Hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 dòng) bàn về giá trị nghệ thuật của bài thơ Đất nước (Nguyễn Đình Thi), trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh?

Câu hỏi: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 5-7 dòng) bàn về giá trị nghệ thuật của bài thơ Đất nước (Nguyễn Đình Thi), trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh.

Trả lời

Đất nước là một đề tài quen thuộc từ xưa đến nay của các nhà thơ nhà văn. Nguyễn Đình Thi chính là một gương mặt tiêu biểu cho đề tài này, Đất nước Nguyễn Đình Thi không giống với bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm. Các câu thơ trong bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi là các câu dài, ngắn xen kẽ nhau, nhịp điệu biến đổi linh hoạt. Hình ảnh sinh động, biểu cảm, có những đoạn hình ảnh tương phản, có sức khái quát cao. Nhà thơ chú ý diễn tả sâu sắc, tinh tế tiếng nói nội tâm của nhân vật. Trong đó có sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tưởng.

* Cấu tạo của phép so sánh

Biện pháp tu từ so sánh gồm 2 vế:

Vế A: Sự vật được so sánh 

+ Phương tiện so sánh: Là các nét tương đồng giống nhau giữa 2 vế A và B.

+ Từ ngữ so sánh: Các từ ngữ so sánh được sử dụng phổ biến gồm: như, hơn, là…

Vế B: Sự vật dùng để so sánh 

+ Phương diện so sánh và các từ so sánh có thể được lược bỏ bớt.

+ Vế B có thể được đảo lên trước vế A cùng với các từ so sánh.

* Các phép so sánh thường dùng

So sánh sự vật này với những sự vật khác

Đây là cách so sánh phổ biến nhất, là kiểu so sánh đối chiếu một sự vật này với sự vật khác dựa trên những nét tương đồng.

Ví dụ:

“Cây gạo to lớn như một tháp đèn khổng lồ”.

Màn đêm tối đen như mực.

So sánh sự vật với con người và ngược lại

Đây là cách so sánh dựa vào những nét tương đồng về một đặc điểm của sự vật với một phẩm chất của con người có tác dụng làm nổi bật lên phẩm chất của con người.

Ví dụ:

Trẻ em như búp trên cành.

Dù ai nói ngả nói nghiêng

Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

So sánh âm thanh với âm thanh

Đây là kiểu so sánh dựa vào sự giống nhau về đặc điểm của âm thanh này với đặc điểm của âm thanh kia, có tác dụng làm nổi bật sự vật cần được so sánh.

Ví dụ:

Tiếng chim hót líu lo như tiếng sáo du dương.

Sông ngòi vùng Cà Mau chằng chịt hệt như mạng nhện.

So sánh hoạt động này với những hoạt động khác

Đây cũng là cách so sánh thường được sử dụng với mục đích để cường điệu hóa sự vật, hiện tượng, hay được dùng trong ca dao và tục ngữ.

Ví dụ:

Con trâu đen chân đi như đập đất

“Cày đồng đang buổi ban trưa

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày”

>>> Xem trọn bộ: Thực hành tiếng việt SGK 10 trang 50