Soạn bài: Câu ghép (ngắn nhất)

Soạn bài: Câu ghép (ngắn nhất)

I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU GHÉP

1. Phân tích câu

+ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

 CN                                                      VN         

 

Những cảm giác trong sáng ấy  nảy nở trong lòng tôi.

               CN                                       VN

Mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

             CN                               VN

+ Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.

                                                                                               CN                     VN 

+ Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay, tôi đi học.

               CN                             VN

Lòng tôi đang có sự thay đổi lớn.

   CN                 VN

Tôi  đi học.

CN    VN

2. Cấu tạo của những câu có nhiều cụm chủ vị:

Tôi - quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi / / mỉm cười giữa bầu trời quang 

                                                       CN                                       VN                           CN                                                                

CN                                                                               VN

đãng.

 VN                  

 

Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay, tôi đi học.

                CN1                      VN1                        CN2            VN2                                 CN3 VN3

3. Kết quả:

-Câu có một cụm C-V:  Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.

- Câu có hai hoặc nhiều cụm C-V:

+ Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn: Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

+ Các cụm C-V không bao chứa nhau: Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thây đổi lớn: hôm nay, tôi đi học.

4, Câu đơn là: Tôi quên thế nào được…giữa bầu trời quang đãng.

Câu ghép là: Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi…tôi đi học.

II. CÁCH NỐI CÁC VẾ CÂU.

1. Các câu ghép là:

- Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tự trường. (1)

- Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không hề biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (2)

2. Câu (1) là câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng dấu “,”, quan hệ từ “ và “

Câu (2) là câu ghép , các vế nối với nhau bằng dấu “ ,”, quan hệ từ “vì”, “ và”.

3. Các ví dụ về cách nối các vế câu trong câu ghép:

- Nối bằng dấu câu: dấu phẩy.

- Nối bằng các quan hệ từ.

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Tìm câu ghép:

a, Câu ghép là:

- U van Dần, u lạy Dần ! – Các vế được nối với nhau bằng dấu phẩy.

- Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ !- Các vế được nối với nhau bằng dấu phẩy.

- Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông Lí vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. – Các vế được nối với nhau bằng dấu phẩy.

b, Câu ghép là:

- Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ  khóc không ra tiếng- các vế được nối với nhau bằng dấu phẩy.

- Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến, cho kì nát vụn mới thôi. – các vế được nối với nhau bằng dấu phẩy.

c, Câu ghép là:

-Tôi im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khóe mắt đã cay cay. – các vế nói với nhau bằng dấu hai chấm và dấu phẩy.

d, Câu ghép là:

- Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá. – Các vế được nối với nhau bằng cụm từ chỉ quan hệ “ nên…bởi vì…”

Câu 2: Đặt câu:

- Vì học hành chăm chỉ nên cuối năm Tuấn đã xếp đầu lớp về điểm tổng kết các môn.

- Nếu tối nay mình không ôn bài cẩn thận thì ngày mai mình sẽ không làm tốt bài kiểm tra.

- Tuy nó không làm gì sai nhưng nó lại là người gánh tội thay đứa khác.

- Không những địa điểm du lịch này đẹp mà con người nơi đây cũng rất thân thiện.

Câu 3: Chuyển thành các câu ghép mới:

- Học hành chăm chỉ, cuối năm, Tuấn đã xếp đầu lớp về điểm tổng kết các môn.

- Tối nay mình không ôn bài cẩn thận, ngày mai mình sẽ không làm tốt bài kiểm tra.

- Nhưng nó lại là người gánh tôi thay đứa khác tuy nó không làm sai.

- Địa điểm du lịch đpẹ, con người thân thiện.

Câu 4: Đặt câu:

- Cả hai vừa bước vào rạp chiếu phim nó đã đòi về.

- Tôi đi đến đâu nó cũng như cái bóng lẽo đẽo theo tôi tới đấy.

- Hắn càng tỏ ra bình tĩnh thì càng chứng tỏ hắn đang rát giận.

Câu 5: Viết đoạn văn:

Ngày nay cuộc sống hiện đại yêu cầu tất cả mọi thứ đều phải nhanh và tiện ích. Để đáp ứng điều này người ta ngày càng sử dụng nhiều bao nilon. Theo nghiên cứu những túi nilon này phải mất hàng trăm, hàng nghìn năm mới phân hủy được. Vì vậy bạn không muốn ngôi nhà Trái Đất trở thành bãi rác khổng lồ thì bạn nên hạn chế hoặc tốt nhất là ngừng sử dụng túi nilon. Hãy khởi động phong trào dùng vật liệu thay thế có thể phân hủy mà không ảnh hưởng tới môi trường như lá cây, gỗ…