Thế nào là năng lực? Phân tích mối quan hệ của năng lực với tư chất, thiên hướng và tri thức, kĩ năng

Câu hỏi: Thế nào là năng lực? Phân tích mối quan hệ giữa năng lực với tư chất, giữa năng lực với thiên hướng và giữa năng lực với tri thức, kĩ năng, kĩ xảo.

Trả lời:

* Khái niệm năng lực:

- Năng lực là “khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt động nào đó” như năng lực tư duy, năng lực tài chính hoặc là “phẩm chất tâm sinh lý và trình độ chuyên môn tạo cho con người khả năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao” như năng lực chuyên môn, năng lực lãnh đạo.

* Mối quan hệ giữa năng lực và tư chất:

- Tư chất là 1 trong những điều kiện hình thành năng lực nhưng tư chất không quy định trước sự phát triển của năng lực.

- Trên cơ sở của tư chất có thể hình thành những năng lực rất khác nhau.

- Năng lực của mỗi người dựa trên cơ sở tư chất nhưng điều chủ yếu là nó được hình thành, phát triển và thể hiện trong hoạt động dưới ảnh hưởng của giáo dục và rèn luyện. Qua rèn luyện năng lực tư chất có thể chuyển biến thành thiên tài.

* Mối quan hệ giữa năng lực với thiên hướng:

- Thiên hướng là khuynh hướng của cá nhân với một loại hoạt động nào đó.

- Thiên hướng và năng lực của một loại hoạt động thường không ăn khớp với nhau, và cùng phát triển với nhau.

- Thiên hướng mãnh liệt đối với một loại hoạt động được coi là dấu hiệu của một năng lực đang hình thành.

* Mối quan hệ giữa năng lực với tri thức, kĩ năng, kĩ xảo:

- Tri thức, kĩ năng, kĩ xảo là điều kiện của năng lực nhưng không đồng nhất với năng lực. Người có tri thức, kĩ năng, kĩ xảo về 1 lĩnh vực chưa chắc đã có năng lực về lĩnh vực đó, nhưng 1 người có năng lực trong 1 lĩnh vực thì chắc chắn sẽ có tri thức, kĩ năng, kĩ xảo về lĩnh vực đó.

- Năng lực giúp cho cá nhân tiếp thu tri thức, kĩ năng, kĩ xảo tương ứng với 1 lĩnh vực hoạt động đc dễ dàng, nhanh chóng hơn.

* Kết luận:

- Con người sinh ra đều có năng lực của riêng mình.

- Năng lực có thể là bẩm sinh hoặc có thể là do rèn luyện học tập có được.

- Không đánh đồng năng lực với tư chất hay năng lực với trí thức, kỹ năng, kĩ xảo.