Câu hỏi:

Viết chương trình tính chu vi, diện tích hình vuông có cạnh a (được nhập từ bàn phím).

Lời giải:

a. Hướng dẫn:

- Nhập cạnh vào biến canh.

- Chu vi hình vuông bằng 4*canh; Diện tích hình vuông bằng canh*canh.

b. Mã chương trình:

c. Nhận xét: Bài tập tiết kiệm được hai biến là CV và S vì lệnh write cho phép in một biểu thức. Trong lập trình việc tiết kiệm biến là cần thiết nhưng đôi lúc gây khó hiểu khi đọc, kiểm tra chương trình.

Cùng Top lời giải đi tìm hiểu về cách viết chương trình Pascal nhé.

1. Các bước để viết một chương trình

Bước 1: Soạn thảo chương trình.

Bước 2: Dịch chương trình (nhấn phím F9), nếu có lỗi thì phải sửa lỗi.

Bước 3: Chạy chương trình (nhấn phím Ctrl+F9).

2. Cấu trúc chung của một chương trình

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

{Phần tiêu đề}   PROGRAMTên_chương_trình;   {Phần khai báo}   USES.......;   CONST.......;   TYPE.......;   VAR.......;   PROCEDURE.......;   FUNCTION.......;   {Phần thân chương trình}   BEGIN   ........   END.

Ví dụ về một chương trình cơ bản nhất:

1 2 3 4

Program  ViDu;  BEGIN Write(‘Welcome to Vivu Blog’);  END.

3. Các thành phần cơ bản của chương trình

3.1. Từ khóa

     Từ khoá là các từ mà Pascal dành riêng để phục vụ cho mục đích của nó. (Chẳng hạn như: BEGIN, END, IF, WHILE,…)

     Chú ý: Với Turbo Pascal 7.0 trở lên hoặc Free Pascal, các từ khoá trong chương trình sẽ được hiển thị khác màu với các từ khác.

3.2. Tên (định danh)

Định danh là một dãy ký tự dùng để đặt tên cho các hằng, biến, kiểu, tên chương trình con… Khi đặt tên, ta phải chú ý một số điểm sau:

Không được đặt trùng tên với từ khoá

        Ký tự đầu tiên của tên không được bắt đầu bởi các ký tự đặc biệt hoặc chữ số.

        Không được đặt tên với ký tự space,các phép toán.

Ví dụ: Các tên viết như sau là sai

     1XYZ             Sai vì bắt đầu bằng chữ số.

     #LONG     Sai vì bắt đầu bằng ký tự đặc biệt.

     FOR                Sai vì trùng với từ khoá.

     KY  TU           Sai vì có khoảng trắng (space).

     LAP-TRINH  Sai vì dấu trừ (-) là phép toán.

3.3. Dấu chấm phẩy (;)

Dấu chấm phẩy được dùng để ngăn cách giữa các câu lệnh. Không nên hiểu dấu chấm phẩy là dấu kết thúc câu lệnh.

Ví dụ:

1	fori := 1 to 50 do write(i, ' ');

Trong câu lệnh trên, lệnh write(i) được thực hiện 50 lần. Nếu hiểu dấu chấm phẩy là kết thúc câu lệnh thì lệnh write(i) chỉ thực hiện 1 lần.

3.4. Lời giải thích

     Các lời bàn luận, lời chú thích có thể đưa vào bất kỳ chỗ nào trong chương trình để cho người đọc dể hiểu mà không làm ảnh hưởng đến các phần khác trong chương trình. Lời giải thích được đặt giữa hai dấu ngoặc { và } hoặc giữa cụm dấu (* và *).

Ví dụ:

1 2	vara, b, c : real; {Khai báo biến} Delta := b*b – 4*a*c; (* Tính delta để giải phương trình bậc

4. Một số phím chức năng thường dùng

F2:          Lưu chương trình đang soạn thảo vào đĩa.

F3:          Mở file mới hoặc file đã tồn tại trên đĩa để soạn thảo.

Alt+F3:   Đóng file đang soạn thảo.

Alt+F5:   Xem kết quả chạy chương trình.

F8:          Chạy từng câu lệnh một trong chương trình.

Alt+X:          Thoát khỏi Free Pascal.

Alt+<Số thứ tự của file đang mở>: Dịch chuyển qua lại giữa các file đang mở.

F10:        Vào hệ thống Menu của Pascal.

5. Cách chạy chương trình trong Pascal

Có 2 cách để bạn chạy chương trình Pascal sau khi đã hoàn thiện phần viết code, bao gồm:

- Chạy trực tiếp từ thanh menu: Trên thanh menu của phần mềm, bạn click vào mục Run, cửa sổ xổ xuống và chọn Run.

- Chạy chương trình Pascal bằng cách nhấn tổ hợp phím: Bạn nhấn tổ hợp phím Ctrl + F9 trên bàn phím để bắt đầu chạy một chương trình và cũng cho ra kết quả như như click vào menu Run. Đây là màn hình sau khi bạn chạy chương trình: