Giới thiệu tác phẩm: Tràng Giang (mới 2024) | Văn 12 Chân trời sáng tạo

Tìm hiểu tác phẩm: Tràng Giang Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo trong chương trình Sách mới 2024 giới thiệu chung về tác phẩm, nội dung chính, giá trị nghệ thuật. Hi vọng qua bài viết dưới đây các bạn sẽ nắm vững được những kiến thức trọng tâm của bài học!

I. Tác giả Huy Cận

Xem thêm: Tìm hiểu tác giả Huy Cận

II. Tác phẩm Tràng Giang

1. Giới thiệu chung

a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ Tràng Giang được ông sáng tác vào một chiều thu năm 1939, khi này ông đang đứng ngắm nhìn toàn cảnh con sông Hồng từ bờ Nam của bến Chèm trên con sông

- Bài thơ được in trong tập thơ đầu tay của ông – “Lửa thiêng” (xuất bản năm 1940)

b. Thể loại:

- Thơ Thất ngôn

c. Đề tài, nhan đề

- “Tràng giang” một nhan đề ngắn gọn nhưng đã mở chứa ra được cho chúng ta rất nhiều tâm tư, suy nghĩ của tác giả cũng như đã phần nào hé lộ được nội dung của tác phẩm:

+ Vần “ang” được sử dụng ở đây khiến âm thanh trở nên kéo dài hơn, gợi tiếng vang tựa như tiếng của con người trôi xa mãi giữa dòng sông rộng lớn, hiu quạnh mà dù cho có chờ đợi cũng chẳng thể tìm kiếm được một lời hồi âm. Từ đó gợi mở ra sự cô đơn, hiu quạnh, đồng thời là nỗi buồn da diết không thể xóa nhòa

+ “Tràng giang” còn có nghĩa là “trường giang” (con sông dài), vừa tạo độ lớn về chiều dài, chiều rộng của con sông, vừa tạo ra độ sâu của dòng sông, khiến cho không gian dường như càng to lớn hơn, đối lập với con người bé nhỏ. Đó cũng là cảm xúc của tác giả khi đứng trước thế sự cuộc đời, vận mệnh của đất nước.

d. Bố cục

- Phần 1: Khổ thơ đầu: Miêu tả khung cảnh thiên nhiên trên dòng sông.

- Phần 2: Khổ thơ thứ 2 và thứ 3: Miêu tả chi tiết những vẻ đẹp thiên nhiên của dòng sông, đồng thời giãi bày, bộc bạch tâm trạng của nhà thơ khi nghĩ tới thời cuộc.

- Phần 3: Khổ thơ cuối: Khung cảnh trên sông lúc chiều dần tà, từ đó dâng trào lên nỗi niềm khắc khoải về quê hương

2. Đọc hiểu văn bản

a. Tóm tắt văn bản

- Văn bản trên là những suy tư, cảm xúc của người thanh niên trẻ trước vận mệnh của đất nước mình. Khung cảnh thiên nhiên bên bờ sông Hồng rộng lớn, thơ mộng vừa thực vừa ảo khiến cho không gian thơ mang đậm nét đẹp cổ điển của các dòng thơ thời trước. Đứng giữa khung cảnh rộng lớn ấy, con người và khung cảnh như đối lập với nhau, tạo nên sự đối xứng hoàn hảo, càng làm bộc lộ rõ những suy tư, trăn trở của người thanh niên trẻ. Đó là sự cô đơn, chơi vơi giữa thời cuộc, đồng thời cũng là nỗi buồn da diết khi đất nước lâm nguy của “cái tôi” đang loay hoay tìm hướng đi đúng đắn cho bản thân. Khung cảnh càng trở về chiều muộn, tâm hồn lại càng trùng xuống, cảm xúc hiu quạnh, nhớ thương lại càng dâng lên khiến người thanh niên trẻ Huy Cận nhớ về quê hương thân thương trong tâm trí của mình.

