Phân tích các quy luật phát triển tâm lý cá nhân. Lấy ví dụ minh họa

Câu hỏi: Phân tích các quy luật phát triển tâm lý cá nhân. Lấy ví dụ minh họa.

Trả lời:

* Diễn ra theo 1 trình tự nhất định, không nhảy cóc, không đốt cháy giai đoạn:

- Sự phát triển và trưởng thành của cơ thể từ lúc bắt đầu là 1 hợp tử cho đến về già trải qua tuần tự các giai đoạn: thai nhi, tuổi thơ, dậy thì, trưởng thành, ổn định, suy giảm, già yếu và chết

- Thời gian, cường độ và tốc độ phát triển các giai đoạn ở mỗi cá nhân có thể khác nhau

- Mọi cá nhân phát triển bình thường đều phải trải qua các giai đoạn đó theo một trật tự hằng định

- Ngày nay, do gia tốc phát triển diễn ra nhanh hơn đời sống xã hội thay đổi nên các giai đoạn trưởng thành của trẻ em có thể được rút ngắn hơn nhưng trật tự phát triển của trẻ không thay đổi

* Diễn ra không đều:

- Sự phát triển cả thể chất và tâm lí diễn ra với tốc độ không đều giai đoạn phát triển từ sơ sinh đến trưởng thành, xu hướng chậm dần, có giai đoạn phát triển nhanh, có giai đoạn chậm lại

- Có sự không đều với thời điểm hình thành, tốc độ, mức độ phát triển giữa các cấu trúc tâm lí và về cả tốc độ mức độ

* Diễn ra tiệm tiến và nhảy vọt:

- Tăng dần về số lượng (tăng trưởng)

- Đột biến (phát triển, biến đổi về chất)

- Sự phát triển các cấu trúc nhân cách trẻ em bằng cách: tăng dần các mối quan hệ với người lớn, dẫn đến cải tổ cấu trúc nhân cách

đã có tạo ra cấu trúc mới thiết lập sự cân bằng đời sống nội tâm của mình

- Hai quá trình này có quan hệ nhân quả với nhau

* ​Gắn bó chặt chẽ với sự trưởng thành cơ thể và sự tương tác với môi trường văn hóa - xã hội

- Tâm lý người phản ảnh hoạt động sống của con người: thuộc tính trội, chức năng phản ánh và định hướng

- Gắn liền và phụ thuộc vào sự trưởng thành của cơ thể và mức hoạt động của nó

- Mức độ phát triển tâm lý phải phù hợp với sự trưởng thành của cơ thể

- Nếu sự phù hợp này bị phá vỡ sẽ dẫn đến bất bình thường trong quá trình phát triển của cá nhân (chậm hoặc phát triển sớm về tâm lý so với sự phát triển của cơ thể)

* Có tính mềm dẻo và có khả năng bù trừ:

- Vạch ra cho cơ sở khoa học cho việc điều chỉnh sự lệch lạc và khắc phục sự chậm trễ, hẫng hụt tâm lý do tác động từ phía chủ thể và từ phía môi trường, đem lại sự cân bằng và phát triển bình thường cho cá nhân 

Ví dụ: Một em bé trước đó đã hình thành được cấu trúc nhận thức: "biểu tượng về con chó" khi gặp con chó thực, em bé đưa hình ảnh con chó đó vào trong cấu trúc nhận thức đã có về con chó và làm đa dạng thêm cấu trúc này. Khi nhìn thấy 1 con vật khác con chó chẳng hạn con bò , em đưa hình ảnh con bò vào trong cấu trúc con chó và phát hiện sự không trùng hợp giữa hình ảnh con bò với cấu trúc nhận thức đã có về con chó. Em tiến hành cải tổ cấu trúc nhận thức về con chó thành cấu trúc nhận thức về con bò. Như vậy, em bé đã có thêm cấu trúc mới bên cạnh cấu trúc con chó đã có.

* Kết luận:

- Trong quá trình giáo dục, tránh tình trạng bắt ép trẻ em phát triển sớm so với khả năng và phát triển của mình

- Giáo dục trẻ em không chỉ quan tâm và tôn trọng sự khác biệt cá nhân trong quá trình phát triển của các em mà cần tạo điều kiện

thuận lợi để mỗi cá nhân phát huy đến mức tối đa mọi tiềm năng của mình, để đạt đến mức phát triển cao nhất so với chính bản thân

- Sự hình thành và phát triển tâm lý cá nhân diễn ra trong sự tương tác chặt chẽ giữa 3 yếu tố: chủ thể hoạt động, yếu tố thể chất và môi trường. Sự tương tác giữa 3 yếu tố này tạo nên tam giác phát triển của mọi cá nhân

- Cả về phương diện hành vi bên ngoài, cả cấu trúc tâm lý bên trong và cơ chế sinh lí thần kinh của vỏ não đều cho thấy sự linh hoạt và khả năng bù trừ của cá nhân trong quá trình phát triển.