Soạn Sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

Hướng dẫn Soạn Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX 

Lý thuyết Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

Sơ đồ tư duy Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

Câu hỏi trang 60 Lịch Sử 8: Dựa vào sơ đồ 14.1 và khai thác thông tin trong bài, em hãy mô tả một số thành tựu tiêu biểu của khoa học - kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX.

Trả lời:

* Về kĩ thuật:

- Việc sử dụng máy hơi nước rộng rãi và các phát minh mới trong ngành luyện kim đã thúc đẩy sự tiến bộ của kĩ thuật.

+ Tàu thủy của Robert Fulton

+ Máy thu hoạch lúa mì của McKay

+ Máy điện thoại của A.G.Bell

+ Trong lĩnh vực quân sự xuất hiện đại bác, súng trường, tàu vỏ thép trọng tải lớn, ngư lôi…

* Về khoa học:

- Khoa học tự nhiên:

+ 1859: Darwin tìm ra thuyết tiến hóa: giải thích sự đa dạng các chủng loại động, thực vật là chọn lọc tự nhiên

+ 1860: Mendel công bố các nghiên cứu về di truyền thông qua các thí nghiệm trên thực vật

+ 1869: Mendeleev công bố bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học vẫn còn sử dụng đến ngày nay.

+ 1898: Piere Curie và Marie Curie tìm ra năng lượng phóng xạ, đặt nền tảng cho ngành nguyên tử hóa học.

* Thành tựu tiêu biểu về khoa học xã hội:

+ Các lĩnh vực thuộc khoa học xã hội như: Khảo cổ học, Nhân chủng học, Xã hội học có những bước phát triển vượt bậc

+ Xuất hiện ngành khoa học mới là Tâm lý học với hai nhà tiên phong là I. Páp-lốp và S. Phroi.

+ Năm 1848, học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của C. Mác và Ph. Ăng-ghen ra đời.

Câu hỏi trang 60 Lịch Sử 8: Hãy lựa chọn hai phát minh mà em cho rằng có tác động mạnh mẽ đến đời sống và nhận thức của con người trong thế kỉ XVIII - XIX. Phân tích sự tác động đó.

Trả lời:

(*) Lựa chọn 2 phát minh:

- Thuyết tiến hóa của S. Đác-uyn.

- Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học của C. Mác và Ph.Ăng-ghen

(*) Tác động của 2 phát minh này:

- Thuyết tiến hóa của Đác-uyn đã giải thích nguồn gốc và sự đa dạng của các chủng loài thực vật, động vật (trong đó có con người) là do cơ chế chọn lọc tự nhiên. Quan điểm mà Đác-uyn đưa ra hoàn toàn mới, khác với niềm tin phổ biến về nguồn gốc con người và tạo vật trong xã hội lúc bấy giờ.

- Học thuyết chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời đã trang bị lý luận cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong cuộc đấu tranh chống lại giai cấp tư sản, xây dựng một xã hội công bằng và tốt đẹp hơn.

Câu hỏi trang 62 Lịch Sử 8: Trình bày một số thành tựu tiêu biểu về văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX. Những tác phẩm văn học, nghệ thuật có ảnh hưởng như thế nào đến xã hội?

Trả lời:

* Thành tựu về văn học:

- Thế kỉ XVIII – XIX là thời kì văn học phát triển rực rõ với sự xuất hiện của nhà văn, nhà thơ vĩ đại.

+ Nhiều tác phẩm của họ trở thành kinh điển của mọi thời đại: Những người khốn khổ của Victor Hugo, Chiến tranh và hòa bình của Leo Tolsoy…

- Âm nhạc cũng bước vào thời kì đỉnh cao của dòng nhạc cổ điển, được ghi dấu với những nhà soạn nhạc thiên tài như: L.Beethoven, W.A.Mozart…

- Trong hội họa, các nghệ sĩ đã khắc họa hiện thực xã hội của thời đại công nghiệp. 

