Tuyển tập các tác phẩm của Nguyễn Du

Nguyễn Du (13-1-1766 - 16-9-1820), tự Tố Như, hiệu Thanh Hiên, quê gốc ở tỉnh Hà Tĩnh, nhưng sinh và trải qua thời niên thiếu ở Thăng Long. Ngoài Truyện Kiều và Văn chiêu hồn, hai kiệt tác chữ Nôm của Nguyễn Du, ông còn có rất nhiều bài thơ chữ hán kiệt xuất.

Dưới đây Toploigiai đã đưa ra Tuyển tập các tác phẩm của Nguyễn Du. Mời các bạn cùng đọc!

Thuyền ra đi trên sông Minh

Chiêng trống thùng thùng ra cửa sông

Một thuyền lướt sóng giữa muôn trùng

Mây tan bất chợt hao gầy núi

Nước lụt mới về vẩn đục dòng

Dặm biệt, anh em đà tưởng nhớ

Ðá chồng, con cháu cứ ngờ trông

Hoa Sơn chớ vượt khi chiều xế

Sợ vẳng bên tai vượn não nùng

Ðêm đậu thuyền ở cửa sông Tam Giang

Một dòng nước xẻ núi muôn trùng

Hai dãy nhìn nhau đá chất chồng

Vượn hú ngọn cây dường lạc lối

Chó kêu rừng thẳm chắc gần thôn

Núi mây bốn ngả tình cô quạnh

Hồ Việt chung thuyền mối thiết thân

Làng cũ mười năm quên mất hướng

Quê nhà nẻo mộng nhớ về thăm

Mười năm gió bụi 

(Trích Thanh Hiên thi tập)

 

Sơn cư mạn hứng

 

Nam khứ Trường An thiên lý dư,

Quần phong thâm xứ dã nhân cư.

Sài môn trú tĩnh sơn vân bế,

Dược phố xuân hàn lũng trúc sơ.

Nhất phiến hương tâm thiềm ảnh hạ,

Kinh niên biệt lệ nhạn thanh sơ.

Cố hương đệ muội âm hao tuyệt,

Bất kiến bình an nhất chỉ thư.

 

Dịch nghĩa

Cách Trường An nghìn dặm về phía nam,

Có một người quê mùa ở trong núi sâu.

Ban ngày yên tĩnh, mây núi che kín cổng tre.

Mùa xuân lạnh, hành trúc quanh vườn thuốc trông thưa thớt.

Thơ thẩn dưới bóng trăng, lòng nhớ quê hương.

Tiếng nhạn đầu mùa khơi thêm dòng lệ biệt ly từ bao năm.

Em trai em gái ở nơi quê nhà, bấy lâu bặt hắn tin tức,

Không nhận được lá thư nào nói cho biết có bình yên hay không?

 

Độc Tiểu Thanh ký

 

Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư

Độc điếu song tiền nhất chỉ thư

Chi phấn hữu thần liên tử hậu,

Văn chương vô mệnh luỵ phần dư.

Cổ kim hận sự thiên nan vấn,

Phong vận kỳ oan ngã tự cư.

Bất tri tam bách dư niên hậu,

Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?

 

Dịch nghĩa

Vườn hoa cạnh Tây Hồ đã thành bãi hoang,

Ta chỉ viếng nàng qua bài ký đọc trước cửa sổ mà thôi.

Son phấn có linh hồn chắc phải xót chuyện xảy ra sau khi chết,

Văn chương không có mệnh mà cũng bị liên luỵ, đốt đi còn sót lại một vài bài.

Mối hận cổ kim, thật khó mà hỏi ông trời.

Ta tự coi như người cùng một hội, một thuyền với nàng là kẻ vì nết phong nhã mà mắc phải nỗi oan lạ lùng.

Chẳng biết ba trăm năm sau nữa,

Thiên hạ có ai khóc Tố Như ta?

 

Bài thơ: Long thành cầm giả ca

 

Long thành cầm giả ca

Long thành giai nhân,

Bất ký danh tự.

Ðộc thiện huyền cầm,

Cử thành chi nhân dĩ cầm danh.

Học đắc tiên triều cung trung “Cung phụng” khúc,

Tự thị thiên thượng nhân gian đệ nhất thanh.

Dư tại thiếu niên tằng nhất kiến,

Giám Hồ hồ biên dạ khai yến.

Thử thời tam thất chánh phương niên,

Xuân phong yểm ánh đào hoa diện.

Ðà nhan hám thái tối nghi nhân,

Lịch loạn ngũ thanh tuỳ thủ biến.

Hoãn như luơng phong độ tùng lâm,

Thanh như chích hạc minh tại âm.

Liệt như Tiến Phúc bi đầu toái phích lịch,

Ai như Trang Tích bịnh trung vi Việt ngâm.

Thính giả mỹ mỹ bất tri quyện,

Tận thị Trung Hoà Ðại Nội âm.

Tây Sơn chư thần mãn toạ tận khuynh đảo,

Triệt dạ truy hoan bất tri hiểu.

Tả phao hữu trịch tranh triền đầu,

Nê thổ kim tiền thù thảo thảo.

Hào hoa ý khí lăng công hầu,

Ngũ Lăng niên thiếu bất túc đạo.

Tính tương tam thập lục cung xuân,

Hoán thủ Trường An vô giá bảo.

Thử tịch hồi đầu nhị thập niên,

Tây Sơn bại hậu dư Nam thiên.

Chỉ xích Long Thành bất phục kiến,

Hà huống thành trung ca vũ diên.

