5 đề Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt)

Tuyển tập các đề Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt) hay nhất. Các câu hỏi và trả lời đọc hiểu được sưu tầm từ các đề thi có đáp án đầy đủ. Mời các thầy cô, quý phụ huynh các em học sinh tham khảo. 

Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt) - Đề số 1

Đọc đoạn thơ sau: 

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh

“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố

Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

(Trích Bếp lứa - Bằng Việt. Ngữ văn 9, tập 1, trang 144) 

Thực hiện các yêu cầu sau: 

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ. 

Câu 2: Từ “đinh ninh" trong đoạn thơ được hiểu như thế nào? Vì sao bà phải “dặn cháu đinh ninh”? 

Câu 3: Xác định lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích. 

Câu 4: Có ý kiến cho rằng hình ảnh người bà trong đoạn thơ mang vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: 

Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ là biểu cảm.

Câu 2: 

- Từ “đinh ninh" trong đoạn thơ được hiểu là sự lặp đi lặp lại trong lời nói, hành động để người khác nắm chắc. 

- Bà phải “dặn cháu đinh ninh” vì bà không muốn cháu không quên những lời bà nói khi viết thư cho bố rằng “chớ kể này kể nọ” cho bố để bố không bị phân tâm trong công việc kháng chiến và vẫn an tâm rằng gia đình vẫn bình an, khỏe mạnh. 

Câu 3: 

Lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích là:

"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,

Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Câu 4: 

Em đồng ý với ý kiến trên. Bởi vì, người bà trong đoạn thơ là người phụ nữ Việt Nam với sự dũng cảm, mạnh mẽ và là hậu phương vững chắc cho người con xa nhà kháng chiến chống nước. Để con không phải phân tâm công cuộc kháng chiến của mình mà bà đã âm thầm, lặng lẽ chu toàn mọi việc ở nhà và quên không dặn cháu “chớ kể này kể nọ” cho bố nghe. Qua đó, ta càng nhìn nhận rõ nét hơn vẻ đẹp thiêng liêng, giàu nhân ái của người phụ nữ Việt Nam qua hình ảnh của người bà.

Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt) - Đề số 2

Đọc đoạn thơ sau: 

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa

Thực hiện các yêu cầu sau: 

Câu 1: Đoạn thơ trích trong tác phẩm nào? Của ai?

Câu 2: Đoạn thơ là dòng hồi tưởng của nhân vật nào? Về ai?

Câu 3: Trong những câu thơ trên, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào? Hãy chỉ ra những biện pháp đó.

Câu 4: Chỉ ra từ láy trong đoạn thơ trên. Những từ láy ấy giúp em hiểu hình dung gì về hình ảnh “bếp lửa” mà tác giả nhắc tới.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: 

Đoạn thơ trên được trích trong bài thơ Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt.

Câu 2: 

Đoạn thơ là dòng hồi tưởng của nhân vật người cháu nhớ về người bà.

Câu 3: 

Trong những câu thơ trên, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ là:

- Điệp ngữ 2 lần từ “một bếp lửa”.

- Ẩn dụ trong câu thơ “Bếp lửa ấp iu nồng đượm” nhằm nhấn mạnh bếp lửa như biểu tượng của tình yêu thương, che chở và lòng tin của người bà với cháu của mình luôn nồng đượm và đong đầy.

Câu 4: 

Trong đoạn thơ trên có các từ láy là: chờn vờn, ấp iu. 

Qua hai từ láy trên giúp em hình dung về hình ảnh “bếp lửa” gợi lên ánh lửa bếp “chờn vờn” cháy bập bùng, ấm áp lòng người bằng sự “ấp iu” trong đôi tay tần tảo, chịu thương, chịu khó của người bà mà tác giả nhắc tới. Đồng thời còn gợi lên trong tâm khảm nhà thơ tình yêu thương thiêng liêng của người bà cũng lớn lên cùng với hình ảnh bếp lửa ngày càng “nồng đượm”

Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt) - Đề số 3

Đọc đoạn thơ sau: 

Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi,

Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy,

Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!

Thực hiện các yêu cầu sau: 

Câu 1: Ngữ liệu trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? Nêu ý nghĩa văn bản.

Câu 2: “Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi" được nhắc tới trong ngữ liệu gợi nhớ về thời điểm nào của đất nước?

Câu 3: Tác giả dùng cụm từ “đói mòn đói mỏi" có tác dụng gì?

Câu 4: Vì sao đã bao lâu rồi mùi khói của bếp lửa khiến người cháu có cảm giác “Nghĩ lại tới giờ sống mũi còn cay”.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: 

- Ngữ liệu trên được trích trong bài thơ Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt.

