Soạn Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 24: Khái quát về sinh sản ở sinh vật

Tiêu chí

Sinh sản vô tính

Sinh sản hữu tính

Khái niệm

Là hình thức sinh sản tạo ra cơ thể mới với các đặc điểm giống cá thể ban đầu mà không có sự đóng góp vật chất di truyền của cá thể khác.

Là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới.

Cơ sở tế bào học

Dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân.

Dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh.

Đặc điểm di truyền

Vật chất di truyền của các cơ thể con giống nhau và giống cơ thể mẹ.

Vật chất di truyền của các cơ thể con được tái tổ hợp từ hai nguồn khác nhau nên có sự sai khác.

Điều hòa sinh sản

Được điều hòa chủ yếu bởi hệ thống kiểm soát chu kì tế bào.

Được điều hòa bởi các hormone.

Ý nghĩa

Tạo ra các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định.

Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với các điều kiện sống thay đổi.

Ví dụ

Thực vật: Cây chuối, gừng, hành, thuốc bỏng, rau má,…

Thực vật: Bí ngô, dưa chuột, chanh, bưởi,…

Động vật: Hải quỳ, bọt biển, thủy tức, sao biển, giun dẹp,…

Động vật: Chim, ếch, cá, trâu, bò, mèo, gà,…

Sinh sản vô tính

Sinh sản hữu tính

- Dòng họ con sinh ra có chứa đầy đủ bộ gene giống hệt bộ gene của mẹ.

- Chỉ cần có một cá thể khởi đầu để bắt đầu quá trình sinh sản.

- Cá thể được sinh ra có thể tồn tại và phát triển độc lập, cho phép sinh sản vô tính đạt hiệu quả cao khi mật độ cá thể thấp và cần sản xuất số lượng lớn cá thể trong thời gian ngắn.

- Sinh sản vô tính cũng giúp cho các cá thể con mới có khả năng thích nghi tốt với môi trường sống.

- Các tổ hợp vật chất di truyền tạo ra nhiều biến dị tổ hợp ở cá thể con, dẫn đến đa dạng về di truyền và tính trạng cá thể khác nhau. Điều này tạo ra sự đa dạng sinh học trong quần thể, giúp cho quần thể có khả năng thích nghi với sự biến đổi của môi trường sống. 

- Tính đa dạng di truyền cũng giúp cho quần thể có khả năng chống lại các bệnh tật và sự tấn công của các loài khác.

- Không đa dạng về di truyền.

- Khi thay đổi điều kiện sống dễ chết hàng loạt.

- Sinh sản hữu tính yêu cầu sự kết hợp giữa giao tử đực và cái, tạo ra sự đa dạng di truyền và tính trạng cá thể khác nhau giữa các con cháu.

- Tuy nhiên, khi mật độ cá thể quá thấp thì khó duy trì được số lượng cá thể của loài do khả năng giao phối bị hạn chế, từ đó ảnh hưởng đến việc duy trì và phát triển của loài trong tự nhiên.