xung quanh. Tuy nhiên, trong trường hợp cồn được đốt cháy trong không khí ẩm, phản ứng lại là một phản ứng endothermic, tức là phản ứng hấp thụ nhiệt.

Điều này xảy ra do cồn và nước trong không khí tạo thành một hỗn hợp khí với hơi nước. Khi cồn được đốt cháy, nó phản ứng với khí oxi trong không khí và tạo ra khí cacbon điôxid (CO₂) và hơi nước (H₂O). Tuy nhiên, việc tạo ra hơi nước trong phản ứng này sẽ hấp thụ nhiệt từ môi trường xung quanh, khiến cho phản ứng trở thành một phản ứng endothermic.

Nếu không khí không ẩm, việc phản ứng giữa cồn và oxi sẽ tạo ra nhiệt, làm tăng nhiệt độ của môi trường xung quanh. Tuy nhiên, trong trường hợp cồn đốt cháy trong không khí ẩm, việc tạo ra hơi nước sẽ hấp thụ nhiệt, khiến cho phản ứng trở thành một phản ứng endothermic.

Vận dụng 2 trang 20 KHTN lớp 8: Tìm hiểu và chỉ ra thêm một số phản ứng xảy ra trong tự nhiên có kèm theo sự toả nhiệt hoặc thu nhiệt.

Trả lời:

+ Phản ứng tỏa nhiệt: Sự phân hủy của hợp chất hữu cơ, như phân hủy đường thành than và nước như đã đề cập ở trên, hoặc sự đốt cháy của nhiều hợp chất hữu cơ (ví dụ như đốt cháy của gỗ, than, dầu mỏ, gas,...).

+ Phản ứng thu nhiệt: Quá trình bay hơi của nước, cũng như quá trình đông đá của nước. Khi nước bay hơi hoặc đông đá, nó hấp thụ nhiệt từ môi trường xung quanh để cung cấp năng lượng cho quá trình này, do đó là một phản ứng endothermic.

+ Phản ứng tỏa và thu nhiệt: Quá trình trao đổi nhiệt giữa nước và môi trường xung quanh trong quá trình làm lạnh hay đun sôi nước. Khi nước đun sôi, nó tỏa nhiệt ra môi trường xung quanh, trong khi khi làm lạnh nước, nó hút nhiệt từ môi trường xung quanh.

+ Phản ứng tỏa và thu nhiệt: Phản ứng hóa học giữa axit và bazơ. Trong phản ứng này, khi axit và bazơ tương tác với nhau, năng lượng được giải phóng hoặc hấp thụ, tùy thuộc vào cách thức phản ứng diễn ra. Nếu phản ứng tỏa nhiệt, nó là một phản ứng exothermic, trong khi nếu phản ứng hấp thụ nhiệt, nó là một phản ứng endothermic.

>>> Xem toàn bộ: Soạn KHTN 8 Cánh Diều

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Trả lời câu hỏi KHTN 8 Cánh Diều Bài 2: Phản ứng hóa học và năng lượng của phản ứng hóa học trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!