Tư duy phản biện là gì?

Con người sống cần có những kỹ năng để sinh tồn và tư duy phản biện là một trong những kỹ năng cần trong giao tiếp của con người. Bạn có thể áp dụng nó vào cả môi trường giáo dục, làm việc và đời sống hàng ngày. Theo Nghiên cứu của World Economic Forum cho thấy đây là kỹ năng quan trọng số 2 trong số 10 kỹ năng hàng đầu cần có của người đi làm trong thời đại mới. Kỹ năng tư duy phản biện Critical Thinking này sẽ giúp ích rất nhiều trong việc hình thành và phát triển các kỹ năng mềm khác. Vậy, tư duy phản biện là gì mà lại quan trọng trong việc phát triển kỹ năng của con người? Cùng Toploigiai tìm hiểu về nó nhé!

1. Tư duy phản biện là gì?

Hiện nay vẫn chưa có một định nghĩa chung và thống nhất nào về tư duy phản biện. Tuy nhiên, phần lớn các định nghĩa giải thích về tư duy phản biện đều nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sự rõ ràng và khả năng lập luận. Tư duy phản biên là gì?

Một số định nghĩa cho rằng đó là khả năng nhận diện thông tin giả. Định nghĩa khác cho rằng đó là khả năng tự phản chiếu và tư duy (suy nghĩ) một cách độc lập.

Theo National Council for Excellence in Critical Thinking, (1987), Tư duy phản biện là quá trình phát triển tư duy thông qua việc rèn luyện một cách có kỷ luật. Từ đó hình thành những khái niệm, đánh giá, phân tích để định hướng cho các hành động và niềm tin của cá nhân.

Theo Paul, R. and Elder, L. (2007): Tư duy phản biện là nghệ thuật phân tích và đánh giá tư duy với định hướng cải tiến nó.

Về bản chất, tư duy phản biện đòi hỏi chúng ta phải kích hoạt khả năng quan sát, tìm tòi, phân tích, và đánh giá. Những người có tư duy phản biện sẽ xác định, phân tích và giải quyết vấn đề một cách có hệ thống thay vì bằng trực giác hay bản năng năng của mình.

Tóm lại, Tư duy phản biện hay còn được biết đến là Critical Thinking là quá trình phân tích, đánh giá, chất vấn các giả thiết, giả định từ đó hình thành cách suy nghĩ, đưa ra quan điểm khi đứng trước vấn đề nào đó. Nói cách khác kỹ năng tư duy phản biện là kỹ năng đưa ra quan điểm về một vấn đề và chứng minh rằng quan điểm đó là đúng, hợp lý có tính nhất quán và logic. Đồng thời phản bác những ý kiến trái ngược với quan điểm trên.

Và tư duy phản biện có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống, giúp con người phát triển tư duy và tìm được thành công trong cuộc sống lẫn công việc.

Vậy tư duy phản biện là quá trình phân tích, đánh giá, chất vấn các giả thiết, giả định từ đó hình thành cách suy nghĩ, đưa ra quan điểm khi đứng trước vấn đề nào đó.

>>> Xem thêm: Tư duy thiết kế là gì?

2. Các loại tư duy phản biện?

Tư duy phản biện đề cập đến khả năng suy nghĩ rõ ràng và có lập luận đúng đắn về niềm tin mà bạn tin hay những gì mà bạn đang làm. Và nó chia thành hai loại chính.

- Tư duy phản biện tự điều chỉnh

Trước một vấn đề bất kỳ, mỗi người đều có sẵn những ý kiến chủ quan, có thể đúng hoặc sai. Do đó, trước khi tiếp nhận thông tin, bản thân mỗi người phải tự tranh luận với quan điểm của chính mình để tự hoàn thiện và đưa ra nội dung phản biện hoàn chỉnh nhất. Đây gọi là tư duy phản biện tự điều chỉnh.

- Tư duy phản biện ngoại cảnh

Được hiểu là quá trình thu thập, tiếp nhận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Những nguồn thông tin này sẽ là cơ sở để phân tích, đánh giá sự vật, sự việc một cách khách quan, từ đó đưa ra quan điểm phù hợp nhất.

Nhận thức: Nhận thức được vấn đề và điều khác biệt của vấn đề rồi tổng hợp ý kiến, quan điểm lại dựa trên quan điểm của mọi người xung quanh.

Đánh giá: Nhận thức rõ ràng về những điều trong ý kiến phản biện của người khác và của chính mình. Để từ đó đưa ra những đánh giá khách quan nhất.

Phản biện vấn đề: Dựa vào đánh giá, quan điểm phản biện lại các ý kiến sai lệch và đưa thông tin chính xác, có lập luận rõ ràng.

3. Vai trò của tư duy phản biện trong đời sống

Tư duy phản biện đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện nay, nó dựa trên cơ sở suy nghĩ cấu trúc vốn có, kết hợp với các tiêu chuẩn logic và trí tuệ nhằm đảm bảo tính khách quan trong quá trình quyết định.

Rèn luyện khả năng sáng tạo: Tư duy phản biện là một kỹ năng tư duy tổng hợp chung giúp bạn rèn luyện khả năng suy nghĩ, giải quyết vấn đề một cách có hệ thống và bài bản được ứng dụng vào mọi ngành nghề, lĩnh vực nhằm nâng cao khả năng lập luận đa chiều rõ ràng.

Cải thiện ngôn ngữ và trình bày: Tư duy phản biện giúp cải thiện khả năng ngôn ngữ và trình bày giúp bạn tự tin thể hiện trước đám đông, thông qua việc học cách phân tích cấu trúc logic của văn bản, đồng thời phát triển khả năng đọc hiểu, xử lý vấn đề.

Giúp giải quyết vấn đề: Tư duy phản biện nuôi dưỡng sự sáng tạo, đưa ra những ý tưởng mới hữu ích và phù hợp với nhiệm vụ đang thực hiện. Từ đó, giúp bạn đánh giá ý tưởng mới, lựa chọn những đề xuất tốt và sửa đổi nếu cần thiết. Đồng thời còn góp phần điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp với doanh nghiệp khi cần thiết.

-----------------------------------

Từ những nội dung trên, Top lời giải đã cùng các bạn giải đáp cho câu hỏi Tư duy phản biên là gì? và đưa ra cũng kiến thức, giải thích liên quan đến  tư duy phản biện. Hy vọng với những nội dung trên của bài đọc sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu. Cảm ơn các bạn đã tin tưởng và đón đọc bài viết của mình!