Đọc hiểu Đêm đợi lũ (ông bà nói trật lất) (2 đề)

Hướng dẫn trả lời 2 đề Đọc hiểu Đêm đợi lũ (ông bà nói trật lất) trắc nghiệm, tự luận chi tiết, chính xác giúp bạn ôn luyện đề thi Ngữ văn Đọc hiểu đạt kết quả cao.

Đọc ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi:

ĐÊM ĐỢI LŨ

– Ông bà nói trật lất! Lão Sơn cụt lầm bầm, tiếc nuối hàng xà cừ trốc gốc đánh ùm xuống dòng nước ngầu đỏ chảy xiết.

Mấy năm trước, mưa nguồn cả ngày nước mới đổ về khúc sông La ngang nhà lão. Năm ngoái, mưa nửa ngày nước về mấp mé ranh vườn. Còn năm nay, mưa chừng sôi nồi cơm, nước đã cuồn cuộn nuốt hàng xà cừ sát mép sông. Vợ lão Sơn đang thu dọn đồ đạc, còn đám trẻ đã di tản về nhà ông bà ngoại từ trưa để tránh lũ quét. Màu xanh núi rừng ngày càng hút tầm mắt. Ông bà nói “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt”. Bọn ăn của rừng giàu có vì không vốn bốn lời, chúng tậu nhà tuốt ở Sài Gòn có bao giờ biết mưa rừng lũ quét. Chỉ có đám dân nghèo bám đất bám rừng mới rưng rưng nước mắt vì thiên nhiên trả thù, vì môi trường sinh thái bị hủy diệt. Ông bà không nói trật lất là gì!

Có tiếng í ới rồi Hoè chui rào sang với bao quần áo trên vai. Lão Sơn đánh trận nửa đời, gửi lại trận mạc một cánh tay hồi mới tập vác súng. Lão từ rừng ra, còn chú lính địa phương quân Hoè từ phố xá lên vùng kinh tế mới lập nghiệp lại chui vào rừng để đốn củi, hầm than. Lão Sơn quý Hoè vì anh dám nói thẳng với đại diện chính quyền địa phương là con anh ta đói, trong khi chờ khoai sắn cho củ, anh chỉ lượm mót chút của rừng. Hoè thách thức lão Sơn cụt chặn bắt những chiếc xe chở gỗ lóng dài ngoằn chạy rầm rập từ rừng ra quốc lộ 1 hằng đêm của bọn đại lâm tặc, chứ bắt tịch thu gánh củi bao than của bọn tiểu lâm tặc như Hoè chỉ thêm mang tiếng… pháp luật không nghiêm minh. Ngày xưa, nếu không có những gốc cây gỗ đường kính hai, ba người ôm phải nối song mây vào dây dù mới căng được chiếc võng thì khối chiến sĩ đã bị bọn tàu gáo quạt tróc đầu.

Lão Sơn cụt đem chuyện những chuyến xe gỗ dài ngoằn hỏi bạn cũ giờ làm lãnh đạo. Bạn cười khẩy. Làm sao giữ nổi rừng trước làn sóng di dân ồ ạt, thôi thì biến rừng thành đồi trà, vườn cà phê, vườn cây ăn trái. Đó cũng là cách giữ độ che phủ cho đất, giữ nguồn cho nước bằng cách thay chiếc áo xanh cho rừng mà còn tạo ra của cải cho xã hội, đem lại cuộc sống sung túc cho bao người. Về những chuyến xe gỗ dài ngoằn rầm rập hằng đêm, người bạn lãnh đạo thề trên tình đồng đội năm tháng đổ máu chiến trường là hoàn toàn hợp pháp. Chỉ thời gian ngắn, lời thề theo người bạn cũ bay vào… trại giam vì giấy phép cho khai thác một thì bọn họ câu kết khai thác gấp mười. Rừng xanh nào mà còn!

Con tắc kè ló đầu khỏi cây cột ống tre thao láo nhìn hai người đàn ông uống trà trên bộ ván trước hiên, lạnh lùng buông hai tiếng “tắc kè” mà Hoè thường nhại “hết rừng”. Nước vẫn sôi sùng sục ngang khúc sông ôm quanh đất lão Sơn cụt. Vợ lão đang treo chiếc rổ đựng mẹ con bầy gà mới nở lên cây cột giữa nhà, góp chuyện:

Tại sao người ta chặt cây gỗ cả người ôm rồi trồng lại cây con bằng chiếc đũa, hả ông cụt?
Chuyện phá rừng nguyên sinh để trồng rừng non, bà phải hