Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, quan hệ sản xuất tác động trở lại lực lượng sản xuất thông qua yêu tố nào của lực lượng sản xuất?

Trong thời đại ngày nay, khoa học công nghệ đang ngày càng trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Những thành tựu của khoa học ngày càng được ứng dụng nhanh chóng và rộng rãi vào sản xuất và dần thay thế con người. Những sản phẩm tri thức khoa học đó cũng là phần quan trọng do kinh nghiệm, kỹ năng của người lao động. Các yếu tố của lực lượng sản xuất có mối quan hệ biện chứng với nhau, trong đó người lao động giữ vai trò chủ đạo.