Soạn Sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Hướng dẫn Soạn Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Lý thuyết Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Sơ đồ tư duy Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Mở đầu trang 85 Lịch Sử 8: Phong trào yêu nước chống Pháp những năm cuối thế kỉ XIX diễn ra như thế nào? Có những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nào?

Trả lời:

- Cuối thế kỉ XIX, ở Việt Nam đã diễn ra phong trào Cần vương (1885 - 1896) và phong trào nông dân Yên Thế (1884 - 1913). Đây là các phong trào đấu tranh yêu nước theo khuynh hướng phong kiến, lôi cuốn đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia. Mặc dù diễn ra sôi nổi, quyết liệt, nhưng các cuộc đấu tranh này chưa đi đến thắng lợi cuối cùng.

Câu hỏi trang 85 Lịch Sử 8: Quan sát lược đồ 21.1, dựa vào thông tin trong bài học, em hãy nêu tên và vị trí diễn ra một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa này là gì?

Trả lời:

- Tên, vị trí diễn ra một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần vương:

+ Khởi nghĩa Ba Đình do Phạm Bành và Đinh Công Tráng lãnh đạo - diễn ra tại ba làng Thượng Thọ, Mậu Dịch, Mỹ Khê (nay thuộc xã Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa).

+ Khởi nghĩa Bãi Sậy do Đinh Gia Quế và Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo - diễn ra tại vùng Bãi sậy, phủ Khoái Châu (nay thuộc tỉnh Hưng Yên), sau đó mở rộng ra các tỉnh: Hải Dương, Bắc Ninh, Quảng Ninh.

+ Khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng và Cao Thắng lãnh đạo - diễn ra tại 4 tỉnh Bắc Trung Kì là: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình.

- Điểm chung của các cuộc khởi nghĩa này:

+ Là các cuộc đấu tranh yêu nước theo khuynh hướng phát triển, chịu sự chi phối của “chiếu Cần vương”.

+ Mục tiêu cao nhất là: đánh đuổi thực dân Pháp, giành lại nền độc lập dân tộc.

+ Đặt dưới sự lãnh đạo của các văn thân, sĩ phu yêu nước.

+ Lôi cuốn nhiều các tầng lớp nhân dân tham gia, trong đó đông đảo nhất là nông dân.

+ Hình thức đấu tranh chủ yếu là khởi nghĩa vũ trang, các nghĩa quân dựa vào địa thế hiểm trở để xây dựng căn cứ chiến đấu.

+ Kết quả: thất bại.

+ Các cuộc khởi nghĩa này có ý nghĩa lịch sử to lớn, cụ thể là: làm tiêu hao một bộ phận sinh lực quân Pháp; góp phần làm chậm quá trình bình định Việt Nam của thực dân Pháp và để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho các cuộc đấu tranh yêu nước sau này.

Câu hỏi trang 85 Lịch Sử 8: Tại sao lại gọi là "Phong trào Cần vương"?

Trả lời:

Gọi là “Phong trào Cần vương” vì:

- Cần vương được hiểu là giúp vua, phò vua cứu nước.

- Đây là tập hợp những cuộc khởi nghĩa trên khắp cả nước từ năm 1885 – 1896 hưởng ứng chiếu Cần vương của vua Hàm Nghi 

=> Phong trào Cần vương. 

Câu hỏi trang 87 Lịch Sử 8: Em hãy xây dựng một trục thời gian từ năm 1884 đến năm 1913 thể hiện những diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Yên Thế.

Trả lời:

Luyện tập - Vận dụng

Câu 1. Khởi nghĩa Yên Thế có đặc điểm gì khác so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương?

Trả lời

Tiêu chí	Phong trào Cần Vương	Khởi nghĩa nông dân Yên Thế
Người lãnh đạo	Các văn thân sĩ phu yêu nước như Phan Đình Phùng, Tôn Thất Thuyết, Lê Văn Khôi, Nguyễn Trung Trực,…	Hoàng Hoa Thám
Mục tiêu	Giành lại độc lập, chủ quyền, giải phóng dân tộc, đánh đuổi thực dân Pháp ra khỏi đất nước và khôi phục triều đình nhà Nguyễn.	Đánh đuổi thực dân Pháp, giành lại độc lập và chủ quyền cho đất nước.
Địa bàn hoạt động	Hoạt động rộng khắp Bắc Kỳ và Trung Kỳ chủ yếu là tập trung ở các vùng nông thôn và miền núi.	Hoạt động ở vùng núi Yên Thế của tỉnh Bắc Giang
Tính chất	Là một phong trào cách mạng dân tộc, có tính chất phản kháng vũ trang, đấu tranh dữ dội với các thực dân Pháp.	là một cuộc khởi nghĩa dân tộc, do những người nông dân  mang tính tự phát
Thời gian hoạt động	Phong trào Cần Vương hoạt động từ những năm 1860 đến 1880. Trong khoảng thời gian này, phong trào đã gây ra nhiều cuộc khởi nghĩa và đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống lại thực dân Pháp.	Thời gian hoạt động của Khởi nghĩa nông dân Yên Thế diễn ra từ năm 1884 đến 1913, với nhiều cuộc nổi dậy khác nhau, lúc này lúc đó, nhằm chống lại chính quyền Pháp và các quan phản động.

Câu 2. Em hãy tìm hiểu thêm về các cuộc đấu tranh chống Pháp những năm cuối thế kỉ XIX theo những gợi ý sau: tên cuộc khởi nghĩa, thời gian, người lãnh đạo, lực lượng tham gia, địa bàn hoạt động, những trận đánh tiêu biểu.

Trả lời

*  Khởi nghĩa Yên Thế:

- Thời gian: 1884-1913

- Người lãnh đạo: Đề Nắm, Đề Thám

- Lực lượng tham gia: Các nông dân, dân làng

- Địa bàn hoạt động: Yên Thế (tỉnh Bắc Giang) và các tỉnh phía Bắc khác

- Những trận đánh tiêu biểu: Trận chống càn ở Cao Thượng; Trận đánh ở Hồ Chuối, Cuộc nổi dậy của lính khố xanh tại Bắc Ninh, Nam Định, Nhã Nam.

* Khởi nghĩa Hương Khê:

- Thời gian: 1885 - 1896

- Người lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng

- Lực lượng tham gia: Trí thức, nhân dân lao động nghèo

- Địa bàn hoạt động: Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh) và các tỉnh miền Trung khác

- Những trận đánh tiêu biểu: Trận chống càn ở Cồn Chùa và Khe Đen do Đề Niên (Phan Bá Niên) chỉ huy Trận tấn công đồn Dương Liễu. Trận tấn công huyện lỵ Hương Sơn, Trận chống càn ở La Sơn và Thường Sơn do Đề Thăng và Phan Trọng Mưu chỉ huy, Trận phục kích đánh chặn quân Pháp tại làng Hốt (Phú Lộc, Can Lộc) do Đốc Chanh (Nguyễn Chanh) và Đốc Trạch (Nguyễn Trạch) chỉ huy, Trận Trường Lưu (Can Lộc).

>>> Xem toàn bộ: Soạn Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!