Cảm nhận bức tranh thiên nhiên qua hai bài thơ Thu của Xuân Diệu và Sang thu của Anh Thơ

Đề bài:          Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) cảm nhận bức tranh thiên nhiên qua hai bài thơ sau:

Thu

Nõn nà sương ngọc quanh thềm đậu;
Nắng nhỏ bâng khuâng chiều lỡ thì.
Hư vô bóng khói trên đầu hạnh;
Cành biếc run run chân ý nhi.

Gió thầm, mây lặng, dáng thu xa,
Mới tạnh mưa trưa, chiều đã tà.
Buồn ở sông xanh nghe đã lại,
Mơ hồ trong một tiếng chim qua.

Bên cửa ngừng kim thêu bức gấm,
Hây hây thục nữ mắt như thuyền.
Gió thu hoa cúc vàng lưng giậu,
Sắc mạnh huy hoàng áo trạng nguyên.

(Xuân Diệu, Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học, tr.115)

Sang thu

Gió may nổi bờ tre buồn xao xác!
Trên ao bèo tàn lụi nước trong mây;
Hoa mướp rụng từng đóa vàng rải rác
Lũ chuồn chuồn nhớ nắng ngẩn ngơ bay.

Trên đê cỏ rựt diều sa đứt sợi,
Gã mục đồng chán nản lắng tai nghe
Trong thôn xóm hóa vàng nghi ngút khói
Gió vang âm tiếng trống cúng ra hè.

Bên bến nước đò ngang chưa ghé tới,
Khói lam chiều đã thoảng tiếng chuông vương.
Bọn chờ thuyền nhìn nhau đang sợ tối
Bỗng rùng mình như cảm thấy hơi sương.

(Anh Thơ, Bức tranh quê, NXB Hội Nhà văn, hội nghiên cứu – giảng dạy văn học TP Hồ Chí Minh)

Bài làm

1. Mở bài: Giới thiệu

+  Tác giả, tác phẩm; 

+  Vấn đề cần nghị luận, trích dẫn hai bài thơ.

2. Thân bài: 

* Bức tranh thiên nhiên mùa thu trong bài thơ Thu của tác giả Xuân Diệu.

 -  Mùa thu hiện lên qua các hình ảnh, gam màu gợi cảm; mang đặc trưng của một bức tranh thu kiêu sa mà đượm buồn; hình ảnh thơ gợi sự trôi chảy của thời gian;

- Bức tranh thu bộc lộ tâm hồn yêu thiên nhiên và khao khát giao cảm với cuộc đời của thi nhân.

- Hình ảnh thơ giàu liên tưởng, thể hiện quan niệm thẩm mĩ mới mẻ của Xuân Diệu; ngôn ngữ giàu nhạc điệu, đậm chất lãng mạn, thể hiện sự ảnh hưởng của thơ tượng trưng, siêu thực của Pháp.

* Bức tranh thiên nhiên mùa thu trong bài thơ Sang Thu của tác giả Anh Thơ.

-  Mùa thu hiện lên qua các hình ảnh mộc mạc, bình dị, gợi không gian của làng quê yên bình.

- Bức tranh thu bộc lộ tâm hồn yêu thiên nhiên và tấm lòng gắn bó với quê hương nhà thơ.

- Hình ảnh thơ giản dị mà gợi cảm, ngôn ngữ giàu nhạc điệu.

* So sánh hai bức tranh thiên nhiên mùa thu. 

- Nét tương đồng:

+ Cả hai bức tranh thiên nhiên đều thể hiện cảm nhận tinh tế về mùa thu, nắm bắt dấu hiệu đặc trưng mùa thu qua cảnh vật, không gian, thời gian.

+Hình ảnh thơ gợi cảm mà đượm buồn, giàu chất thơ.

+ Cả hai bức tranh đều thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương, yêu cuộc sống của hai thi nhân.

+ Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, dụng có hiệu quả một số biện pháp tu từ, giúp bức tranh thu thêm sống động, hài hoà…

- Nét khác biệt:

+ Bài thơ Thu của tác giả Xuân Diệu: Mùa thu được nhân hoá với vẻ đẹp của thiếu nữ trong trắng mơ màng. Mùa thu trong bài thơ xuất phát từ cảm hứng về dòng thời gian trôi chảy nghiệt ngã. Bức tranh thiên nhiên mùa thu mang vẻ đẹp kiêu sa, tinh tế làm nổi bật hình ảnh trung tâm là nàng thục nữ “mắt như thuyền” bâng khuâng, nhớ nhung ai đó.

+ Bài thơ Sang Thu của tác giả Anh Thơ: Mùa thu được khắc hoạ trong khoảnh khắc giao mùa với nét đẹp, dân dã, đậm chất làng quê Việt Nam. Bức tranh thiên nhiên mùa thu mộc mạc, hài hoà ấy lấy cảm hứng từ tình yêu quê hương tha thiết của nữ sĩ Anh Thơ. 

+ Ngôn từ phác hoạ bức tranh mùa thu trong thơ Xuân Diệu sáng tạo, kết hợp từ độc đáo, mới lạ, giàu yếu tố tượng trưng, siêu thực;  trong thơ Anh Thơ lại mộc mạc, giản dị…

*  Đánh giá

- Bức tranh thiên nhiên trong hai bài thơ: Thu của Xuân Diệu và Sang thu của Anh Thơ có những nét tương đồng bởi: cùng nói viết về đề tài mùa thu, cùng xuất phát từ những rung động mãnh liệt của các thi nhân say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên và tạo vật.

- Bức tranh thiên nhiên trong hai bài thơ: Thu của Xuân Diệu và Sang thu của Anh Thơ có những nét khác biệt bởi: mỗi nhà thơ có một tư duy, cá tính sáng tác, phong cách nghệ thuật, trải nghiệm khác nhau. Điều này khiến hai bức tranh mùa thu, hai bài thơ cùng viết về mùa thu lại không hề trùng lặp, đơn điệu.

- Hai nhà thơ đã thành công khi xây dựng bức tranh thiên nhiên mùa thu mang đậm cá tính sáng tạo của riêng mình, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc, thể hiện tài năng nghệ thuật của mỗi nhà thơ.