b. Bối cảnh tình huống diễn ra bài thơ

- Bài thơ diễn ra trong một chiều thu, khi mà chàng trai trẻ Huy Cận dạo quanh bờ sông Hồng. Khung cảnh thơ mộng nhưng vương vấn nét buồn khiến cho thi sĩ được truyền cảm hứng để sáng tác nên kiệt tác của văn học trong thời kì Thơ mới

c. Phân tích chi tiết

- Bức tranh thiên nhiên về khung cảnh sông nước rộng lớn, mênh mang hiện lên:

+ Sóng gợn trên mặt sông như tâm trạng của con người chơi vơi, mênh mang, mông lung giữa cuộc đời 

+ “Tràng giang”, “điệp điệp” tô đậm nỗi buồn triền miên, kéo dài không biết thời gian kết thúc

+ “Thuyền về nước lại” cho thấy sự chia lìa, xa cách không hẹn ngày tái ngộ

+ Sự bơ vơ, lạc lõng của nhân vật trữ tình khi không biết phải lựa chọn cho tương lai của mình tiếp theo sẽ đi đâu về đâu

- Sự hoang vắng trong cảnh vật khiến cho cảm xúc cô đơn, u buồn trong lòng tác giả ngày càng dâng cao hơn:

+ Khung cảnh hoang vắng, tiêu điều, thiếu đi không khí, hình bóng của con người khiến cho cảnh vật càng trầm lắng hơn

+ Không gian mênh mông, lặng lẽ khiến tâm hồn cô đơn của nhân vật trữ tình – cũng là tác giả càng được khắc họa rõ ràng hơn

+ Tác giả khao khát có một hướng đi để có thể được gắn kết cái “tôi” riêng với cái “ta” chung của cuộc đời

- Tình yêu thiên nhiên, đất nước, tinh thần yêu nước mãnh liệt của nhà thơ:

+ Hình ảnh tráng lệ nhưng có sự đối lập lớn giữa không gian với con người. Khiến con người trong bức tranh đó càng nhỏ bé, mong manh

+ Nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương dâng lên theo từng gợn sóng lăn tăn trên mặt nước

+ Mong ước được trở về nhà, trở về quê hương thân thương của mình

3. Tổng kết

a. Giá trị nội dung

- Bài thơ là bức tranh miêu tả thiên nhiên hùng vĩ, nhưng lại ẩn chứa trong đó là những suy tư, những âm trầm của chàng thanh niên trẻ. Khung cảnh hùng vĩ của thiên nhiên đất trời đối lập hoàn toàn với cái nhỏ bé của con người. Nỗi buồn ấy không chỉ là vì sự nhỏ bé của bản thân mình với thiên nhiên, mà còn là vì sự nhỏ bé của bẩn thân mình đối với sự nghiệp của đất nước. Đây không chỉ là nỗi buồn của “cái tôi” riêng mà còn là nỗi buồn chung của cả một thế hệ.

- Bài thơ là một bức tranh cổ điển kết hợp hài hòa với hiện đại, từ đó tạo nên được sự độc đáo, mới lạ cho phong cách thơ Huy Cận nói riêng và nền văn học nước nhà nói chung

b. Giá trị nghệ thuật

- Bút pháp tả cảnh ngụ tình quen thuộc trong các bài thơ Đường luật

- Nghệ thuật tả cảnh, đảo ngữ, phủ định lặp lại, lấy động tả tĩnh, đối xứng được tác giả sử dụng linh hoạt, hài hòa

- Hình ảnh thơ cổ điển nhưng kết hợp với những đổi mới đặc sắc của hiện đại đã mang lại một màu sắc ấn tượng cho bài thơ

- Ngôn từ trau chuốt, bình dị nhưng không kém phần thanh tao đã đẩy cho cảm xúc của bài thơ được lên đến cao trào

c. Cấu tứ

- Cấu tứ trong bài thơ là không gian sóng đôi, vừa là nhan đề của tác phẩm cũng vừa là mạch cảm xúc lân tỏa từ đầu tới cuối bài