Đọc hiểu Khi còn bé tôi đã từng nghĩ (2 đề)

Hướng dẫn trả lời 2 đề Đọc hiểu Khi còn bé tôi đã từng nghĩ tự luận chi tiết giúp bạn ôn luyện đề thi Ngữ văn Đọc hiểu đạt kết quả cao

Đọc văn bản:

Thương mến tỏa hương

  Khi còn bé, tôi đã từng nghĩ rằng nếu như sau này làm ra nhiều tiền, mình sẽ tìm cách làm ra một loại nước hoa mà trong nó có mùi của hoa cam, lá cam, vỏ cam, cả vỏ của cây cam nữa. Để rồi khi đi đâu xa khu vườn, tôi sẽ nhờ vào mùi hương ấy để không bao giờ quên lối quay về.

Tôi không thể hình dung được rằng, rồi sẽ có ngày tôi đi xa, rất xa khu vườn, và cho dù chẳng có một giọt nước hoa mùi cam nào tôi cũng vẫn nhớ nó như in. Hàng chục lần tôi gieo những hạt cam mang từ quê nhà xuống, vào những cái chậu nhỏ, nhưng nó không bao giờ nảy mầm.

Có lẽ nào cây lớn lên ở đâu thì chỉ có thể gieo trồng ở đấy?

Tôi đã lớn lên trong khu vườn đầy cam, và những gốc cam mà bố tôi trồng xuống hầu hết đều bằng tuổi tôi. Tôi bao nhiêu tuổi thì cây bấy nhiêu già.

Từ nhà đi ra, qua mảnh sân nhỏ luôn phơi đầy các loại đậu lạc, là ra đến vườn. Cuối năm vườn trơ trụi cành. Quả đã được bẻ hết, lá cũng rụng sạch, trông cả vườn cam khẳng khiu đen thui, mốc thếch, như thể không còn một giọt nhựa nào đang chảy. Nhưng một đêm nào đó, mưa xuân bắt đầu rơi. Tôi luôn biết ơn những cơn mưa xuân. Lòng biết ơn ấy bắt nguồn từ việc nó mang tới những làn gió ấm áp và bầu trời ẩm ướt. Buổi sáng tinh mơ tôi thức dậy và đi ra vườn. Tôi bỏ dép ở sân, đi chân đất. Đất vườn tự dưng mềm tơi. Những giọt mưa sương ban đêm đậu trên khóm cỏ, hơi buôn buốt khi chạm vào chân. Nhưng đất vườn thì ấm áp vô cùng. Tôi đứng dưới gốc cây cam to nhất, giữa vườn, sát bờ ao. Cái gốc của nó trước Tết vài hôm được tôi mang xô vôi ra quét. Năm nào trước Tết tôi cũng quét bằng hết hàng trăm gốc cam. Từ ngoài đầu ngõ nhìn vào cả khu vườn như được mặc áo mới, trắng tinh, sáng lóa. Quét vôi lên gốc cam để chống sâu bọ đục thân, vì mùa xuân tới cũng là mùa của sâu bọ.

[…]

Trong mưa xuân năm ấy, tôi nghe như là những cái lá đang cựa mình chui khỏi cành. Những cái lá non, xanh nhạt, bé tí xíu, kiên cường chui ra khỏi vỏ cây, bất chấp những hạt sương cuối đông đầu xuân vẫn còn đang lạnh giá. Là những cơn mưa bụi và vài cơn gió ấm đã đánh thức cành lá ấy. Và chỉ ít ngày nữa thôi, khi những cái lá đủ cứng cáp và mầu xanh non đã phủ lên cả khu vườn, thì hoa cam bắt đầu nở. Tôi thấy cây cam rùng mình trong gió, những hạt sương rơi xuống vai tôi, y như là nó muốn khoe về vẻ đẹp rạng ngời của một bà mẹ vĩ đại đang nứt mình ra cho những đứa con hé mắt chào cuộc đời vô cùng xinh đẹp.

Hoa cam trắng, li ti, dày đặc và thơm hăng hắc. Mùi thơm của hoa cam không hề giống với bất kỳ hoa nào cùng loài, chanh hay bưởi, hay quất. Mình nó một mùi, giản dị mà kiêu hãnh, lạnh lùng nhưng quấn quýt trì níu và tuyệt đối tinh khôi. Một bông hoa cam có thể mang trong nó mùi của cả một khu vườn.

[…]

Khi tôi vui nó reo lên bằng cách lay động những cánh hoa và ra sức tỏa mùi hương, khi tôi buồn bã nó yên lặng, êm ái, độ lượng để tôi tựa vào. Tôi còn nhớ một năm nào đó tôi tự đánh dấu chiều cao của mình lên thân cây, và Tết năm sau tôi thấy tôi vẫn cao ngang cái vạch ấy. Tôi không thể hiểu nổi vì sao. Rõ ràng là cái áo năm trước mặc vừa năm nay đã cộc cũn cỡn, mà cái vết đo ở trên thân cây lại chẳng hề thay đổi. Tôi kể điều đó với mẹ, mẹ cười chảy cả nước mắt. Anh tôi nheo mắt nhìn tôi và nói: Em nghĩ rằng chỉ có em lớn thôi sao? Thế đấy, tôi đã quên mất rằng sau một năm tôi lớn lên thì cái cây nó cũng lớn lên chứ. Rồi có ngày tôi thành thiếu nữ thôi và cái cây thì đã làm mẹ từ bao giờ.

