Nghị luận Ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân

Tuyển chọn những bài văn hay Nghị luận Ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân. Với những bài văn mẫu đặc sắc, chi tiết dưới đây, các em sẽ có thêm nhiều tài liệu hữu ích phục vụ cho việc học môn Ngữ văn 10. Cùng tham khảo nhé! 

Nghị luận Ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân - Mẫu 1

Kho tàng ca dao dân ca của đất nước ta quả thực vô cùng phong phú và đồ sộ. Từ bé, chúng ta đã biết đến những câu ca dao quen thuộc trong lời kể của bà, của mẹ. Nó hun đúc tinh thần, quyết định nên nhân cách, lối sống và tín ngưỡng của chúng ta. Từ đức tính đoàn kết, yêu thương dân tộc như:‘’Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn’’. Cho đến đức tính tôn sư trọng đạo: ‘’Muốn sang phải bắc cầu Kiều. Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy’’. 

Quả thực ca dao bao hàm những triết lý nhân sinh sâu sắc. Ca dao dạy con người biết yêu thương, biết đoàn kết, biết có trước có sau,… Nó thể hiện nên những phẩm chất đáng quý của người Việt. Là sự đúc kết trong kinh nghiệm sống của biết bao nhiêu thế hệ cha ông. 

Nó thể hiện những lối sống chuẩn mực của con người. Từ những câu nói vần điệu dễ đọc dễ nhớ. Cha ông ta lồng ghép khéo léo những tư tưởng, đạo đức, lối sống. Lấy đó để răn dạy cho con cháu về sau giữ lửa truyền thống của dân tộc. 

Ca dao có lẽ là phương tiện truyền thụ giá trị đạo đức, lối sống một cách hiệu quả nhất. Các bố các mẹ vẫn hay lấy ca dao ra để răn dạy con cháu. Bởi vì quả thực so với những kiến thức khô khan thuần túy. Thì ca dao lại ngắn gọn, dễ đọc, dễ hiểu và dễ nhớ hơn cả. Nó bao hàm cảm xúc trong từng câu từ và giàu ngữ điệu. Tác động vào mỗi cá nhân với tính thuyết phục cực kỳ cao.

Chính vì thế nên ca dao có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống hiện đại. Là một kho tàng vô giá. Không chỉ mang lại những bài học hết sức nhân văn. Mà còn là minh chứng cho lịch sử, cho giá trị văn hóa Việt Nam mãi trường tồn. Là niềm tự hào của những người con đất Việt. 

Như vậy, ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân. Đây là một nhận định chính xác. Nó muôn hình muôn vẻ nhưng đúc kết lại vẫn là những giá trị sống tích cực. Mang đến cho lớp lớp con cháu những định hướng tốt trong cuộc sống.

Nghị luận Ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân - Mẫu 2

Ca dao dân ca là cây đàn muôn điệu rung lên những tiếng tơ lòng của người dân đất Việt. Những câu ca đằm thắm, trữ tình mang chở cả điệu tâm hồn và chứa chan những tình cảm thiết tha, sâu năng, đặc biệt là tình cảm gia đình. Bởi vậy, có ý kiến cho rằng: “Ca dao dân ca đã thể hiện tình cảm gia đình sâu sắc”.

Những lời hát ấy đã đi sâu vào tiềm thức mỗi người qua tiếng ru của bà, của mẹ và nhắc nhở chúng ta về công ơn trời biển của mẹ cha:

Công cha như núi ngất trời

Nghĩ mẹ như nước ở ngoài biển Đông

Núi cao biển rộng mênh mông

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Bài ca dao như một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng mà tha thiết. Phép so sánh được sử dụng liên tiếp khiến hai câu thơ vừa cụ thể, vừa gợi hình, sinh động. Công cha và nghĩa mẹ được ví với những hình ảnh thiên nhiên vĩnh hằng: núi ngất trời, nước biển Đông. Ơn cha to lớn không thể đo đếm còn tình mẹ thương con sâu nặng, đong đầy. Những lời thơ gợi nhắc về công ơn sinh thành dưỡng dục bao la vô tận của mẹ cha. Công ơn ấy được cụ thể hóa bằng “chin chữ”: (em xem chú thích và viết 9 chữ vào đây). Đồng thời, tác giả dân gian khuyên răn kẻ làm con phải có bổn phận chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ để đền đáp công ơn ấy. Những lời ca dao thấm đượm nghĩa tình như ru hồn người vào thế giới của đạo lý, yêu thương.

Không những nhắn nhủ con người về công ơn cha mẹ, ca dao dân ca còn thể hiện tình cảm nhớ thương quê mẹ của người con gái xa:

Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều

Câu ca mở ra một âm điệu trầm buồn sâu lắng với hai từ “chiều chiều”. Thời khắc ấy gợi cái tàn lụi của một ngày và cũng gợi cảm giác sum họp gia đình. Ấy là quãng thời gian của buồn, của nhớ và bâng khuâng. Những lời hát của người con gái lấy chồng xa hướng về quê mẹ như thấm đẫm nỗi buồn xa xót ấy. Hai từ “ngõ sau” gợi một không gian khuất nẻo – nơi người con gái có thể bày tỏ nỗi long. Cả thời gian và không gian ấy như đã nói lên tâm trạng con người đang mong nhớ thiết tha. Hai chữ “chiều chiều” mở đầu hô ứng với hai chữ “chin chiều” kết thúc bài ca dao tạo nên hiệu ứng lặp đi lặp lại một nỗi long xót xa, thấm thía của người con gái khi hướng về quê mẹ xa xôi.

Bên cạnh tình cảm cha mẹ – con cái, ca dao còn là những lời nhắn nhủ cảm động về tình cảm ông bà và cháu con:

“Ngó lên nuộc lạt mái nhà

Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu”

Nuộc lạt – một hình ảnh quen thuộc trên những mái nhà tranh của làng quê Việ Nam đã được đưa vào câu ca dao một cách rất tự nhiên, giản dị và gần gũi. Biện pháp so sánh bao nhiêu – bấy nhiêu đã thể hiện tình cảm nhớ thương, sự gắn bó bền chặt, ruột thịt của cháu con với ông bà. Âm điệu lời thơ tha thiết thể hiện sự kính trọng biết ơn!

Và, có lẽ, những người thân, người lớn trong nhà đã khuyên bào con cháu giữ chặt tình anh em:

Anh em nào phải người xa

Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân

Yêu nhau như thể tay chân

Anh em hòa thuận hai thân vui vầy

Một lần nữa lối ví von so sánh lại được sử dụng thành công trong hai câu ca dao. Tình cảm anh em gắn bó bền chặt không thể tách rời như tay với chân. Sự hòa thuận của an hem chính là niềm vui của cha mẹ gia đình. Bài ca dao là lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà sâu sắc về tình cảm ruột thịt, anh em.

Với âm điệu thiết tha, sâu lắng cùng lối ví von so sánh đặc trưng, những câu thơ lục bát đã thể hiện tình cảm gia đình sâu sắc và thấm thía.

Nhắc nhở nhẹ nhàng mà không khô khan, khuyên nhủ mà không giáo huấn, ca dao chính là tiếng lòng mang chở cả tư tưởng, triết lý đạo đức của nhân dân. Nó đã trở thành viên ngọc quý trong kho tàng văn học Việt Nam.

Nghị luận Ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân - Mẫu 3

"Ca dao là tiếng tơ đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng". Vũ Ngọc Phan đã từng khẳng định như vậy để nhấn mạnh ý nghĩa của ca dao với tâm hồn con người. Ra đời từ ngàn xưa, ca dao gắn bó với cuộc sống lam lũ, đắng cay, nhiều cơ cực nhưng nặng tình nặng nghĩa của nhân dân lao động. Ca dao là tiếng lòng của người dân đất Việt, là những câu hát phản chiếu đời sống tâm hồn của người bình dân, là vần thơ mộc mạc gọi thức dậy cả thớ tim của quần chúng. Quả thực, ca dao là tài sản tinh thần vô giá của dân tộc. Đến với ca dao, con người ta được chiêm cảm thứ cảm xúc đời thường mà đáng trân quý nhất của con người. Đó là niềm vui, là nỗi buồn, là khao khát tìm đến bến bờ hạnh phúc, là ước muốn về tình nghĩa thủy chung, là sự cô đơn, hoài niệm.

Tất cả những thứ cảm xúc ấy được chưng cất trong ca dao, đem đến cho bạn đọc những rung động tinh tế và sâu sắc, gọi thức dậy tình người trong phần con, là đôi tay chào đón ta trở về với thứ văn chương của dân tộc. Một tiếng hát véo von, một tiếng ru con nhu mì hay một vài vần thơ bình dị cũng đủ đưa ta trở về bến đỗ của tâm hồn, rũ bỏ mọi lo toan phiền toái, đưa hồn ta cập bến với những thứ cảm xúc diệu kì. Liệu rằng, không có những vần ca dao ấy, con người có thể tồn tại trong một thế giới xoay vần với đầy rẫy những phiền muộn và âu lo này? Một cách thật tình cờ, tôi lại thấy yêu biết mấy những lời ca dao thân thương mà sâu sắc. Thật đáng trân quý biết bao những vần ca dao bình dị, mộc mạc:

"Bây giờ mận mới hỏi đào
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Mận hỏi thì đào xin thưa,
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào."

---/---

Trên đây là các bài văn mẫu Nghị luận Ca dao là cây đàn muôn điệu của tâm hồn quần chúng nhân dân do Top lời giải sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!