Soạn bài: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự (ngắn nhất)

Soạn bài: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự (ngắn nhất)

• Soạn bài: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự (chi tiết)
• Soạn bài: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự (siêu ngắn)

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

Câu 1 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

a.

* Những câu thơ tả cảnh là:

                 Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân

              Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung

                   Bốn bề bát ngát xa trông

            Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia

                 Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

              Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

                   Buồn trông cửa bể chiều hôm

              Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa

                    Buồn trông ngọn nước mới sa

                Hoa trôi man mác biết là về đâu

                     Buồn trông nội cỏ rầu rầu

               Chân mây mặt đất một màu xanh xanh

                      Buồn trông gió cuốn mặt duềnh

               Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

* Những câu thơ miêu tả tâm trạng Kiều:

                   Tưởng người dưới nguyệt chén đồng 

               Tin sương luống những rày trong mai chờ

                    Bên trời góc bể bơ vơ

               Tấm son gột rửa bao giờ cho phai

                    Xót người tựa cửa hôm mai

                Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ

                    Sân Lai cách mấy nắng mưa

                Có khi gốc tử đã vừa người ôm

b. Chúng ta đã biết, bút pháp lấy cảnh tả tình là bút pháp nghệ thuật đặc trưng trong văn học Trung đại. Trong tác phẩm, tác giả đã sử dụng điêu luyện phút pháp này để bộc lộ tâm trạng Thúy Kiều. Những câu thơ tả cảnh là cơ sở để khơi gợi tâm trạng của Thúy Kiều, tác giả miêu tả cảnh vật xung quanh bao la, rộng lớn thì tâm trạng Kiều càng cảm thấy cô đơn, trơ trọi.  

c. Miêu tả nội tâm đối với việc khắc họa nhân vật là một yếu tố quan trọng để thể hiện tâm hồn nhân vật. Qua việc thể hiện được nội tâm nhân vật mà người đọc có thể cảm nhận được những suy nghĩ, tâm tư, tình cảm,  của nhân vật. Hơn thế nữa, miêu tả nội tâm tạo cho tác phẩm giàu sức biểu cảm và khơi gợi tình cảm nới người đọc.

Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

 Tác giả đã thể hiện nỗi buồn và sự day dứt, đau khổ của nhân vật Lão Hạc qua nét mặt, cỉ cử, hành động. Tác giả đã gián tiếp thể hiện nội tâm nhân vật  qua  những biểu hiện hết sức gợi hình, gợi cảm.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Một mụ mối ngỏ ý với Kiều rằng có vị viễn khách muốn xin vào vấn danh. Hắn tự xưng là Mã Giám Sinh, quê huyện lâm Thanh, tuổi ngoài bốn mươi. Bề ngoài hắn nhìn có vẻ bảnh bao, mày râu nhẵn nhụn, nhưng thực thật qua cử chử hành động ngồi tót lên ghế, cũng những lời nói lừa dối đã cho thấy hắn là một tay buôn, một người sỗ sàng, không đàng hoàng. Khi bị gọi ra ngoài cho Mã Giám Sinh nhìn mặt, Kiều đau khổ, nỗi đau ấy như dài ra, lan ra theo từng bước chân nàng bước. Đau khổ hơn,  khi bị Mã Giám Sinh coi như một món hàng cân đo đong đếm. Mã Giám Sinh ép Kiều đàn hát, rồi vén tóc xem mặt, những cử chỉ thô lỗ của Mã Giám Sinh làm cho Kiều càng tủi nhục, đau xót biết bao.

Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Sau bao nhiêu ngày tháng, chịu những đắng cay, tủi nhục ở đời, tôi được Từ Hải – một vị anh hùng bấy giờ cứu giúp và đã giúp tôi phân giải ân oán xưa nay.  Tôi mời Thúc Sinh đến,  nhớ lại chàng đã cứu tôi khỏi kiếp lầu xanh, tuy không thành nghĩa vợ chồng, nhưng tôi vẫn luôn biết ơn chàng. Nhớ lại ơn xưa, tôi gửi đến chàng chút quà, cũng như tấm lòng của tôi đến người đã có ơn với tôi. Ngoài Thúc Sinh, Hoạn Thư cũng được giải đến. Nhìn thấy Hoạn Thư tôi vẫn tỏ rõ lễ nghĩa chào hai tiếng “tiêu thư”.  Phân xét những chuyện mà Hoạn Thư đã làm với mình, trong lòng tôi dâng đầy những oán hận,  tôi bị Hoạn Thư giam lòng chép kinh, cùng với những hành động hành hạ tôi. Về phần Hoạn Thư lúc này, liên tục khấu đầu, van xin để biện tội, hơn thế nữa, cùng lời nói không ngoan về việc ghen tuông là chuyện thường tình, rồi cùng thói đàn bà nên ai muốn chịu cảnh chồng chung. Nghe xong những lời biện tội quá đỗi hợp lí, tôi thật sự đã khen cho Hoạn Thư, cũng như cùng lời van xin của Hoạn Thư, tôi đã tha bổng cho Hoạn Thư.

Câu 3 (trang 117 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

 Tôi nhớ một lần mà có lẽ tôi cảm thấy ân hận nhất với người bạn thân của tôi. Tôi cũng ân hận và không hiểu sao lúc đó mình lại làm thế trong khi chúng tôi đã chơi với nhau một thời gian rất lâu. Thật sự, sau chuyện đó, tôi thật sự mong thời gian quay trở lại, tôi có thể suy nghĩ đa diện hơn và hành động đúng đắn hơn.