Tôi đã tạm biệt khu vườn ấy và để lại sau lưng những mùa hoa cam trắng xóa cả thung lũng. Để lại mùi hương ấm áp, quấn quýt, đầy ắp những thương mến.

Càng thương mến chúng càng tỏa hương.

                                                      (Đỗ Bích Thúy, Thương nhau như người thân, Tr 53.)

Đọc hiểu Khi còn bé tôi đã từng nghĩ - Đề 1

Câu 1: (0,5 điểm). Nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản trên.

Câu 2: (0.5 điểm). Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.

Câu 3: (0.5 điểm). Hoa cam có đặc điểm như thế nào?

Câu 4: (1.0 điểm). Xác định và nêu tác dụng biện pháp tu từ được dùng trong câu sau : “Tôi nghe như là những cái lá đang cựa mình chui khỏi cành. Những cái lá non, xanh nhạt, bé tí xíu, kiên cường chui ra khỏi vỏ cây, bất chấp những hạt sương cuối đông đầu xuân vẫn còn đang lạnh giá”.

Câu 5: (1.50 điểm) Phân tích việc kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong đoạn sau:
Khi tôi vui nó reo lên bằng cách lay động những cánh hoa và ra sức tỏa mùi hương, khi tôi buồn bã nó yên lặng, êm ái, độ lượng để tôi tựa vào. Tôi còn nhớ một năm nào đó tôi tự đánh dấu chiều cao của mình lên thân cây, và Tết năm sau tôi thấy tôi vẫn cao ngang cái vạch ấy. Tôi không thể hiểu nổi vì sao. Rõ ràng là cái áo năm trước mặc vừa năm nay đã cộc cũn cỡn, mà cái vết đo ở trên thân cây lại chẳng hề thay đổi. Tôi kể điều đó với mẹ, mẹ cười chảy cả nước mắt. Anh tôi nheo mắt nhìn tôi và nói: Em nghĩ rằng chỉ có em lớn thôi sao? Thế đấy, tôi đã quên mất rằng sau một năm tôi lớn lên thì cái cây nó cũng lớn lên chứ. Rồi có ngày tôi thành thiếu nữ thôi và cái cây thì đã làm mẹ từ bao giờ.
Tôi đã tạm biệt khu vườn ấy và để lại sau lưng những mùa hoa cam trắng xóa cả thung lũng. Để lại mùi hương ấm áp, quấn quýt, đầy ắp những thương mến.

Câu 6: (0.5 điểm). Anh, chị hiểu thế nào về câu sau: “Có lẽ nào cây lớn lên ở đâu thì chỉ có thể gieo trồng ở đấy?”

Câu 7: (1.0 điểm). Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) trình bày cảm nghĩ của em khi đọc văn bản trên.

Câu 8: (0.5 điểm). Từ tình cảm đẹp đẽ tác giả dành cho quê hương, anh/chị hãy nêu thông điệp có ý nghĩa tích cực.

Đáp án

Câu 1:

- Cảm hứng chủ đảo của văn bản trên là: một kí ức thân thương của tác giả với cây cam, tình yêu thương vô vờ bến và mong nhớ kỉ niệm thời thơ ấu, chăm sóc gắn bó với vườn nhà của chính mình. Bộc lộ tình cảm yêu thương làng quê, cảnh vật thiên nhiên yên bình giản dị 

Câu 2: 

- Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là: tự sự 

Câu 3:

- Hoa cam có đặc điểm: Hoa cam trắng, li ti, dày đặc và thơm hăng hắc.

Câu 4:

- Biện pháp tu từ đực dùng trong câu sau là: nhân hóa “những cái lá đang cựa mình chui khỏi cành”.

- Tác dụng: Gợi sự liên tưởng, gợi tả làm cho người đọc dễ dàng hình dung, khắc họa một sức sống mãnh liệt của thiên nhiên cây cối, những chiếc lá cam trong mùa xuân căng đâm chồi nảy lộc. Đồng thời làm cho câu văn sinh động và hấp dẫn. 

Câu 5:

- Việc kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong đoạn sau là: Nhờ sự kết hợp này, hình ảnh cây cam hiện lên không chỉ sinh động mà còn tràn đầy cảm xúc. Cây cam không chỉ là một loài cây mà còn là người bạn, người mẹ của cô bé.  Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình đã giúp cho đoạn văn trở nên hấp dẫn, sinh động hơn. Qua đó, tác giả đã thể hiện tình cảm sâu nặng của cô bé đối với cây cam, lưu luyến mang theo kí ức khi rời xa quê nhà, mùi hương ấp áp của cam vẫn lan tỏa đầy thương mến, đồng thời thể hiện tình yêu thương thiên nhiên, lòng trân trọng những kỷ niệm tuổi thơ của mình. 

Câu 6:

- Câu:  “Có lẽ nào cây lớn lên ở đâu thì chỉ có thể gieo trồng ở đấy?” được hiểu là: câu nói này có thể được hiểu theo nghĩa đen, nghĩa là một số loại cây chỉ có thể phát triển tốt ở những nơi có điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng phù hợp. Câu nói này cũng có thể được hiểu theo nghĩa bóng, nghĩa là con người ta thường bị ảnh hưởng bởi môi trường nơi họ sinh sống và lớn lên, quê hương, gia đình luôn là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn cảm xúc của mỗi người, là nơi để mỗi người trưởng thành

Câu 7:
 Mỗi người đều có một nơi để sinh ra, để lớn lên, trưởng thành và đi xa thì luôn nhớ về. Nơi đó chính là quê hương, nơi chôn rau cắt rốn. Mỗi vùng quê đều có một nét riêng đặc trưng không thể lẫn lộn. Tuổi thơ của chính mình được hòa vào với thiên nhiên cây cảnh nơi vùng quê, yên bình và dịu dàng nhẹ nhàng và chữa lành để đến khi đi xa trở về tâm hồn mình được thoải mái, vô lo vô nghĩ. Quê hương một phần kí ức trong tâm trí của người lớn, lúc nhỏ ta đã được nuôi dưỡng đùm bọc trong vòng tay ấm áp của cái nôi quê hương, để rồi lớn lên đi xa tất cả chỉ trở thành kỉ niệm khắc họa trong kí ức. Mỗi lần về quê, tìm lại ở đây những kỉ niệm của một thời thơ ấu: đẹp, hồn nhiên và ấm áp hương đồng.

Câu 8

- Thông điệp: “Quê hương điểm tựa vững chắc cho con người”

Đọc hiểu Khi còn bé tôi đã từng nghĩ - Đề 2

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản ?

Câu 2: Văn bản trên sử dụng ngôi kể nào.

Câu 3: Thông qua văn bản tác giả thể hiện tâm tư, tình cảm gì của mình đối với quê hương.

Câu 4: Anh/chị hiểu thế nào về câu sau: “Càng thương mến chúng càng tỏa hương.”

Câu 5: Liệt kê những từ ngữ, hình ảnh chỉ thiên nhiên trong đoạn văn sau:

"Trong mưa xuân năm ấy, tôi nghe như là những cái lá đang cựa mình chui khỏi cành. Những cái lá non, xanh nhạt, bé tí xíu, kiên cường chui ra khỏi vỏ cây, bất chấp những hạt sương cuối đông đầu xuân vẫn còn đang lạnh giá. Là những cơn mưa bụi và vài cơn gió ấm đã đánh thức cành lá ấy. Và chỉ ít ngày nữa thôi, khi những cái lá đủ cứng cáp và mầu xanh non đã phủ lên cả khu vườn, thì hoa cam bắt đầu nở.”   

Đáp án
Câu 1: 

- Phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản là: tự sự, biểu cảm, miêu tả.

Câu 2: 

- Văn bản trên sử dụng ngôi kể: ngôi kể thứ nhất

Câu 3: 

- Thông qua văn bản, tác giả thể hiện tâm tư tình cảm đối với quê hương là: kí ức thân thương của tác giả với cây cam, tình cảm thương mến và nỗi nhớ mong kỉ niệm thời thơ ấu gắn bó với khu vườn nhà của tác giả. Đồng thời bộc lộ tình yêu cảnh vật quê hương. Khu vườn cam ấy đã chất chứa bao kỉ niệm thời thơ ấu, đồng thời qua đây tác giả mang một niềm tự hào về chính quê hương của mình lưu luyến mong nhớ về quê nhà bất kể lúc nào, mùi hương ấp áp của cam như mùi quê hương vẫn lan tỏa đầy thương mến.

Câu 4: 

- Câu văn:  “Càng thương mến chúng càng tỏa hương.” có thể được hiểu là: khi bạn đi đâu hay làm gì, nhưng trong lòng mỗi chúng ta đều luôn mong ngóng và nhớ về một điều gì đấy thì điều đó luôn ngát tỏa đó là niềm hạnh phúc, sự trân trọng khi chính bản thân dành cho một điều gì đó. Cũng như ở đây tác giả dành một tình cảm đặc biệt cho quê hương mình, nơi có bao kỉ niệm từ thời thơ ấu dành hết tình thương, sự chăm sóc chăm chỉ những cây cam trong khu vườn để rồi khi đi xa chúng vẫn mạnh mẽ phát triển tốt và ra trái.

Câu 5: 

- Những từ ngữ hình ảnh trong đoạn văn là: mưa xuân, lá non, những hạt sương, cơn mưa bụi, cơn gió ấm, mầu xanh non, khu vườn, hoa cam