- Ý nghĩa của văn bản: Bài thơ gợi lại những kỉ niệm đẹp của người cháu đang hồi tưởng về quãng thời gian bên cạnh bà gắn liền với bếp lửa ấm áp. Cùng với đó, thể hiện sự kính yêu và biết ơn của người cháu dành cho bà cũng như đối với gia đình, quê hương, đất nước.

Câu 2: 

Câu thơ “Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi" được nhắc tới gợi nhớ về thời điểm nước ta phải trải qua nạ đói lịch sử những năm 1945 với nỗ đau thương mất mát của gần 2 triệu người dân trải dài từ Quảng Trị đến Bắc Kì.

Câu 3: 

Tác giả dùng cụm từ “đói mòn đói mỏi" có tác dụng:

- Giúp cho câu văn có sự nhịp nhàng, đậm chất thơ hơn về mặt ngữ âm.

- Tạo nên sự cân xứng và lên kết về mặt cấu trúc trong các từ ngữ trong câu thơ.

- Nhấn mạnh thêm ý nghĩa của câu thơ, tạo ấn tượng cho người đọc hơn về thực tại của nạn đói lịch sử ấy đối với nhân vật trữ tình vào thời điểm ấy cũng như những kỉ niệm về người bà.

Câu 4: 

Người cháu có cảm giác “Nghĩ lại tới giờ sống mũi còn cay” mỗi khi nhớ đến mùi khói của bếp lửa dù đã bao năm xa cách vì mùi khói của bếp lửa có thể được xem là làn gió đưa cháu quay trở về những năm tháng khốn khó của tuổi thơ, những kỉ niệm vừa xúc động, vừa mất mát vì vừa thương và nhớ về hình ảnh của người bà luôn yêu thương và che chở cho cháu. Và tình yêu bà cháu vẫn mãi vẹn nguyên trong tâm trí người cháu mãi không thể quên lãng được.

Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt) - Đề số 4

Đọc đoạn thơ sau: 

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa

Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm

Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”

Thực hiện các yêu cầu sau: 

Câu 1: Nêu nội dung của đoạn thơ trên

Câu 2: Em hiểu từ “lận đận” trong câu thơ trên như thế nào? Trong bài thơ, hai lần tác giả dùng cụm từ “biết mấy nắng mưa” để nói về cuộc đời của bà. Điều đó có ý nghĩa như thế nào?

Câu 3: Điệp từ “nhóm” trong đoạn thơ trên là kiểu điệp từ gì? Các từ “nhóm” trong đoạn thơ có ý nghĩa như thế nào?

Câu 4: Xét về mục đích nói, câu thơ cuối đoạn thơ vừa chép thuộc kiểu câu gì? Chỉ ra và gọi tên các thành phần biệt lập được dùng trong câu thơ đó.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: 

Nội dung của đoạn thơ trên: Quan đoạn thơ trên, nhà thơ đã thành công khắc họa hình ảnh người bà vô cùng tần tảo và hi sinh cả cuộc đời bà để bản thân không phải gánh nặng của ai cũng như gắng sức chăm sóc cháu của mình. Bên cạnh đó, bà không chỉ là người nhóm lửa mà bà còn là người tiếp lửa cho thế hệ sau càng cố gắng và tin vào bản thân hơn nữa. 

Câu 2: 

- Từ “lận đận” trong câu thơ trên là từ láy tượng hình nhằm nhấn mạnh sự khó nhọc, vất vả và đầy chông chênh của người bà trong những năm đất nước lâm vào cảnh nạn đói kéo dài. 

- Trong bài thơ, hai lần tác giả dùng cụm từ “biết mấy nắng mưa” để nhấn mạnh thêm sự tần tảo của bà không “biết mấy nắng mưa” của cuộc đời để trở thành chỗ dựa tinh thần cho con cái.

Câu 3: 

- Điệp từ “nhóm” trong đoạn thơ trên là kiểu điệp động từ. 

- Các từ “nhóm” được lặp lại bốn lần trong khổ thơ thứ sáu có ý nghĩa nhiều nghĩa khác nhau như sau:

+ Từ “nhóm” trong câu thơ “nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm” chỉ hành động của bà đang nhóm bếp lửa bén tạo ra nhiệt, để đun nấu theo nghĩa gốc.

+ Còn đối với ba từ “nhóm” còn lại thì mang ý nghĩa ẩn dụ về hình ảnh người bà khơi dậy niềm yêu thương, những kí ức đẹp bên trong người cháu.

Câu 4: 

- Câu thơ: “Ôi kì lạ và thiêng liêng - Bếp lửa!” thuộc kiểu câu cảm thán thể hiện sự bất ngờ và ngạc nhiên của nhân vật cháu khi nhận ra từ ngọn lửa bà nhóm mỗi ngày hóa ra là niềm tin và ngọn nguồn của tình yêu thương.

- Trong câu có sử dụng thành phần biệt lập là thành phần phụ chú, được kí hiệu bằng dấu “-” nhằm giải thích, nhấn mạnh về sự kì lạ và thiêng liêng trong sự gắn kết của bà cháu với bếp lửa.

Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt) - Đề số 5

Đọc đoạn thơ sau: 

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh

“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố

 

Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng.

Thực hiện các yêu cầu sau: 

Câu 1: Đoạn thơ trên nhắc tới mấy hình ảnh ngọn lửa? Sự khác nhau giữa những ngọn lửa đó là gì?

Câu 2: Hình ảnh người bà hiện lên với những phẩm chất đáng quý nào?

Câu 3: Tại sao trong đoạn thơ, tác giả dùng hình ảnh “ngọn lửa” mà không phải “bếp lửa”? Hình ảnh “ngọn lửa” ở đây có ý nghĩa gì?

Câu 4: Chỉ ra lời dẫn trực tiếp, dựa vào dấu hiệu nào mà em biết?

Câu 5: Lời dặn của người bà trong đoạn thơ trên đã vi phạm phương châm hội thoại nào?

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: 

- Đoạn thơ trên nhắc tới 2 hình ảnh ngọn lửa.

- Sự khác nhau giữa những ngọn lửa đó là:

+ Hình ảnh ngọn lửa thứ nhất bắt nguồn từ bếp lửa do chính tay bà nhóm lên đầy ấm cúng, nhẫn nại và ngọn lửa ấy như biểu tượng cho sự mạnh mẽ, kiên cường của bà, người phụ nữ có phẩm chất đáng quý và luôn là chỗ dựa vững chắc cho con cháu có thể yên tâm. 

+ Hình ảnh ngọn lửa thứ hai là ngọn lửa thiêu rụi mọi sự sống, tàn phá không gian yên bình của làng quê do chính tay bọn kẻ thù đã hủy diệt. Và ngọn lửa ấy đã nhen nhóm sức sống mãnh liệt hơn bao giờ hết trong tình yêu thương của người bà.

Câu 2: 

Hình ảnh người bà đa hiện lên với những phẩm chát vô cùng đáng quý của những bà mẹ Việt Nam anh hùng. Mặc sớm chiều bà vẫn bên bếp lửa nhen nhóm lên những ngọn lửa không chỉ sưởi ấm mà còn nhen nhóm lên ngọn lửa của niềm tin và hi vọng. Ngọn lửa ấy như đang thúc đẩy mạnh thêm đức tính can trường và vững vàng như ngộn lửa không thể dập tắt. 

Câu 3: 

Trong đoạn thơ, tác giả dùng hình ảnh “ngọn lửa” mà không phải “bếp lửa” vì hình ảnh ngọn lửa sẽ là biểu tượng của sự bất tận không gì có thể dập tắt được, cũng như tình yêu thương ấm áp của bà dành cho cháu là vô tận, không có điểm dừng.

Câu 4: 

- Lời dẫn trực tiếp trong đoạn thơ là: “Bố ở chiến khu, bố còn việc bố/ Mày có viết thư chớ kể này kể nọ/ Cứ bảo nhà vẫn được bình yên”

- Dấu hiệu: nhà thơ đã sử dụng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để mở đầu lời đối thoại.

Câu 5: 

Lời dặn của người bà trong đoạn thơ trên đã vi phạm phương châm hội thoại về chất. Bởi người bà muốn người bố yên tâm công tác chiến đấu ở chiến trường nên đã cố ý không tuân thủ theo phương châm về chất. Bà dặn cháu không kể cho bố nghe chuyện ở nhà vì bà không muốn con bị phân tâm trong công việc và không muốn con pải lo lắng cho gia đình mà lãng quên công việc. Cứ vậy bà lại âm thầm hy sinh cho con cháu và trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con cháu.

----------------------------------

Trên đây Toploigiai đã mang tới cho các bạn những kiến thức bổ ích qua bài Đọc hiểu Bếp lửa (Bằng Việt). Hi vọng những kiến thức trên sẽ giúp các bạn đạt được kết quả cao trong học tập. Mời các bạn đến với câu hỏi tiếp theo.