Giới thiệu tác phẩm: Lão Hạc (mới 2024) | Văn 12 Chân trời sáng tạo

Tìm hiểu tác phẩm: Lão Hạc Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo trong chương trình Sách mới 2024 giới thiệu chung về tác phẩm, nội dung chính, giá trị nghệ thuật. Hi vọng qua bài viết dưới đây các bạn sẽ nắm vững được những kiến thức trọng tâm của bài học!

I. Tác giả Nam Cao

Xem thêm: Tìm hiểu tác giả Nam Cao

II. Tác phẩm Lão Hạc

1. Giới thiệu chung

a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:

- Lão Hạc là một trong những truyện ngắn nổi tiếng nhất của nhà văn Nam Cao trước Cách mạng Tháng Tám. Đề tài của câu truyện là về số phận của những người nông dân Việt Nam trong xã hội cũ, được ra mắt độc giả lần đầu trên báo năm 1943

b. Thể loại:

- Truyện ngắn

c. Đề tài, nhan đề:

- Đề tài: Nam Cao viết về số phận của những người nông dân trong xã hội cũ, từ đó cho thấy được sự khốn khổ tới cùng cực của những phận người thấp cổ bé họng. Cũng thông qua đó mà tác giả Nam Cao lên án những kẻ áp bức, thống trị đã khiến cho cuộc sống của nhân dân chúng ta khổ cực trăm bề

- Nhan đề:

+ “Lão Hạc” cũng chính là tên của nhân vật chính của câu truyện, qua đó làm nổi bật lên nội dung và gây ấn tượng với độc giả về tác phẩm

+ Thông qua tên gọi của tiêu đề, chúng ta cũng đã phần nào mường tượng ra được số phận, cuộc sống nghèo khó, đau khổ của nhân vật Lão Hạc

+ Nhan đề đã phần nào gợi sự đồng cảm của người đọc với thân phận người nông dân đồng thời gợi sự căm phẫn đối với ách thống trị của chế độ thực dân – phong kiến.

d. Bố cục:

- Phần 1 (Từ đầu đến “ Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn): Lão Hạc qua nhà kể với ông giáo việc mình vừa bán con chó Vàng và sự day dứt, ân hận trong lão, cũng như nhờ cậy ông giáo chăm sóc nhà cửa, tiền bạc chờ con trai của mình trở về

- Phần 2 (còn lại): Cái chết của Lão Hạc và những ngẫm nghĩ suy tư của ông giáo về số phận của Lão Hạc.

2. Đọc hiểu văn bản

a. Tóm tắt văn bản:

Lão Hạc vốn là một người nông dân nghèo có một gia đình nhỏ. Vậy nhưng, số phận lại trớ trêu thay khi vợ lão mất sớm để lão phải ở một mình chịu cảnh gà trống nuôi con. Con trai lão sau khi trưởng thành, vì không có đủ tiền cưới vợ mà bỏ nhà đi làm ở đồn điền cao su biệt tích, chỉ thấy gửi tiền về nhưng chẳng thấy con về. Từ đó, Lão Hạc sống kiếm ăn, mưu sinh qua ngày. Bầu bạn với lão chỉ có con chó Vàng. Lão yêu thương nó lắm, gọi nó thân thương bằng cái tên “Cậu Vàng”, cho nó ăn ngon, tắm rửa sạch sẽ, nâng niu như một đứa trẻ con. Thế rồi, biến cố bỗng ập tới khi lão mắc phải một đợt ốm nặng, tất cả tiền bạc mà lão tích cóp được đều phải lo cho thuốc men hết. Lão suy nghĩ mãi rồi quyết định bán Cậu Vàng và mảnh đất cạnh nhà. Nhưng rồi sau khi bán con chó Vàng, lão dằn vặt, ân hận về bản thân mình nhiều lắm. Cuối cùng, lão Hạc nhờ cậy ông giáo chuyện gia đình, gửi gắm tiền bạc để ông giáo trông nom giúp mình, vậy rồi ông lão tự tử để giữ danh dự cho chính bản thân mình, vì tình thương và cũng là trái tim nhân hậu, trong sạch của con người.

b. Bối cảnh tình huống diễn ra văn bản:

- Câu truyện diễn ra sau khi lão Hạc lừa bán Cậu Vàng. Lão chạy sang nhà ông giáo để kể cho ông giáo sự việc vừa xảy ra vừa xong, nhưng trong lòng lão đã cảm thấy vô cùng day dứt và đau khổ

Tìm hiểu nhân vật

a. Lão Hạc:

- Hoàn cảnh sống:

+ Là một ông lão già yếu, nghèo khổ

+ Vợ mất sớm, con trai bỏ đi làm ở đồn điền cao su

+ Hằng ngày chỉ có con chó Vàng bầu bạn, tâm sự

+ Sau đợt ốm nặng, vì nghèo nên lão phải bán Cậu Vàng – kỉ vật của anh con trai để có thể trang trải cho cuộc sống

- Sau khi bán Cậu Vàng:

+ Sang nhà ông giáo kể chuyện, cố tỏ ra vui mừng, nhưng “Lão cười như mếu, đôi mắt ầng ậng nước”

+ Sau đó, lão không thể kìm lại được cảm xúc của mình nữa “Mặt lão đột nhiên co rúm lại, vết nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra”, “Lão hu hu khóc”

+ Sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh dày đặc, liên tiếp => vô cùng đau khổ đang hối hận, xót xa, thương tiếc dâng trào.

=> Đau đớn, dằn vặt, ân hận khi mình đã bán đi con chó gắn bó thân thiết với mình, cảm thấy mình không xứng đáng được tin tưởng với danh dự làm người

=> Lão Hạc là một người sống có tình nghĩa, trung thực và hết mực coi trọng danh sự sống của mình

- Nhờ vả ông giáo:

+ Như đã chuẩn bị trước cho sự ra đi của mình, lão Hạc nuốt lại nước mắt, nhờ vả ông giáo chăm nom nhà cửa của mình chờ tới ngày con trai lão trở về

+ Mang hết tiền dành dụm nhờ ông giáo và bà con chòm xóm làm ma cho nếu lão chết đi.

+ Lão trở về nhà và quyết định ăn bả chó để tự vẫn “Vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, mắt long sòng sọc, lão tru tréo, bọt mép sùi ra.... người lão chốc chốc lại giật mạnh....vật vã đến hai giờ đồng hồ mới chết”

+ Sử dụng dày đặc và liên tiếp các từ tượng hình, tượng thanh => Làm nổi bật cái chết dữ dội, thê thảm đầy bất ngờ của lão Hạc

=> Là một người coi trọng danh dự trong lẽ sống, quý trọng danh dự làm người hơn là tiền bạc, vật chất

=> Là một người cha thương con, lo lắng cho con, không muốn làm phiền đến bà con làng xóm bởi chuyện của mình

b. Ông giáo:

- Rất thông cảm với lão Hạc bởi số phận hẩm hiu của lão, cũng như thấu hiểu được nỗi đau khi mất đi điều quan trọng bầu bạn với mình

- Ông là người hiểu đời hiểu người, có tấm lòng vị tha cao cả

=> Ông giáo là người trí thức chân chính, trọng nhân cách, không mất đi lòng tin vào những điều tốt đẹp ở con người.

3. Tổng kết

a. Giá trị nội dung:

- Tác phẩm đã cho chúng ta thấy được cuộc sống khốn cùng, bi đát của những người nông dân Việt Nam chúng ta khi phải chịu cảnh bị đàn áp dưới ách thống trị của thực dân Pháp và chế độ phong kiến

- Lão Hạc chính là biểu tượng cho vẻ đẹp của con người, vẻ đẹp của nhân cách, của tình thương. Dù cho có trong thời khắc tăm tối nhất đi chăng nữa, thì họ vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp từ sâu bên trong mình.

- Không chỉ vậy, câu chuyện còn làm nổi bật lên tình cảm giữa con người với những điều thân thuộc của mình, tình cảm là điều thiêng liêng nhất, là điều xứng đáng được trân trọng nhất

b. Giá trị nghệ thuật:

- Sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật ông giáo, chứng kiến toàn bộ câu chuyện và tăng sức thuyết phục, chân thật của câu truyện

- Nghệ thuật phân tích tâm lí nhân vật sắc bén, chuyên sâu, chạm tới được những nơi sâu thẳm, tăm tối nhất của nhân vật

- Giọng văn kể chuyện chân thực, màu sắc trữ tình đan xen triết lí nhân sinh sâu sắc.

- Xây dựng được nhân vật có tính cá thể hóa cao