Hoài bão tung hoành là gì?

Câu trả lời chính xác nhất: Hoài bão tung hoành là một từ Hán việt có nghĩa là ấp ủ trong lòng những điều lớn lao, tốt đẹp, mạnh mẽ. Nguyễn Tuân đã khắc họa nhân vật Huấn Cao, nét độc đáo ở con người tài hoa ấy là chữ của Huấn Cao in dấu ấn nhân cách của người viết: “Những nét chữ vuông, tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”. Chữ của họa sĩ thư pháp bình thường chỉ phản chiếu một phương diện của phẩm chất tài hoa, chữ của Huấn Cao khác biệt hơn còn là để bộc lộ tính cách và phẩm giá của con người. 

Cùng Toploigiai tìm hiểu thêm về từ Hán việt cũng như từ Hán việt hoài bão tung hoành trong tác phẩm Chữ người tử tù nhé!

1. Khái niệm từ Hán việt

Từ Hán Việt là các từ ngữ trong tiếng Việt vay mượn, có nghĩa gốc từ tiếng Hán (Trung Quốc) nhưng được ghi bằng chữ cái La tinh. Về mặt âm thanh từ Hán Việt khi phát âm gần giống với tiếng Trung Quốc.Trong từ vựng tiếng Việt từ Hán Việt chiếm tỷ lệ cao.

Do lịch sử và văn hóa lâu đời mà tiếng Việt sử dụng rất nhiều từ Hán Việt cổ. Đồng thời, khi vay mượn còn giúp cho từ vựng tiếng Việt trở nên phong phú hơn rất nhiều.

2. Đặc điểm từ Hán việt

Hiện nay, trong từ vựng tiếng Việt có rất nhiều từ Hán Việt được sử dụng. Chúng mang rất nhiều ý nghĩa, biểu cảm, sắc thái cũng như phong cách khác nhau. Sắc thái này thường mang những ý nghĩa trừu tượng và khái quát. Ví dụ như: cây cổ = thảo mộc, hộc máu = thổ huyết,…

Từ Hán Việt này sẽ được sử dụng để thể hiện sắc thái cũng như biểu cảm, có nghĩa là thể hiện về mặt cảm xúc. Chẳng hạn như băng hà = chết, quân phu – chồng,…Đặc biệt là đối với nhiều từ Hán Việt sẽ mang nhiều sắc thái phong cách cung được sử dụng một cách riêng biệt hơn.

Đặc biệt là chúng được sử dụng trong nhiều lĩnh vực chính luận, hành chính và khoa học. Trong tiếng Việt chúng có sắc thái được diễn đạt một cách bình thường hơn và đơn giản hơn. Chẳng hạn như thiên thu = ngàn năm, anh em = huynh đệ,…

3. Từ Hán việt: Hoài bão tung hoành 

Với bút pháp lí tưởng hoá, Nguyễn Tuân đã khắc hoạ nhân vật Huấn Cao, một con người mang phẩm chất tài hoa siêu việt, người đứng đầu nghệ thuật thư pháp. Tài nghệ thư pháp của Huấn Cao được miêu tả rất tỉ mỉ.

Trước hết là ở nét chữ và phong cách. Đúng là của một bậc tài hoa, nổi tiếng khắp tỉnh Sơn về tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp, ở khuôn chữ: “đẹp lắm, vuông lắm”…

Hoài bão tung hoành là một từ Hán việt có nghĩa là ấp ủ trong lòng những điều lớn lao, tốt đẹp, mạnh mẽ. Nguyễn Tuân đã khắc họa nhân vật Huấn Cao, nét độc đáo ở con người tài hoa ấy là chữ của Huấn Cao in dấu ấn nhân cách của người viết: “Những nét chữ vuông, tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”. Chữ của họa sĩ thư pháp bình thường chỉ phản chiếu một phương diện của phẩm chất tài hoa, chữ của Huấn Cao khác biệt hơn còn là để bộc lộ tính cách và phẩm giá của con người. 

Không phải ngẫu nhiên, trong khi giói thiệu Huấn Cao, con người nổi tiếng về tài nghệ thư pháp, tác giả bỗng để cho nhân vật thơ lại trầm trồ về cái tài bẻ khoá, vượt ngục của Huấn Cao. Chi tiết này phải được hiểu như một cách thể hiện độc đáo, đẩy lên cao độ phẩm chất nghệ sĩ tài hoa của nhân vật. Huấn Cao không mang trong mình phẩm chất tài hoa nghệ sĩ của một kiểu người nghệ sĩ tài hoa thông thường, con ngưòi ấy đích thực là một đấng tài hoa siêu việt, chọc trời khuấy nước. Đó là người anh hùng có tài phá cũi sổ lồng mà cũng lại là người nghệ sĩ có tài thảo nên những nét chữ phượng múa rồng bay.

4. Những lỗi sai phổ biến khi dùng từ Hán việt

Nhiều trường hợp người sử dụng chưa nắm được nghĩa của từ Hán Việt, khiến từ trở nên vô nghĩa hoặc dẫn đến sai trầm trọng.

Dùng từ sai vì không hiểu nghĩa gốc Hán Việt: nhầm lẫn giữa hai từ “khả năng” - năng lực của con người có thể làm được việc gì đó với “khả dĩ”. Từ “quá trình” là đoạn đường đã đi qua: “quá” là đã qua, “trình” là đoạn đường. Nếu viết từ “quá trình” dùng ở thì tương lai “quá trình thực hiện công tác sắp tới của tôi sẽ rất thuận lợi” là sai.

Có thể dùng từ “tiến trình” cho câu trên. Ta có thể viết “hôn lễ” (lễ cưới), “hôn phối” (lấy nhau). Nhưng nếu nói hôn phu, hôn thê, hôn quân lại mang nghĩa là người chồng u mê, người vợ u mê, nhà vua u mê...

Sai vì không phân biệt được tiếng Hán Việt với tiếng thuần Việt (tiếng Nôm): chữ “góa phụ” trong sách báo chỉ người đàn bà có chồng đã chết. Tính từ “góa” là tiếng Nôm không thể đặt trước danh từ “phụ”. Nên gọi là gái góa (toàn Nôm), hay “quả phụ” (toàn Hán Việt).

Từ “nữ nhà báo” thường được dùng trên các phương tiện truyền thông. Nhà báo là tiếng Nôm nên phải dùng văn phạm xuôi là “nhà báo nữ”, hoặc dùng ba từ Hán Việt là “nữ ký giả” hay “nữ phóng viên”.

Lạm dụng và dùng sai từ Hán Việt khá phổ biến khi kết hợp từ “tặc” (ăn cướp) với các từ khác như: tôm tặc, vàng tặc, cà phê tặc, đinh tặc... để chỉ những tên ăn trộm.

Cách dùng này sai về ngữ pháp (từ đơn thuần Việt không thể ghép với một từ đơn Hán Việt để thành một từ kép), sai về nghĩa: tặc là ăn cướp, đạo () là ăn trộm. Thay vì sính dùng từ Hán Việt, ta có thể nói là: bọn ăn trộm tôm, trộm vàng, trộm cà phê...

Hiện từ “đinh tặc” đang được nhiều báo chí dùng với tần suất lớn với nghĩa chỉ bọn rải đinh trên đường, trong khi “đinh tặc” chỉ có nghĩa là bọn ăn cướp đinh, chỉ bọn rải đinh trên đường là sai nghĩa...

Nhiều từ Hán Việt hiểu sai nên viết sai: từ “tham quan” nghĩa là đi chơi để ngắm cảnh thay từ “thăm quan”; “chấp bút” viết thành “chắp bút”, “lặp lại” viết thành “lập lại”, “trùng lặp” viết thành “trùng lắp”, “hằng ngày” viết thành “hàng ngày”, “thập niên” viết thành “thập kỷ”, “điểm yếu” thành “yếu điểm”...

Tất nhiên, khi xem xét tới tính sai, đúng của việc dùng từ Hán Việt, việc đối chiếu từ nguyên là việc làm có phần cứng nhắc, dễ dẫn đến việc làm mất đi tính năng động của từ Hán Việt với tư cách là một sự sáng tạo rất linh hoạt của người Việt Nam.

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn trả lời câu hỏi hoài bão tung hoành là gì?. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt.