Soạn bài Vịnh khoa thi Hương lớp 8 trang 46, 47, 48 Cánh diều

Hướng dẫn Soạn bài Vịnh khoa thi Hương lớp 8 trang 46, 47, 48 Cánh diều ngắn gọn, hay nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong bộ Sách mới Cánh diều tập 2 Ngữ văn lớp 8 chi tiết. Hi vọng qua bài soạn trên các bạn đã nắm vững được nội dung bài học và chuẩn bị bài trước khi đến lớp tốt nhất. 

Soạn bài Vịnh khoa thi Hương lớp 8 - Mẫu số 1

Câu 1. Hãy nêu chủ đề và bố cục bài thơ Vịnh khoa thi Hương của Trần Tế Xương. 

- Chủ đề của bài thơ Vịnh khoa thi Hương: Cảnh chướng tai, gai mắt ở trường thi phản ánh tình trạng suy đồi của Nho học và sự xâm nhập ồ ạt của thứ văn hóa lai căng (khi chế độ thuộc địa nửa phong kiến mới được thiết lập) và nỗi lòng đau xót, phẫn uất của tác giả trước tình cảnh đó.

- Đối với bài thơ này có hai cách chia bố cục:

+ Chia bố cục theo thể thơ:

Hai câu đề: Giới thiệu về kì thi

Hai câu thực: Cảnh tượng khi đi thi

Hai câu luận: Những ông to bà lớn đến trường thi

Hai câu kết: Thái độ phê bình của nhà thơ với kì thi

+ Chia bố cục theo nội dung có thể chia bài thơ thành 3 phần:

Hai câu thơ đầu: Giới thiệu khoa thi năm Đinh Dậu

Bốn câu thơ tiếp: Thực cảnh trường thi nhốn nháo, ô hợp

Hai câu thơ cuối: Thái độ, tâm trạng xót xa của tác giả trước cảnh thi cử và hiện thực nước nhà.

Câu 2. Xác định các đối tượng trào phúng mà bài thơ hướng tới. Thái độ của tác giả đối với các đối tượng cụ thể đó được thể hiện như thế nào?

- Các đối tượng trào phúng mà bài thơ hướng tới là: Giám khảo coi thi, sĩ tử đi thi. Sĩ tử đi thi không còn vẻ nho nhã trí thức thì những vị giám khảo cũng không còn vẻ nghiêm túc, đáng kính như trước nữa. Hiện tạ chỉ còn cái dáng “thét loa” như ngoài chợ, mà nói thì cũng “ậm ọe” chẳng thành câu.

- Thái độ của tác giả đối với các đối tượng cụ thể đó được thể hiện ở sáu câu thơ đầu: Tác giả dùng giọng điệu mỉa mai, châm biếm, đến hai câu thơ cuối, tác giả chuyển sang giọng điệu trữ tình để lay gọi, đánh thức lương tri mọi người. Tế Xương nhận thấy rõ sự nhục nhã của hoàn cảnh, thân phận mà căm ghét lũ giặc xâm lược, ông cũng không quên nhắc nhở mọi người đừng quên nỗi nhục mất nước.

Câu 3. Hai câu đầu bài thơ cho thấy kì thi có gì đặc biệt?

Hai câu thơ mở đầu bài thơ có tính tự sự, nhằm kể lại kì thi năm Đinh Dậu. Khoa thi đó được nhà thơ giới thiệu một cách rất tự nhiên, kì thi Hương được tổ chức theo đúng thời gian quy định, ba năm một lần.

"Nhà nước ba năm mở một khoa thi

Trường Nam thi lẫn với trường Hà"

Tuy nhiên, sự bất bình thường đã được thể hiện trong câu thơ thứ hai, đó là cách thức tổ chức kì thi: trường Nam thi lẫn với trường Hà. Ở câu thơ này, từ lẫn đã thể hiện sự nhốn nháo, ô hợp trong việc thi cử của kì thi này. Tác giả không dùng thi chung hoặc một cách diễn đạt khác trang trọng hơn mà dùng từ "thi lẫn". Cách nói này đã dự báo sự không nghiêm túc của kì thi. Tế Xương đã đặc biệt nhấn mạnh sự nhốn nháo, lộn xộn của trường thi.

Câu 4. Phân tích ý nghĩa trào phúng của nghệ thuật sử dụng phép đối, nghệ thuật sử dụng ngôn từ ở hai câu thực và hai câu luận của bài thơ.

Trong hai câu thực của bài thơ những nhân vật trọng tâm của trường thi là sĩ tử và quan trường được khắc hoạ rất sắc nét, bộc lộ cung cách của kỳ thi và tính chất xã hội lúc bấy giờ. Sĩ tử là người đi thi, quan trường là người coi thi, chấm thi có trách nhiệm trong việc thi cử. Bằng nghệ thuật đảo ngữ, Tế Xương đã vẽ nên trước mắt người đọc hình ảnh những thí sinh lôi thôi với những chai lọ trên vai thật không nghiêm túc.

Trong hai câu luận của bài thơ, biện pháp tu từ được sử dụng là phép “đối”. Sự đối lập giữa hình ảnh sĩ tử và quan trường là hình ảnh quan sứ và bà đầm. Sự có mặt của vợ chồng quan sứ làm cho quang cảnh trường thi có vẻ trang nghiêm. Hai người này được đón tiếp linh đình: cờ cắm rợp trời. Sự vận dụng một cách triệt để của phép đảo ngữ kết hợp với nghệ thuật đối đã tạo nên sức mạnh đả kích, châm biếm dữ dội, sâu cay. "Váy lê quét đất" đối với "Lọng cắm rợp trời" (làm nhục quốc thể). Tế Xương đã đem cờ che đầu quan sứ đối lập với váy bà đầm, điều này tạo nên một tiếng cười nhưng ẩn trong đó cũng là nỗi xót xa trước tình cảnh nhốn nháo của nước nhà.

Ngôn ngữ có tính chất khẩu ngữ, trong sáng, giản dị nhưng giàu sức biểu cảm. Bốn câu thơ đã vạch trần sự nhếch nhác, tùy tiện của khoa thi lúc bấy giờ. Đồng thời cũng ngầm thể hiện nỗi xót xa chua chát của nhà thơ và người đọc trước tình cảnh hiện thực nước nhà.

Câu 5. Xác định sắc thái giọng điệu của tác giả trong hai câu kết bài. Qua câu kết cũng như cả bài thơ có thể thấy được thái độ và nỗi lòng của Trần Tế Xương trước tình cảnh đất nước như thế nào?

>>> Xem trả lời

Câu 6. Theo em, sự kết hợp giữa cảm xúc trào phúng và trữ tình đã giúp nhà thơ thể hiện được điều gì?

Sự kết hợp giữa cảm xúc trào phúng và trữ tình đã giúp nhà thơ thể hiện trực tiếp các tâm tư, tình cảm, cảm xúc của mình trước hoàn cảnh thực tại của nước nhà. Đó chính là sự trào phúng, xót xa. Bài thơ Vịnh khoa thi Hương thể hiện nỗi xót xa của nhà thơ trước hiện thực đất nước. Tác giả muốn thức tỉnh ý thức dân tộc trong mỗi con người Việt Nam, nhất là với những người tài, người có trách nhiệm và có khả năng cứu nước, cứu đời. Qua đó tác giả cũng nhắc nhở mọi người đừng quên nỗi nhục mất nước.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Văn 8 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn bài Vịnh khoa thi Hương trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Click vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!