Phân tích những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Miền Trung của Hoàng Trần Cương

Đề bài: Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật  bài thơ “Miền Trung” của Hoàng Trần Cương:

MIỀN TRUNG

Miền Trung
Câu ví dặm nằm nghiêng
Trên nắng và dưới cát
Đến câu hát cũng hai lần sàng lại
Sao lọt tai rồi vẫn day dứt quanh năm.

Miền Trung
Bao giờ em về thăm
Mảnh đất nghèo mồng tơi không kịp rớt
Lúa con gái mà gầy còm úa đỏ
Chỉ gió bão là tốt tươi như cỏ
Không ai gieo mọc trắng mặt người.

Miền Trung
Eo đất này thắt đáy lưng ong
Cho tình người đọng mật
Em gắng về
Đừng để mẹ già mong...

(Trích Miền Trung, Hoàng Trần Cương, Thơ hay Việt Nam thế kỷ XX, NXB Văn hóa Thông tin, 2006, tr. 81, 82)

Chú thích:

Hoàng Trần Cương sinh ngày 30/7/1948, sinh ra và lớn lên tại xã Đặng Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Bắt đầu sự nghiệp, anh viết văn xuôi và đạt thành tựu từ khi còn rất trẻ. Năm 1972 anh đã đoạt giải A về văn xuôi đề tài lực lượng vũ trang của Tạp chí Văn nghệ quân đội với ký sự “Hạnh phúc hôm nay” và đã có sách in chung. Ngày đó để là tác giả của một cuốn sách là điều khó như lên trời nên các tác giả trẻ phải chấp nhận in chung, mà in chung đã quá vinh dự tự hào bởi không phải ai cũng có được sự ghi nhận ấy. Song thật sự thì phải đến sáng tác thơ thì tên tuổi của Hoàng Trần Cương mới lừng danh văn đàn bằng giải Nhất thơ, Báo Văn Nghệ năm 1991 với trường ca “Trầm tích”.

Bài làm

* Mở bài: Giới thiệu khái quát, ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, vấn đề nghị luận

* Thân bài: Triển khai các nội dung:

- Đánh giá đặc sắc về nội dung, chủ đề:

+ Cảm xúc chủ đạo chung của đoạn trích là hình ảnh thiên nhiên miền Trung khắc nghiệt nhưng con người miền Trung vẫn kiên cường chịu thương, chịu khó vượt qua thiên tai, nắng bão; Từ đó bộc lộ tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả và nỗi niềm trăn trở về phát triển của một miền quê nghèo khó. 

+ Bức tranh thiên nhiên miền Trungđược miêu tả gợi cho người đọc về một vùng đất khô cằn và khắc nghiệt: Mảnh đất miền Trung nắng, mưa, gió, bão ùn ùn kéo đến đè nặng kiếp người, khiến họ không dễ làm ăn sinh sống; câu hát ví dặm ngàn xưa cũng phải nhọc nhằn bới lên vùi xuống, sàng đi sẩy lại năm lần bảy lượt nên nghe “lọt tai” nhưng vẫn thấy day dứt đến quặn lòng. 

+ Bức tranh cuộc sống của người miền Trung nghèo nàn xơ xác: Hình ảnh mồng tơi không kịp rớt đã thể hiện sự nghèo nàn khốn khó; Lúa thời con gái mà gầy còm úa đỏ là sự héo hắt, tàn lụi của cây lúa do khắc nghiệt của thiên nhiên…Tuy nhiên người miền Trung đậm đà tình nghĩa, giàu yêu thương, chân thành, giản dị.

-> Ý thơ vừa nói lên hiện tượng thiên nhiên đặc trưng của vùng đất nhiều bão lũ, mưa giông vừa là nỗi trăn trở, xót xa, thương cảm của nhà thơ; Đó còn là cảm phục, ngợi ca ý chí, nghị lực phi thường của con người miền Trung đã dũng cảm vượt qua thiên tai, bão lũ. 

- Đánh giá nét đặc sắc về  hình thức nghệ thuật của đoạn thơ:

+ Thể thơ tự do với những câu thơ dài ngắn, ngắt nhịp khác nhau phù hợp với việc diễn tả cảm xúc khi thì tự hào, ca ngợi, khi thì trăn trở, khắc khoải của nhà thơ. 

+ Hình ảnh thơ giàu sức gợi, các biện pháp nghệ thuật được sử dụng thành công như điệp ngữ, ẩn dụ, nhân hóa, so sánh tạo nên tính gợi hình, gợi cảm và đặc sắc của bài thơ…

- Đánh giá khái quát: Khẳng định lại những giá trị về nội dung và nghệ thuật, qua đó thấy được tính chất đặc sắc của bài thơ và sự đóng góp của nhà thơ vào văn học hiện đại. 

* Kết bài: Khẳng định lại vấn đề