Tuyên phủ sứ quân vị dư trùng mãi tiếu,

Tịch trung ca kỹ giai niên thiếu.

Tịch mạt nhất nhân phát bán hoa,

Nhan xú thần khô hình lược tiểu.

Lang tạ tàn my bất sức trang,

Thuỳ tri tiện thị đương niên thành trung đệ nhất điệu.

Cựu khúc tân thanh ám lệ thuỳ,

Nhĩ trung tĩnh thính tâm trung bi.

Mãnh nhiên ức khởi nhị thập niên tiền sự,

Giám Hồ hồ biên tằng kiến chi.

Thành quách suy di nhân sự cải,

Kỷ độ tang điền biến thương hải.

Tây Sơn cơ nghiệp nhất đán tận tiêu vong,

Ca vũ không lưu nhất nhân tại.

Thuấn tức bách niên tằng kỷ thì,

Thương tâm vãng sự lệ triêm y.

Nam Hà quy lai đầu tận bạch,

Quái để giai nhân nhan sắc suy.

Song nhãn trừng trừng không tưởng tượng,

Khả liên đối diện bất tương tri.

>>> Tham khảo: Tác phẩm chữ Nôm của Nguyễn Du 

Kiều Thăm Mộ Đạm Tiên (Câu 1-105) ( Trích Truyện Kiều )

 

Trăm năm trong cõi người ta,

Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.

Trải qua một cuộc bể dâu,

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

Lạ gì bỉ sắc tư phong,

Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.

Cảo thơm lần giở trước đèn,

Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh.

Rằng năm Gia Tĩnh triều Minh,

Bốn phương phẳng lặng, hai kinh vững vàng.

Có nhà viên ngoại họ Vương,

Gia tư nghĩ cũng thường thường bực trung.

Một trai con thứ rốt lòng,

Vương Quan là chữ, nối dòng nho gia.

15.Đầu lòng hai ả tố nga,

Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.

Mai cốt cách, tuyết tinh thần,

Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.

Vân xem trang trọng khác vời,

Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,

Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.

Kiều càng sắc sảo, mặn mà,

So bề tài, sắc, lại là phần hơn.

Làn thu thủy, nét xuân sơn,

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.

Một, hai nghiêng nước nghiêng thành,

Sắc đành đòi một, tài đành họa hai.

Thông minh vốn sẵn tư trời,

Pha nghề thi họa, đủ mùi ca ngâm.

Cung thương làu bậc ngũ âm,

Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương.

Khúc nhà tay lựa nên chương,

Một thiên bạc mệnh, lại càng não nhân.

Phong lưu rất mực hồng quần,

Xuân xanh sấp xỉ tới tuần cập kê

Êm đềm trướng rủ màn che,

Tường đông ong bướm đi về mặc ai.

Ngày xuân con én đưa thoi,

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Cỏ non xanh tận chân trời,

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Thanh minh trong tiết tháng ba,

Lễ là tảo mộ, hội là đạp Thanh.

Gần xa nô nức yến anh,

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.

Dập dìu tài tử, giai nhân,

Ngựa xe như nước áo quần như nêm.

Ngổn ngang gò đống kéo lên,

Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Tà tà bóng ngả về tây,

Chị em thơ thẩn dan tay ra về.

Bước dần theo ngọn tiểu khê,

Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.

Nao nao dòng nước uốn quanh,

Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

Sè sè nấm đất bên đàng,

Dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.

Rằng: Sao trong tiết thanh minh,

Mà đây hương khói vắng tanh thế mà?

Vương Quan mới dẫn gần xa:

Đạm Tiên nàng ấy xưa là ca nhi.

Nổi danh tài sắc một thì,

Xôn xao ngoài cửa hiếm gì yến anh.

Kiếp hồng nhan có mong manh,

Nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương.

Có người khách ở viễn phương,

Xa nghe cũng nức tiếng nàng tìm chơi.

Thuyền tình vừa ghé tới nơi,

Thì đà trâm gẫy bình rơi bao giờ.

Buồng không lạnh ngắt như tờ,

Dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh.

Khóc than khôn xiết sự tình,

Khéo vô duyên ấy là mình với ta.

Đã không duyên trước chăng mà,

Thì chi chút ước gọi là duyên sau.

Sắm xanh nếp tử xe châu,

Vùi nông một nấm mặc dầu cỏ hoa.

Trải bao thỏ lặn ác tà,

Ấy mồ vô chủ, ai mà viếng thăm!

Lòng đâu sẵn mối thương tâm,

Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa.

Đau đớn thay phận đàn bà!

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.

.Phũ phàng chi bấy hoá công,

Ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha.

Sống làm vợ khắp người ta,

Khéo thay thác xuống làm ma không chồng.

Nào người phượng chạ loan chung,

Nào người tích lục tham hồng là ai?

Đã không kẻ đoái người hoài,

Sẵn đây ta kiếm một vài nén hương.

Gọi là gặp gỡ giữa đường,

Họa là người dưới suối vàng biết cho.

Lầm rầm khấn khứa nhỏ to,

Sụp ngồi vài gật trước mồ bước ra.

Một vùng cỏ áy bóng tà,

Gió hiu hiu thổi một vài bông lau.

Rút trâm sẵn giắt mái đầu,

Vạch da cây vịnh bốn câu ba vần.

Lại càng mê mẩn tâm thần

Lại càng đứng lặng tần ngần chẳng ra.

Lại càng ủ dột nét hoa,

Sầu tuôn đứt nối, châu sa vắn dài.

------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn tìm hiểu về Tuyển tập các tác phẩm của Nguyễn Du. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt!