Tóm tắt Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa (Sơ đồ tư duy, nội dung chính)

Tìm hiểu tác phẩm, tóm tắt Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa ngắn gọn nhất. Hướng dẫn cách vẽ sơ đồ tư duy bài Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa dễ hiểu bám sát nội dung SGK Ngữ văn 7 Cánh diều.

1. Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa

Khổ thơ đầu kể chuyện anh bộ đội trên đường hành quân, khi dừng chân bên một xóm nhỏ, nghe tiếng gà nhảy ô. Dòng thơ thứ tư Cực... cục tác cục ta với việc lặp âm và dấu chấm lửng đã mô phỏng sát với tiếng gà, làm cho truyện kể như được lòng vào một bức tranh nổi có tiếng gả vang vọng trong không gian. Tiếng gà trưa này của Xuân Quỳnh khác với tiếng gà Ò ó o của Trần Đăng Khoa, nó có một cái gì lắng đọng làm người ta xao xuyến, bồi hồi:

Nghe xao động nắng trưa

Nghe bàn chân đỡ mỏi

Nghe gọi về tuổi thơ.

Lối dùng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lấy thính giác (nghe) thay cho thị giác (thấy) và việc lặp lại ba lần ở dòng thơ động từ nghe có tác dụng đem lại ấn tượng như tiếng gà ngưng lại, làm xao động không gian vả cũng làm xao động cả lòng người. Tiếng gà cũng làm kí ức ta quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ. [...]

Khổ thơ thứ hai, cứ một câu là kể và tiếp theo sau là câu tả:

Tiếng gà trưa

Ô rơm hồng những trứng

Này con gà mái mơ.

Khắp mình hoa đốm trắng

Này con gà mái vàng

Lông óng như màu nắng

Những câu tả có kết cấu sóng đôi và lặp từ vựng đều mở đầu bằng từ mày, là từ đề chỉ và đề lưu ý người nghe tưởng tượng

- Này con gà mái mơ.

- Này con gà mái vàng

Việc đảo khắp mình lên trước hoa đốm trắng làm cho bức tranh gà mái mơ trở nên đẹp lộng lẫy. Việc dùng so sánh tu từ Lông óng như màu nắng làm cho bức tranh gà mái vàng trở nên đẹp rực rỡ. [...] Chính cải cảnh đẹp có thật mà xuất hiện như do một phép lạ là tiếng gà trưa đã đưa anh chiến sĩ trở lại kỉ niệm về người bà tần tảo, suốt đời lo toan để cho cháu được vui sướng.

Tất cả sáu dòng thơ của khổ thơ dưới đây chỉ làm thành một câu đơn phát triển với những thành phần chính và phụ được tách biệt ra thành từng dòng riêng. Sáu dòng thơ đều gồm năm tiếng, nhưng mỗi đỏng lại có một cách ngắt nhịp khác dòng kia

Cứ hằng năm, / hằng năm

Khi / gió mùa đông tới 

Bà lo / đàn gà toi 

Mong trời / đừng sương muối

Để cuối năm / bán gà

Cháu được / quần áo mới

Do đó, nhịp điệu của các dòng thơ là một nhịp điệu chậm rãi của độc thoại, bên trong đây chất suy tưởng. Và những dòng thơ cuối cùng của khô thơ này xuất hiện thật bất ngờ, thật cảm động: Để cuối năm bán gà / Cháu được quần áo mới. Một chỉ tiết nhỏ bé, đơn giản là thế mà chứa đựng một tình yêu thương sâu sắc, vô bờ bến của bà

Khổ thơ cuối cùng hay nhất, cảm động nhất, nó chứa đựng những tình cảm thiêng liêng, cao quý, sâu sắc và chân thành của tác giả và cũng là của anh chiến sĩ đang trên con đường hành quân:

Cháu chiến đấu hôm nay

Vì lòng yêu Tổ quốc

Vì xóm làng thân thuộc 

Bà ơi, cũng vì bà 

Vì tiếng gà cục tác

Ổ trứng hồng tuổi thơ.

Không nén lại được tình cảm yêu quý và biết ơn đối với bà, anh chiến sĩ thốt lên tiếng gọi thật cảm động, làm cho lời nói độc thoại bên trong hiện  như lời đối thoại sống động. Việc lặp lại nhiều lần từ Vì ở đầu các dòng thơ góp phần biểu hiện ý chí chiến đấu mạnh mẽ vì Tổ quốc, vì nhân dân, trong đó bao gồm cả những người thân yêu trong gia đình mình, mà ở đây ghi đậm dấu ấn là người bà yêu quý với bao kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ. [...]

 (Theo Vẻ đẹp ngôn ngữ văn học qua các bài tập đọc lớp 4, 5,

NXB Giáo dục, 2002)

>>>Xem thêm: Soạn bài Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa Ngữ văn 7 Cánh diều

2. Tóm tắt Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa

Vẻ đẹp về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tiếng gà trưa qua cái nhìn chân thật của tác giả thấy được những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu, tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm, tình quê hương đất nước. Bài thơ làm theo thể loại năm tiếng, có cách diễn đạt tình cảm tự nhiên và nhiều hỉnh ảnh bình di, chân thực.

3. Giá trị nội dung Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa

Văn bản giúp em cảm nhận sâu sắc hơn về vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa, nhận biết và phân tích được các biện pháp tu từ trong bài để làm rõ giá trị, sự tinh tế của một tác phẩm văn học.

4. Sơ đồ tư duy Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa

>>>Xem thêm: Tác giả - tác phẩm: Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa Ngữ văn 7 Cánh diều