+ Một kiểu chủ nghĩa hiện thực khác đã được thử nghiệm là trường phái Ấn tượng. Hội họa theo trường phái này phát triển mạnh trong những năm 1860, 1870 ở Pháp.

* Tác động:

+ Văn học, nghệ thuật thế kỉ XVIII - XIX phản ánh chân thực thế giới tự nhiên - xã hội, đời sống và khát vọng của con người trong thời đại công nghiệp. Điều này đã tác động trực tiếp, hình thành quan điểm tư tưởng của tầng lớp tư sản, đồng thời cho thấy mặt trái của chủ nghĩa tư bản, góp tiếng nói bênh vực người nghèo khó.

+ Nhiều tác phẩm tác động trực tiếp đến cuộc đấu tranh của nhân dân lao động chống lại áp bức, góp phần tạo nên những cải cách xã hội.

Câu hỏi trang 62 Lịch Sử 8: Quan sát hình 14.3, theo em, những chi tiết vào trong bức tranh có tác động đến xã hội đương thời? Tại sao?

Trả lời:

- Trong bức tranh về người nữ thợ giặt của Ô-nô-rê Đô-mi-ê có nhiều chi tiết tác động đến xã hội đương thời, cụ thể là:

+ Hình ảnh người phụ nữ đang xách trên tay một giỏ đồ giặt rất lớn, đi cạnh người phụ nữ ấy mà một em bé nhỏ, chập chững biết đi.

+ Ánh mắt và gương mặt của người phụ nữ thể hiện sự mệt mỏi, thoáng chút tuyệt vọng và bất lực.

+ Cơ thể gầy gò của người phụ nữ đang uốn cong xuống trước sức nặng của giỏ đồ giặt và cô cùng với em bé cũng đang phải chống lại với một cơn gió.

- Những chi tiết này đã phản ánh về tình cảnh khổ cực của người lao động, đặc biệt là lao động nữ trong thời đại cách mạng công nghiệp, khi mà họ phải làm việc cật lực để nuôi sống bản thân và gia đình.

Luyện tập - Vận dụng

Câu 1. Hoàn thành bảng thống kê một số thành tựu tiêu biểu về khoa học, kĩ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX theo mẫu dưới đây.

