Soạn bài: Luyện tập làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (Hoặc đoạn trích)

Soạn bài: Luyện tập làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (Chi tiết)

I. CHUẨN BỊ Ở NHÀ

Xem hướng dẫn của SGK

II. LUYỆN TẬP TRÊN LỚP

Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng

1. MB

- Giới thiệu khái quát về nhà văn Nguyễn Quang Sáng (nêu 1 số nét chính như: vị trí, phong cách văn học,…)

- Giới thiệu đoạn trích “Chiếc lược ngà” ( nêu 1 số nét chính như: hoàn cảnh ra đời, nội dung chính của đoạn trích, giá trị nhân văn mà tác giả gửi gắm)

2. TB

LĐ 1: Khái quát chung về tác phẩm

- Tóm tắt: Tác phẩm xoay quanh hình ảnh “chiếc lược ngà” và các nhân vật ông Sáu, bé Thu, … Chiến tranh gây chia cắt giữa ông và đứa con gái mới chỉ một tuổi và rất lâu sau đó ông mới có cơ hội được về thăm gia đình. Tuy nhiên ngày trở về không hạnh phúc như mong đợi, bé Thu không chịu nhận ông vì vết sẹo trên mặt không giống bức hình ông chụp cùng vợ lúc cưới. Những ngày sau đó, ông cố làm thân với con nhưng không thành. Đến ngày ông Sáu phải ra đi, bé Thu bất ngờ nhận cha. Trong giây phút chia ly nhiều cảm xúc ấy, ông hứa với con sẽ tặng con 1 chiếc lược. Ngày tháng chiến đấu anh dồn hết tình thương để khắc cho con 1 chiếc lược ngà nhưng không đợi được ngày hòa bình trở về thì ông đã hi sinh. Ông trao lại kỉ vật cho người đồng đội của mình là bác Ba nhờ bác trao hộ con gái.

- Hình tượng chiếc lược ngà: là hình tượng xuyên suốt tác phẩm, là món quá cuối cùng mà người cha tặng cho con gái, tượng trưng cho tình cha bao la dành cho con gái của mình.

- Tình huống truyện éo le, giàu tính nhân văn. 

LĐ 2: Chiếc lược ngà – bức tranh cảm động về tình phụ tử.

- Trước khi được gặp con, ông Sáu mong ngóng, nhớ thương từng ngày.

- Lúc được gặp con

       + Khi được gặp con, anh không kìm được xúc động “Anh nhún chân nhảy thót lên, xô chiếc thuyền tạt ra, bước từng bước dài rồi kêu to”

      + Ông Sáu nghẹn ngào, xúc động vì được gặp lại con gái sau bao năm xa cách do chiến tranh “Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con bé sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh”, “anh chầm chậm bước tới, giọng lặp bặp run run”, ba tiếng “Ba đây con” vang lên 2 lần đầy khắc khoải

      + Bé Thu hờ hững không nhận cha vì ông Sáu không giống trong ảnh do vết thẹo khi đi chiến đấu “ mặt tái đi, vụt chạy, kêu thét lên gọi má”

=> Vì thương con mà anh Sáu không kìm được xúc động khi thấy đứa con mình hằng mong nhớ.

- Những ngày ông Sáu ở nhà nghỉ phép

      + Bé Thu không chịu vâng lời ông Sáu nói (không chịu gọi ba, chi tiết mời cơm, chi tiết nấu cơm, hất miếng trứng anh Sáu gắp cho nó)

=> Kiên quyết không nhận cha cho dù mọi người nói thế nào đi chăng nữa. Sự cương quyết ương ngạnh của một cô bé không muốn nhận người không giống cha là cha chính là tình yêu cha của bé Thu

            + Ông Sáu tức giận đánh bé Thu nhưng ngay sau đó vô cùng hối hận vì hành động trong lúc nóng giận của mình ⇒ Tình yêu con và khát khao được nghe con gọi một tiếng “cha” quá mãnh liệt.

      + Những hành động của bé Thu khi và sau khi trèo thuyền qua bên nhà ngoại, được bà ngoại giải thích cặn kẽ nguyên nhân vết sẹo của ông Sáu và hiểu ra đó là ba mình ⇒ thở dài như người lớn ⇒ ân hận, hối tiếc, tự trách về những gì đã làm.

      + Việc bé Thu thét lên "Ba..a..a " và những hành động của bé Thu: hôn ông Sáu, ôm chặt cha

⇒ Tình yêu cha mãnh liệt vỡ òa trong tiếng gọi thổn thức của bé Thu. Hóa ra bấy lâu nay không phải bé vô lễ và không yêu thương cha mà chính vì quá yêu cha mà bé không thể nhận người lạ là cha của mình.

- Những ngày ông Sáu trên chiến trường

      + Chiến trường gian lao, hiểm nguy nhưng anh luôn cố gắng giữ lời hứa làm một chiếc lược ngà cho con gái. Sau những giây phút chiến đấu cam go, mệt nhọc anh dồn hết thời gian và tình yêu thương vào món quà tặng con gái

      + Tỉ mỉ làm chiếc lược, chăm chú, cẩn thận như người thợ lành nghề.

⇒ Gửi gắm tình yêu con vào chiếc lược.

      +Trước lúc hi sinh, ông không quên gửi chiếc lược cho đồng đội để có thể trao lại cho con gái ⇒ Đến giây phút cận kề sinh tử, tình yêu con luôn thổn thức mãnh liệt trong trái tim người cha ấy. Lời hứa với con giống như 1 lời thề trong trái tim anh, dù chết vẫn phải làm tròn

LĐ 3: Chiếc lược ngà - nghệ thuật kể chuyện vô cùng đặc sắc

- Hình tượng chiếc lược ngà

      + Biểu tượng cho tình yêu của cha dành cho con

      + Kỉ vật chiến tranh – thời kì ác liệt của kháng chiến chống Mỹ.

- Nghệ thuật

      + Nghệ thuật tạo tình huống đặc sắc và éo le: bé Thu không nhận cha vì vết sẹo trên mặt.

      + Nghệ thuật khắc họa diễn biến tâm lí nhân vật (nhân vật): tinh tế, theo dòng cảm xúc nhân vật vô cùng tự nhiên

     + Nghệ thuật trần thuật: sử dụng ngôi kể thứ 3 (khách quan), sử dụng ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ, xây dựng tiết tấu truyện phù hợp với tính cách và diễn biến cảm xúc của nhân vật

3. KB

      - Khẳng định tính nhân văn của câu chuyện

      - Tài năng kể chuyện của tác giả

Tham khảo toàn bộ: Soạn văn 9 ( chi tiết)