Trình bày nội dung của học thuyết về bàn tay vô hình của A.Smith. Trong hệ thống học thuyết kinh tế hiện đại, học thuyết này có vai trò như thế nào

Câu hỏi: Trình bày nội dung của học thuyết về “bàn tay vô hình” của A.Smith. Trong hệ thống học thuyết kinh tế hiện đại, học thuyết này có
vai trò như thế nào

Trả lời

* Nội dung lí thuyết “bàn tay vô hình”:

- A.Smith đi từ nhân tố con người kinh tế:

+ Con người kinh tế là con người tham gia vào những quan hệ trao đổi, mà những quan hệ này phụ thuộc lẫn nhau trên cơ sở lợi ích kinh tế.

+ Quan hệ xã hội bình thường chỉ tồn tại trong xã hội tư bản.

- Theo ông, xã hội loài người là một liên minh của sự trao đổi. Trao đổi là đặc tính vốn có của con người dựa trên cơ sở tình yêu và tính ích kỉ, trong đó tính ích kỉ mạnh hơn. “Anh hãy đưa cái của anh mà tôi cần, tôi sẽ đưa cho anh cái anh cần”.

- Trong khi trao đổi sản phẩm cho nhau, phục vụ lẫn nhau, con người bị chi phối bởi lợi ích cá nhân. Nhưng khi theo đuổi lợi ích cá nhân, con
người lại bị dẫn dắt bởi “bàn tay vô hình”. “Bàn tay vô hình” đưa cá nhân đến việc đáp ứng lợi ích khác nằm ngoài lợi ích cá nhân của anh ta, đó là lợi ích xã hội.

- ASmith cho rằng trong trường hợp này, con người đáp ứng lợi ích xã hội tốt hơn là ngay từ đầu anh ta có ý định làm nó.

- Lợi ích cá nhân là lợi ích xuất phát, lợi ích xã hội là lợi ích phụ thuộc. Lợi ích cá nhân được thỏa mãn thì lợi ích xã hội cũng được phát triển. 2 lợi ích này không mâu thuẫn với nhau. “Dầu nhờn lợi ích cá nhân sẽ làm cho bánh xe kĩ thuật hoạt động 1 cách kì diệu. Không cần kế hoạch, không cần qui tắc, TT sẽ giải quyết tất cả”.

- “Bàn tay vô hình” chính là các qui luật kinh tế khách quan hoạt động tự phát, chi phối hành vi của các cá nhân.
VD: Tư bản mang hàng hóa từ nơi A có giá thấp hơn đến nơi B có giá cao hơn để bán nhằm thu lợi nhuận nhiều hơn. Đây là quyết định chủ quan nhưng bị chi phối bởi quy luật kinh tế khách quan là qui luật giá trị (giá trị quyết định giá cả).

- Điều kiện cho quy luật kinh tế khách quan hoạt động đó là sản xuất hàng hóa.

Nền kinh tế diễn ra trên cơ sở tự do cạnh tranh → Ông cho rằng Nhà nước không nên can thiệp vào kinh tế. Nhà nước chỉ thực hiện các chức năng kinh tế khi những chức năng đó vượt qua khả năng của các tổ chức tư nhân.

* Trong hệ thống học thuyết kinh tế hiện đại, học thuyết này có vai trò quan trọng, là cơ sở lí luận để cho các trường phái kinh tế học sau này kế tục, phát triển lí thuyết cơ chế thị trường tự do cạnh tranh.