Trả lời

Lĩnh vực	Kĩ thuật	Khoa học tự nhiên	Khoa học xã hội và hành vi	Văn học	Nghệ thuật
Thành tựu	- Đầu những năm 1800, Phơn-tơn (Mĩ) đã tạo ra thành công tàu thủy chạy bằng động cơ hơi nước đầu tiên, điều này đã mở ra một thời đại mới của vận tải hàng hải. - Xti-phen-xơn (Anh) đã chế tạo thành công xe lửa chạy trên đường sắt kéo theo nhiều toa với tốc độ nhanh vào năm 1814, điều này đã cải thiện đáng kể hệ thống vận tải đường sắt và góp phần cho sự phát triển kinh tế và xã hội của nhiều quốc gia. - Moóc-xơ (Mĩ) đã sáng chế ra bảng chữ cái cho điện tín gồm những gạch và chấm, điều này đã tạo ra bước đột phá trong việc truyền tải thông tin và đặt nền tảng cho việc phát triển các hệ thống truyền thông hiện đại như email, tin nhắn.	- Niu-tơn (Anh): Đưa ra thuyết về lực hấp dẫn với tên gọi là thuyết vạn vật hấp dẫn vào đầu thế kỉ XVIII, mở ra một khía cạnh mới của vật lý học. - Lô-mô-nô-xốp (Nga): Phát triển định luật bảo toàn vật chất và năng lượng cùng với nhiều phát minh quan trọng trong lĩnh vực vật lý, hóa học giữa thế kỉ XVIII. - Puốc-kin-giơ (Séc): Khám phá ra thuyết tế bào vào năm 1837, mở ra một lĩnh vực mới trong sinh học. - Đác-uyn (Anh): Đưa ra thuyết tiến hóa và di truyền vào năm 1859, mở ra một khía cạnh mới của khoa học tự nhiên.	- Phoi-ơ-bách, Hê-ghen (Đức): Là những nhà tư tưởng quan trọng trong việc phát triển chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng, hai khía cạnh quan trọng trong triết học và khoa học xã hội. - Xmít, Ri-các-nô (Anh): Là những nhà kinh tế học tư sản quan trọng, đóng góp cho việc phát triển kinh tế học hiện đại và giúp thúc đẩy sự phát triển kinh tế thế giới. - Xanh Xi-mông, Phu-ri-ê (Pháp), Ô-oen (Anh): Là những nhà tư tưởng của chủ nghĩa xã hội không tưởng, nhằm mục đích xây dựng một xã hội công bằng và thuộc về tất cả mọi người. - Mác và Ăng-ghen: Là những nhà tư tưởng quan trọng của thuyết Chủ nghĩa xã hội khoa học, tập hợp các lý thuyết và quan điểm về cách xây dựng một xã hội công bằng và tự do.	- Các tác phẩm của Ban-dắc bao gồm "Tấn trò đời", "Vỡ mộng", "Trời không có mắt" đã trở thành những tác phẩm kinh điển trong văn học Trung Quốc và truyền cảm hứng cho nhiều người đọc trong suốt nhiều thế kỷ - Lép Tôn-xtôi cũng đã viết nhiều tác phẩm nổi tiếng như "Chiến tranh và hòa bình" và "Phục sinh", được coi là những tác phẩm đại diện cho những triết lý về cuộc sống và tình yêu.	- Mô-da (Áo): Tác giả những bản nhạc opera nổi tiếng như "Don Giovanni", "The Magic Flute"... - Trai-cốp-xki (Nga):  Nổi tiếng với các tác phẩm opera như “Hồ thiên nga”, “Người đẹp ngủ trong rừng”… - Bét-tô-ven (Đức): Ngoài các bản giao hưởng, ông cũng viết nhiều tác phẩm khác như sonata cho piano, concerto cho piano và violin...

Câu 2. Các thành tựu nào của khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX vẫn còn để lại dấu ấn trong đời sáng hiện tại?

Trả lời

- Máy hơi nước: Được phát minh vào thế kỉ XVIII, máy hơi nước đã mở đầu cho thời đại công nghiệp hóa, làm cho việc sản xuất hàng hóa trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn.

- Điện: Thế kỉ XIX là thời đại của việc khám phá và ứng dụng điện. Những phát minh như pin điện hóa, đèn đường, đèn truyền tín hiệu, và điện thoại đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta giao tiếp và sử dụng năng lượng.

- Nước giải khát: Sản xuất đồ uống có gas được phát minh vào đầu thế kỉ XIX, dẫn đến sự ra đời của các loại nước giải khát như Coca-Cola và Pepsi, các loại nước ngọt vẫn là một phần không thể thiếu trong đời sống hiện tại.

- Ô tô: Trong thế kỉ XX, công nghệ xe hơi đã phát triển vượt bậc, đưa đến sự phổ biến của ô tô. Những công nghệ mới như động cơ đốt trong, hộp số tự động và hệ thống lái tự động đã làm cho việc lái xe trở nên dễ dàng và tiện lợi hơn.

- Máy tính: Trong thế kỉ XX, máy tính trở thành công cụ quan trọng trong đời sống của chúng ta. Từ những máy tính cỡ phòng thí nghiệm ban đầu, đến những máy tính cá nhân và laptop hiện đại, công nghệ này đã thay đổi cách thức chúng ta làm việc, học tập và giải trí.

Các thành tựu khoa học, kĩ thuật của thế kỉ XVIII-XIX đã có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của chúng ta ngày nay, đó là lý do tại sao nghiên cứu lịch sử khoa học và công nghệ vô cùng quan trọng.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Lịch sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 14: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!