Đọc hiểu Sao không về Vàng ơi!

Sao không về Vàng ơi!

Tao đi học về nhà 

Là mày chạy xồ ra 

Đầu tiên mày rối rít 

Cái đuôi mừng ngoáy tít 

Rồi mày lắc cái đầu 

Khịt khịt mũi, rung râu 

Rồi mày rún chân sau 

Chân trước chồm, mày bắt 

Bắt tay tao rất chặt 

Thế là mày tất bật 

Đưa vội tao vào nhà 

Dù tao đi đâu xa 

Cũng nhớ mày lắm đấy… 

Hôm nay tao bỗng thấy 

Cái cổng rộng thế này 

Vì không thấy bóng mày 

Nằm chờ tao trước cửa 

Không nghe tiếng mày sủa 

Như những buổi trưa nào 

Không thấy mày đón tao 

Cái đuôi vàng ngoáy tít 

Cái mũi đen khịt khịt 

Mày không bắt tay tao 

Tay tao buồn làm sao… 

Sao không về hả chó? 

Nghe bom thằng Mỹ nổ 19 

Mày bỏ chạy đi đâu? 

Tao chờ mày đã lâu 

Cơm phần mày để cửa 

Sao không về hả chó? 

Tao nhớ mày lắm đó 

Vàng ơi là Vàng ơi!… 

(Trần Đăng Khoa, Góc sân và khoảng trời, 

NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2016, tr. 20 – 22) 

Câu hỏi

1. Em hãy chỉ ra một số đặc điểm hình thức của bài thơ như thể thơ, cách gieo vần, ngắt nhịp. 

2. Sắp xếp các sự việc diễn ra trong bài thơ theo trật tự đúng. 

3. Hình ảnh con chó Vàng hiện lên như thế nào qua miêu tả của nhà thơ? 

4. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng để miêu tả hình ảnh con chó Vàng trong đoạn thơ sau. Biện pháp tu từ đó có tác dụng như thế nào? Chân trước chồm, mày bắt Bắt tay tao rất chặt Thế là mày tất bật Đưa vội tao vào nhà. 

5. Trong dòng thơ Tay tao buồn làm sao, nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó. 

6. Tìm từ láy trong đoạn thơ sau và nêu tác dụng của các từ láy đó: Đầu tiên mày rối rít Cái đuôi mừng ngoáy tít Rồi mày lắc cái đầu Khịt khịt mũi, rung râu. 

7. Nêu cảm nhận của em về tình cảm của bạn nhỏ dành cho con chó Vàng. 

Trả lời

1. Một số đặc điểm hình thức của bài thơ như thể thơ, cách gieo vần, ngắt nhịp:

– Bài thơ được sáng tác theo thể thơ năm chữ.

– Cách gieo vần: Bài thơ gieo vần chân và là vần liền:

Tao đi học về nhà
Là mày chạy xồ ra
Đầu tiên mày rối rít
Cái đuôi mừng ngoáy tít
Rồi mày lắc cái đầu
Khịt khịt mũi, rung râu

– Ngắt nhịp: Bài thơ có nhịp chủ đạo là 3/2. Có một số dòng ngắt 2/3 (Tay tao / buồn làm sao, Vàng ơi / là Vàng ơi) tạo điểm nhấn, thể hiện, tô đậm sự buồn bã và tiếng gọi Vàng tha thiết của bạn nhỏ.

2. Các sự việc trong bài thơ diễn ra theo trật tự sau:
 

3. Hình ảnh con chó Vàng hiện lên rất sinh động, đáng yêu:

– Rất yêu người bạn nhỏ: bạn nhỏ đi học là nằm chờ ở cửa, bạn nhỏ về là mừng rối rít.

– Tinh nghịch và rất hiếu động.

Nhà thơ đã sử dụng các thủ pháp nghệ thuật để miêu tả con chó Vàng:

– Biện pháp tu từ nhân hoá: gọi con Vàng là mày, tả hành động của chó như con người (rối rít mừng, bắt tay, tất bật đưa bạn nhỏ vào nhà,…).

– Tả tỉ mỉ hoạt động của con Vàng với nhiều động từ: chạy xồ ra, đuôi mừng ngoáy tít, khịt khịt mũi, rung râu, chân trước chồm, rún chân sau,…

– Dùng nhiều từ láy: khịt khịt, rối rít, tất bật,…

4. Biện pháp tu từ mà nhà thơ sử dụng để miêu tả hình ảnh con chó Vàng trong đoạn thơ là nhân hoá. Bạn nhỏ gọi con chó của mình là mày, xưng tao như cách xưng hô giữa những người bạn thân thiết. Cử chỉ, hành động của con chó cũng được miêu tả như hành động, cử chỉ của một người bạn thân thiện, nồng nhiệt, vô cùng mừng rỡ, vồn vã khi gặp bạn: bắt tay bạn nhỏ rất chặt, tất bật đưa bạn nhỏ vào nhà.

5. Trong dòng thơ Tay tao buồn làm sao, nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ, dùng bộ phận để nói tổng thể. Bạn nhỏ nói tay buồn để diễn tả cảm giác trống trải khi không được bắt tay, không được vuốt ve con Vàng, cũng là nỗi buồn của mình khi mất chó.

6. Từ láy trong đoạn thơ là rối rít, khịt khịt. Từ láy rối rít gợi tả vẻ vội vã, tỏ ra mất bình tĩnh. Khịt khịt là từ láy mô phỏng âm thanh phát ra khi con vật thở mạnh. Hai từ láy có tác dụng miêu tả vẻ mừng rỡ, vồn vã của con chó Vàng khi bạn nhỏ đi học về, từ đó, làm nổi bật tình cảm yêu mến mà Vàng dành cho bạn nhỏ.

7. Tình cảm của bạn nhỏ dành cho con chó Vàng: rất yêu quý, thân thiết, coi con chó Vàng như một người bạn:

– Gọi con chó Vàng là mày, xưng tao.

– Mừng rỡ khi gặp con chó Vàng sau mỗi buổi đi học về.

– Cảm thấy trống vắng, buồn bã, nhớ thương khi không thấy Vàng chờ mình ở cửa.

– Vẫn phần cơm, chờ đợi, mong mỏi Vàng trở về.

>>> Xem đầy đủ: Soạn SBT Ngữ Văn 7 Bài 2: Khúc nhạc tâm hồn - KNTT