Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 9 ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 9 ngắn nhất Chân trời sáng tạo. Tổng hợp, tóm lược nội dung Bài 9: Văn minh Hy Lạp- La Mã cổ đại trang 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 dễ hiểu.

Bài 9. Văn minh Hy Lạp- La Mã cổ đại trang 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 Lịch sử 10 - Chân trời sáng tạo

>>> Xem thêm: Soạn Sử 10 Bài 9: Văn minh Hy Lạp- La Mã cổ đại

I. Cơ sở hình thành 

1. Điều kiện tự nhiên và dân cư

Điều kiện tự nhiên của vùng đất Hy Lạp và La Mã tác động rất lớn đến tiến trình văn minh Hy Lạp và La Mã ở giai đoạn sau.

Địa hình Hy Lạp cổ đại	Địa hình La Mã cổ đại
- Bị chia cắt thành nhiều vùng đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai canh tác ít và không màu mỡ. - Có nhiều vũng, vịnh, thuận lợi cho xây dựng các hải cảng.	- Nhiều đồng bằng rộng lớn, xung quanh được biển bao bọc, phía Nam có nhiều vịnh, cảng thuận tiện cho tàu bè ra vào trú đậu. - Tài nguyên khoáng sản phong phú, thúc đẩy nghề luyện kim sớm phát triển.

Cư dân Hy Lạp	Cư dân La Mã
- Tộc người: Ê-ô-li-an, A-kê-an, I-ô-ni-an, Đô-ri-an - Có chung ngôn ngữ Hy Lạp cổ	Người Li-gua, I-ta-li-ốt, La-tinh, Ê-tơ-ru-xcơ, Xen-tơ

2. Điều kiện kinh tế

Nền kinh tế Hy Lạp và La Mã thời kì cổ đại có nền kinh tế công thương nghiệp phát triển vô cùng mạnh mẽ. 

- Nơi đây có nhiều vũng vịnh và cảng biển nên nghề hàng hải, giao thương với bên ngoài rất phát triển

- Tài nguyên khoáng sản và tài nguyên thiên nhiên đa dạng thuận lợi cho phát triển các nghề thủ công.

- Tiền tệ cũng sớm được sử dụng để trao đổi hàng hóa trong khu vực và với các nước phương Đông nhờ giao thương buôn bán sớm phát triển nên

- Các mặt hàng xuất khẩu vô cùng đa dạng, bao gồm có rượu nho, dầu ô liu, gốm màu, thiếc,…Lương thực, da súc vật, giấy, thủy tinh... là những mặt hàng nhập khẩu. Trong đó, hàng hóa đặc biệt có nô lệ. 

Sự phát triển kinh tế công thương nghiệp đặc biệt là thương nghiệp là cơ sở rất lớn đưa tới sự ra đời của các nhà nước thành bang và nền dân chủ cổ đại ở phương Tây.

-  Vai trò của các thương cảng ngày càng có vị trí quan trọng vì có nhiều cảng biển quan trong thuận lợi cho giao thương buôn bán với bên ngoài và việc sử dụng tiền tệ xuất hiện từ rất sớm.

- Các cảng thị dần dần trở thành nơi tập trung các cơ quan chính trị, hành chính, pháp luật của cư dân Hy Lạp – La Mã cổ đại.

- Ở đây đã hình thành hàng trăm nhà nước nỏ được gọi là thành bang (hay thị quốc) từ thế kỉ VIII – IV TCN.

- Các thành bang (thị quốc) ra đời xuất phát từ các thành thị cổ đại, mỗi thành bang đều có phố xá, lâu đài, đền thờ,…và quan trọng nhất là bến cảng.

3. Tình hình chính trị - xã hội

Do điều kiện tự nhiên, Hy Lạp và La Mã sớm phát triển nghề đi biển và các ngành khai khoáng, luyện kim, đóng tàu. Các nghề thủ công phát triển giúp sản phẩm làm ra rất đa dạng.

Tiền tệ được lưu thông rộng rãi để giao thương trong khu vực và với các nước phương Đông. Người Hy Lạp, La Mã bán các loại rượu nho, dầu ô liu, gốm màu, cẩm thạch, thiếc, chì,...; mua về lương thực, cá, da súc vật, giấy, thuỷ tinh,... Nô lệ là hàng hoá đặc biệt. 

4. Sự kế thừa thành tựu của văn minh phương Đông

Văn minh Hy Lạp – La Mã đã tiếp thu rất nhiều những thành tựu gì từ văn minh phương Đông như: chữ viết, văn học, tín ngưỡng, tôn giáo, kiến trúc, điêu khắc, kĩ thuật chế tác, sản xuất thủ công nghiệp.

Ví dụ: Kĩ thuật làm giấy của người Trung Quốc đã được người phương Tây sử dụng để in tài liệu phổ biến khoa học và in sách giáo khoa sử dụng trong trường học.

II. Thành tựu văn minh tiêu biểu

1. Chữ viết

- Vào cuối thế kỉ IV TCN, trên cơ sở chữ cái của người Phê-ni-xi, người Hy Lạp đã sáng tạo hệ thống 24 chữ cái 

- Theo đó, người La Mã đã tiếp thu chữ cái của người Hy Lạp để tạo thành bảng chữ cái La-tinh. Bên cạnh đó, chữ số La Mã mà họ tạo ra vẫn còn có tính ứng dụng cho đến ngày nay.

2. Văn học

- Các tác phẩm văn học thời kì Hy Lạp – La Mã cổ đại đã tái hiện một cách chân thực đời sống xã hội con người:

+ Thơ ca và văn xuôi lấy chất liệu kho tàng thần thoại để phản ánh cuộc sống. 

+ Nội dung chủ yếu của thần thoại là giải thích sự hình thành của vũ trụ, các cuộc đấu tranh trong thế giới muôn loài.

+ Nội dung của kịch tập trung là thể hiện quan điểm, triết lí về số phận con người.

- Đối tượng chủ yếu của văn học Hy Lạp Cổ đại là con người, phản ánh nhân cách của con người với nhiều mặt khác nhau, từ thói xấu cho đến bản tính tốt đẹp, hay thể hiện những ước mơ mong muốn của con người chứ không phải con người một chiều, chung chung. 

- Văn học Hy Lạp Cổ đại còn nêu lên đến những vấn đề có tính chất xã hội như tự do công lý, tinh thần chiến đấu chống lại số mệnh, tư tưởng anh hùng.

3. Nghệ thuật

- Những tác phẩm kiến trúc và điêu khắc của nền văn minh Hy Lạp – La Mã có thể kể tới như: lăng mộ vua Mô-sô-lớt, đền Pác-tê-nông, tượng Lực sĩ ném đĩa, Vệ nữ thành Mi-lô,...

- Các tác phẩm này phản ánh tài năng, trình độ điêu luyện, tay nghề thẩm mĩ cao của người dân Hy Lạp – La Mã cổ đại. Đồng thời nó cũng biểu hiện cho mong muốn hướng tới sự hoàn hảo trong vẻ đẹp hình thể của con người, đạt được tính chuẩn xác trong tạo hình.

4. Khoa học kĩ thuật

Những thành tựu về khoa học, kĩ thuật của người Hy Lạp và La Mã đã giải quyết nhiều vấn đề trong đời sống cư dân cổ đại

+ Toán học thể hiện độ chính xác của khoa học thông qua ghi chép và giải các bài riêng biệt, đồng thời nó cũng phản ánh trình độ khái quát thành định lý, tiên đề, lý thuyết.

+ Cư dân ở đây nghiên cứu, phát triển thiên văn học, vật lý, hóa học, toán học,…để đáp ứng những nhu cầu của nghề đi biển, thủ công nghiệp.

- Ngành khoa học tự nhiên ở phương Tây cổ đại phát triển mạnh mẽ một phần là do việc xây dựng các công trình kiến trúc đồ sộ 

Ví dụ: Nhà toán học, vật lí học Ác-si-mét đã tìm ra và phát biểu vềđịnh luật Ác-si-mét - định luật về lực đẩy của nước. Định luật này được ứng dụng khá nhiều trong cuộc sống: trong hoạt động tạo các khoảng trống lớn để giúp tăng thể tích cho tàu, giúp cho tàu thuyền di chuyển dễ dàng trên bề mặt nước.

5. Triết học 

- Triết học duy vật cho rằng nguồn gốc của vũ trụ và sinh mệnh của con người bắt nguồn từ những nguyên tố tự nhiên như nước, lửa,…gồm những đại diện tiêu biểu như: Talet, Heraclite, Anaximandre,…

+ Những người này phản đối các học thuyết cho rằng vũ trụ do các thế lực siêu nhiên sáng tạo ra.

+ Đề ra các mặt đối lập của các sự vật, sự việc, hiện tượng như nóng và lạnh, khô và ướt, sáng và tối,…Họ đưa ra tính quy luật của các sự kiện, hiện tượng xảy ra trong xã hội. 

+ Họ cho rằng vũ trụ luôn liên tục và không ngừng phát triển, không ngừng sản sinh ra những vật mới.

- Triết học duy tâm có những đại diện tên tuổi như Aristotele, Socrates, Platon… Tư tưởng triết học của Platon có tác động to lớn đối với sự phát triển của chủ nghĩa duy tâm ở phương Tây. 

+ Điểm cốt lõi trong quan điểm triết học Platon là ý niệm và linh hồn bất diệt. Hóa công dùng ý niệm của mình để sắp xếp lại mọi sự vật, hiện tượng làm cho vũ trụ trở thành có trật tự. 

+ Đồng thời, Plato đã nhận thức được hình dạng quả địa cầu của Trái Đất và biết rằng  nó chuyển động theo quỹ đạo nhất định.

6. Tín ngưỡng, tôn giáo

- Người Hy Lạp và La Mã không tín ngưỡng một vị thần cụ thể nào cả, họ theo tín ngưỡng đa thần. 

- Các vị thần trong tín ngưỡng của họ đều mang có đầy đủ những phẩm chất, đức tính xấu tốt của con người, gần gũi với con người.

- Vào cuối thế kỉ thứ II - đầu thế kỉ thứ I TCN, Kitô giáo ra đời tại La Mã ảnh hưởng to lớn đến các tầng lớp trong xã hội, thậm chí nó vượt ra khỏi phạm vi La Mã. 

- Hiện nay, đạo Kitô là có tầm ảnh hưởng to lớn với nhiều quốc gia, là một trong những tôn giáo lớn của thế giới.

7. Thể thao

- Thế vận hội được tổ chức ở phía tây bắc của Peloponnese, bốn năm một lần tại thị trấn Olympia. 

- Người chiến thắng trong các trò chơi sẽ nhận được sự tôn vinh từ mọi người, được vinh danh như một vị anh hùng của quê hương.

- Trước khi trò chơi diễn ra sẽ là lễ thắp sáng trong đền thờ Olympian Zeus. Có thể thấy, người Hy Lạp rất trân trọng và tôn vinh ký ức về titan Prometheus.

- Có nhiều môn thi đấu được diễn ra trong thế vận hội bao gồm: đấu vật, thi chạy, đua ngựa và đua xe ngựa,…Người chiến thắng sẽ nhận vòng nguyệt quế.

>>> Xem trọn bộ: Tóm tắt lý thuyết Sử 10 ngắn gọn Chân trời sáng tạo

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 9 Chân trời sáng tạo trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!