Trả lời câu hỏi GDCD 8 Cánh Diều Bài 3: Lao động cần cù, sáng tạo

Hướng dẫn Soạn GDCD 8 Cánh Diều Bài 3: Lao động cần cù, sáng tạo ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 3: Lao động cần cù, sáng tạo

Lý thuyết GDCD 8 Cánh Diều Bài 3: Lao động cần cù, sáng tạo

Mở đầu trang 15 Bài 3 GDCD 8: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Trả lời:

- Nhất nước,nhì phân,tam cần,tứ giống.

- Năm trước được cau, năm sau được lúa.

- Trăng mờ tốt lúa nỏ, trăng tỏ tốt lúa sâu.

- Mạ già ruộng ngấu không thua bạn điền.

- Nhất canh trì,nhì canh viên, tam canh điền.

- Ăn kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa.

- Tấc đất tấc Vàng.

Khám phá trang 16 GDCD 8: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1

TRẦN ĐẠI NGHĨA – NHÀ CHẾ TẠO VŨ KHÍ TÀI NĂNG (1913 – 1997)

   Thiếu tướng Giáo sư Viện sĩ Trần Đại Nghĩa, chính tên là Phạm Quang Lễ, sinh ra ở tỉnh Vĩnh Long. Sau khi tốt nghiệp Trung học ở Sài Gòn, năm 1935 ông tiếp tục học các Trường Đại học Kĩ thuật điện, Viện Nghiên cứu máy bay và Đại học Xoóc-bon. Sau đó, ông làm việc ở công trường cầu cống, xưởng chế tạo máy bay vũ khí quân giới,... Năm 1942, ông sang Đức làm việc trong xưởng chế tạo máy bay và Viện Nghiên cứu vũ khí.

 Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp, ông đã về nước cùng với Người, được giao chức Cục trưởng Cục Quân giới. Trong kháng chiến chống Pháp, ông đã sáng chế được các vũ khí súng không giật (SKZ), súng ba dỗ ca,... góp phần quan trọng về quân khi để giết giặc,.... Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh và tỉnh trạng lạc hậu về mọi mặt, ông đã tận dụng các phương tiện hiện có để góp phần quan trọng cho sự nghiệp giữ nước và dựng nước. Năm 1948, ông được phong hàm Thiếu tướng, năm 1952, được tuyên dương Anh hùng lao động. Trong dịp này Bác Hồ đã khen ngợi: Kĩ sư Nghĩa rất giỏi khoa học máy, nhưng khi thực hành thì không “máy móc”.

(Theo Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam - NXB Giáo dục, 2003, 347)

    Thông tin 2. Mùa hè năm 1911, Bác đặt chân lên đất Pháp. Tiếng Pháp là một "trở ngại” trong bước đầu đi tìm đường cứu nước, cứu dân của Bác. Bác hiểu ngay rằng mình phải giao thiệp bằng tiếng Pháp để làm ăn sinh sống, để học tập và hoạt động cách mạng. Nhờ động cơ học tập đúng đắn và mạnh mẽ đó nên Bác đã nhanh chóng tìm ra được nhiều cách học thông minh, sáng tạo. Ngay trên chuyển tàu sang Pháp, Bác đã tranh thủ lúc rảnh rỗi để học đọc và viết tiếng Pháp với hai người lính trẻ được giải ngũ trở về Pháp. Họ cho Bác mượn những quyển sách nho nhỏ bằng tiếng Pháp. Khi đến thành phố La Ha-vo-ro, Bác học tiếng với cô Sen. Tóm lại, những người xung quanh dạy Bác học. Muốn biết một vật nào đó tiếng Pháp gọi là gì, Bắc chỉ vật ấy rồi hỏi, xong viết vào mảnh giấy, dán vào chỗ hay để ý nhất, để vừa làm việc vừa học được. Có khi viết chữ vào cánh tay. Tối đi làm về, Bác rửa tay rồi lại viết các chữ khác. Học được chữ nào, Bác ghép câu dùng ngay. [...]

    Bác làm quen với chủ bút tờ báo "Đời sống thợ thuyền". Bác ngỏ ý muốn viết bài nhưng ngại vì tiếng Pháp còn kém. Chủ bút bảo: “Điều đó không ngại, có thế nào anh viết thế ấy. Tôi sẽ chữa bài cho anh trước khi đưa in. Anh không cần viết dài, năm sáu dòng cũng được”. Viết xong bài, Bác chép thành hai bản, một bản giữ lại. Lần sung sướng nhất trong đời viết văn, làm báo của Bác là bài đầu tiên được đăng trên tờ "Đời sống thợ thuyền”. Năm ấy là năm 1917. Bác đã so lại xem đúng sai chỗ nào, toà báo sửa cho như thế nào. Sau này, khi thấy đã bớt sai, ông chủ bút lại bảo: "Bây giờ anh viết dài một tỉ, viết độ bảy tám dòng". Rồi cứ thế, Bác viết được cả một cột báo, có khi dài hơn. Lúc ấy, người chủ bút (là bạn thân của Bác) lại bảo viết ngắn lại. Rút ngắn cũng khó như kéo dài. Nhờ kiên trì rèn luyện nên Bác đã thành công.

(Theo Kể chuyện Bác Hồ, Tập 2, NXB giáo dục Việt Nam, H, 2014, tr 221-222)

Câu hỏi:

a) Em hãy cho biết sự cần cù, sáng tạo trong lao động được thể hiện như thế nào trong từng thông tin trên.

b) Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Trả lời:

a)  Sự cần cù, sáng tạo trong lao động được thể hiện trong:

Thông tin 1: Luôn chủ động suy nghĩ để cải tiến và đổi mới, người ta đã thành công trong việc chế tạo các loại máy bay và vũ khí quân giới vượt trội.

Thông tin 2: Sự chăm chỉ không ngừng nghỉ và không sợ khó khăn, gian khổ của họ. Họ tích cực trau dồi bản thân, ngày càng hoàn thiện và trở nên tốt hơn, một cách thường xuyên và kiên định.

b) Biểu hiện của cần cù và sáng tạo

- Biểu hiện của cần cù trong lao động:

+ Chăm chỉ, nỗ lực vươn lên trong học tập và cuộc sống.

+ Tích cực trau dồi bản thân để trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội.

- Biểu hiện của sáng tạo trong lao động:

+ Luôn suy nghĩ, cải tiến tìm tòi cái mới.

+ Tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.

Khám phá trang 18 GDCD 8: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

ĐẶNG VĂN NGỮ – NHÀ KHOA HỌC LỚN

Bác sĩ, giáo sư, nhà nghiên cứu Kí sinh trùng học Đặng Văn Ngữ sinh năm 1910 tại Huế (Thừa Thiên – Huế), mất năm 1967 tại chiến trường khu V. Trước Cách mạng tháng Tám, khi đang học ở Đại học Y khoa Hà Nội, ông được cử sang Nhật nghiên cứu thêm ở Viện Vi trùng – Kí sinh trùng tại thủ đô Tô-ky-ô.

Năm 1949, theo tiếng gọi của Tổ quốc và Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông về nước tham gia kháng chiến. Trong phòng thí nghiệm đơn sơ bằng tre, nứa, lá giữa núi rừng Việt Bắc (Chiêm Hoá, Tuyên Quang), ông đã nghiên cứu và sản xuất thành công thuốc kháng sinh, nước lọc pê-ni-xi-lin chế từ giống nấm ông đem từ Nhật về, phục vụ kịp thời cho thương, bệnh binh trên các chiến trường, nhất là trong chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ.

Lúc bấy giờ, do hoàn cảnh hết sức thiếu thốn, "cơm không đủ no, áo không đủ mặc"

nên bệnh tật có điều kiện phát sinh. Mặt khác, trong chiến đấu, bộ đội ta bị thương vong không ít. Vì vậy, thuốc men dành cho điều trị, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh hết sức cần thiết nhưng cũng đặc biệt khan hiếm. Trong bối cảnh đó, việc sản xuất được "nước lọc pê-ni-xi-lin” của ông có ý nghĩa đặc biệt lớn. Chính những liều thuốc pê-ni-xi-lin này của ông sau đó đã có mặt khắp các chiến trường giúp làm lành vết thương của chiến sĩ và đồng bảo ta, góp phần đắc lực cho công cuộc kháng chiến chống Pháp đi đến thắng lợi.

(Theo Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam – NXB Giáo dục, 2005, in 356, 357)

a) Em hãy cho biết những việc làm nào của Giáo sư Đặng Văn Ngữ thể hiện sự cần cù, sáng tạo. Những việc làm đó mang lại kết quả gì?

b) Theo em, cần cù, sáng tạo trong lao động có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

a) - Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo của Giáo sư Đặng Văn Ngữ:

+ Giáo sư Đặng Văn Ngữ luôn hăng say học tập và làm việc.

+ Trong thời kì kháng chiến chống Pháp, tại phòng thí nghiệm đơn sơ bằng tre, nứa, lá giữa núi rừng Việt Bắc (Chiêm Hoá, Tuyên Quang), ông đã nghiên cứu và sản xuất thành công thuốc kháng sinh, nước lọc pê-ni-xi-lin từ giống nấm ông đem từ Nhật về.

- Việc sản xuất được “nước lọc pê-ni-xi-lin” của Giáo sư Đặng Văn Ngữ có ý nghĩa đặc biệt lớn:

+ Chính những liều thuốc pê-ni-xi-lin này của ông sau đó đã có mặt khắp các chiến trường giúp làm lành vết thương của chiến sĩ và đồng bào ta.

+ Góp phần đắc lực cho công cuộc kháng chiến chống Pháp đi đến thắng lợi.

b) Cần cù, sáng tạo trong lao động giúp con người hoàn thiện và phát triển phẩm chất, năng lực để nâng cao hiệu quả lao động, góp phần xây dựng quê hương, đất nước, và được mọi người yêu quý, tôn trọng.

Khám phá trang 18 GDCD 8: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

     Trường hợp 1. An có thành tích học tập tốt. Khi giải quyết những bài tập, những vấn đề giáo viên đặt ra, An luôn đặt câu hỏi “tại sao?”, “làm thế nào?” và trao đổi cùng thầy cô, bạn bè hoặc tìm thêm thông tin từ sách, báo, tạp chí, Internet,... để tìm cách giải quyết.

     Trường hợp 2. Cuối tuần, thấy bố dọn dẹp, sắp xếp các chậu cây cảnh, Minh liền lấy mấy chai nhựa không dùng nữa trong bếp để làm những chậu hoa nhỏ, xinh xắn trang trí trong sân vườn.

Câu hỏi:

a) Theo em, bạn An đã thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập như thể nào?

b) Em hãy cho biết, bạn Minh đã thể hiện sự sáng tạo trong lao động như thế nào. Hãy kể thêm những cách sáng tạo trong lao động khác mà em biết.

Trả lời:

a) Sự cần cù, sáng tạo trong học tập của bạn An được thể hiện ở việc: khi giải quyết những bài tập, những vấn đề giáo viên đặt ra, An luôn đặt câu hỏi “tại sao?”, “làm thế nào?" và trao đổi cùng thầy cô, bạn bè hoặc tìm thêm thông tin từ sách, báo, tạp chí, Internet,... để tìm cách giải quyết.

b) Bạn Minh là một người rất quan tâm đến môi trường và thể hiện sự sáng tạo trong lao động bằng cách tái chế chai nhựa không sử dụng thành những chậu hoa. Minh đã thử nghiệm và tìm ra cách tái chế chai nhựa thành các mẫu chậu hoa đẹp mắt, thân thiện với môi trường và tiết kiệm chi phí. Minh đã chia sẻ kinh nghiệm của mình cho bạn bè và người thân và được mọi người đánh giá cao về sự sáng tạo và ý thức bảo vệ môi trường của mình. Những chậu hoa của Minh cũng được nhiều người yêu thích và sử dụng trong việc trang trí nhà cửa và văn phòng làm việc.

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 19 GDCD 8: Trong những việc làm dưới đây, việc làm nào thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập, lao động? Vì sao?

A. Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy.

B. Vẽ tự do trên tường đường phố.

C. Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng.

D. Học tiếng Anh qua các bài hát.

E. Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

G. Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

H. Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

Trả lời:

Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập, lao động:

- Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy. 

- Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng. 

- Học tiếng Anh qua các bài hát.

- Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

- Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

- Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

- Giải thích: những việc làm này đã thể hiện:

+ Thái độ và quyết tâm nỗ lực vươn lên, không ngại khó khăn, gian khổ trọng học tập và lao động;

+ Sự suy nghĩ để tìm tòi ra cái mới, tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.

Luyện tập 2 trang 19 GDCD 8: Trong giờ làm việc nhóm, bạn A nói riêng với bạn B: “Nhóm mình có bạn H học giỏi nên chúng mình không cần suy nghĩ hay làm gì đâu, vì đã có bạn H làm hết rồi”.

a) Theo em, lời nói của bạn A như vậy có đúng không? Vì sao?

b) Nếu em là bạn B, em sẽ nói gì với A?

Trả lời:

a) Lời nói của bạn A chưa đúng. Vì: lời nói và hành động của A đã thể hiện thái độ lười biếng, ỷ lại vào người khác, thiếu sự tích cực và tự giác trong quá trình học tập.

b. Nếu là bạn B, em sẽ giải thích cho A hiểu về vai trò và trách nhiệm của mỗi người trong công việc chung. Nếu A vẫn không nghe, em sẽ nêu ý kiến với trưởng nhóm đánh giá đúng sự đóng góp của các thành viên và cho điểm.

Luyện tập 3 trang 19 GDCD 8: Thấy khách đến cửa hàng bánh của mình ngày càng giảm, anh T đã nghĩ ra nhiều cách để thu hút khách như: bổ sung thêm nhiều vị mới, thiết kế lại nhãn dán, giảm giá, tích điểm đổi quả,...

Em nhận xét thế nào về việc làm của anh T? Hãy kể thêm những việc làm thể hiện sự sáng tạo trong lao động mà em biết.

Trả lời:

- Việc làm của anh T thực sự sáng tạo và thông minh trong công việc của mình. Những ý tưởng độc đáo mà anh đem lại sẽ thu hút một lượng lớn khách hàng, vì những chương trình mới của anh mang đến giá trị đáng kể.

Những việc làm thể hiện sự sáng tạo trong lao động: 

- Áp dụng kỹ năng làm việc nhanh và hiệu quả để tối đa hóa năng suất.

- Sáng tạo các giải pháp phù hợp với yêu cầu và nhu cầu của công việc.

- Đề xuất những ý tưởng mới để giải quyết các vấn đề phức tạp.

- Tìm cách cải tiến để tăng tính hiệu quả và giảm chi phí và thời gian.

- Xây dựng các giải pháp hoàn thiện để đạt được mục tiêu đề ra.

- Sử dụng các công nghệ, phương pháp và công cụ mới để tối ưu hóa quy trình làm việc.

- Đề xuất các cách để tối ưu hóa các thủ tục và giảm thiểu thủ tục hành chính.

- Thiết kế các giải pháp đột phá để giải quyết các vấn đề phức tạp và đưa ra các kế hoạch hoạt động sáng tạo.

Luyện tập 4 trang 19 GDCD 8: Ca dao Việt Nam có câu:

“Đời người có một gang tay

Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang”.

Em hãy cùng bạn thảo luận và chia sẻ về ý nghĩa của câu ca dao trên.

Trả lời:

Cuộc đời con người thật ngắn ngủi, chỉ bằng một gang tay đong đưa. Vì vậy, so với cuộc đời ngắn ngủi đó, thời gian của chúng ta rất quý giá và đáng trân trọng. Nếu ta lười biếng và lãng phí thời gian, thì sẽ không thể đạt được những điều quan trọng trong cuộc sống. Vì vậy, câu ca dao “Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang” muốn khuyên mọi người: hãy chăm chỉ, cần cù trong lao động và học tập; không nên lười nhác, lãng phí thời gian.

Vận dụng

Vận dụng 1 trang 19 GDCD 8: Em hãy sưu tầm những bài báo, hình ảnh, tư liệu về những tấm gương cần cù, sáng tạo trong lao động để xây dựng thành tập san trưng bày tại lớp.

Trả lời:

Vận dụng 2 trang 19 GDCD 8: Em hãy chia sẻ một việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động của em với bạn bè, thầy cô trong lớp.

Trả lời:

Một trong những việc làm thể hiện sự cần cù và sáng tạo trong công việc của em là khi em đã tự mình tìm hiểu và thiết kế một ứng dụng di động phục vụ cho một dự án mà em đang tham gia. Em đã tận dụng thời gian rảnh của mình để học các kỹ năng cần thiết để phát triển ứng dụng, từ việc lập trình đến thiết kế giao diện và kiểm thử. Nhờ vào sự cố gắng và sáng tạo của mình, em đã tạo ra một ứng dụng hoàn chỉnh và hữu ích cho dự án, giúp cho công việc diễn ra suôn sẻ hơn.

>>> Xem toàn bộ: Soạn GDCD 8 Cánh diều

-----------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Trả lời câu hỏi GDCD 8 Cánh Diều Bài 3: Lao động cần cù, sáng tạo trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!