Thể dị bội và thể đa bội là 2 thể mô tả sự thay đổi số lượng bộ NST và số lượng NST tương ứng của tế bào. Số lượng nhiễm sắc thể khác nhau được sinh ra bởi các loài khác nhau.
Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng.
Ví dụ: Cà độc dược, lúa và cà chua đều là cây lưỡng bội và có số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng là 2n = 24. Vì có n = 12 nên cả 3 loài trên đều có 12 cặp NST khác nhau.
Đa bội thể là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (nhiều hơn 2n). "Đa bội" bao hàm sự tăng số lượng của cả bộ nhiễm sắc thể.
Ví dụ: Thể tam bội (3n), tứ bội (4n), lục bội (6n), ...
* Giống nhau:
Thể dị đội và thể đa bội đều do đột biết NST tạo ra từ các môi trường trong và môi trường ngoài. Chúng đều có thể gây hại cho sinh vật và có biểu hiện kiểu hình không bình thường. Trong quá trình phân bào, cơ chế tạo ra 2 thể này đều do sự phân li không thường mà thành, số lượng của chúng trong tế bào sinh dưỡng đều khác với 2n. Trong trồng trọt, (ở thực vật) thể dị bội và thể đa bội đều được ứng dụng.
* Khác nhau:
Dấu hiệu so sánh |
Thể dị bội |
Thể đa bội |
Khái niệm | là hiện tượng số lượng NST của một hay một vài cặp NST tương đồng bị thay đổi số lượng. | là hiện tượng làm tăng lên số lượng toàn bộ NST của tế bào (nhiều hơn 2n). |
Bộ NST | 2n -1, 2n +1, 2n +2, 2n -2, 2n -1-1, 2n + 1+ 1, ... | 3n, 4n, 5n, .... |
Cơ chế hình thành | Do rối loạn trong phân bào làm 1 hoặc 1 vài NST phân li không đều. Có thể gặp ở mọi sinh vật. | Do rối loạn trong phân bài làm tất cả các NST phân li không đều về 1 tế bào con. Thường không thấy ở sinh vật bậc cao |
Đặc điểm cơ thể | Gây hại, gây dị dạng cho cơ thể, gây ra các bệnh hiểm nghèo. | Có lợi, sinh trưởng phát triển nhanh, chống chịu tốt. |
-----------------------------------------
Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn So sánh thể dị bội và thể đa bội. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt.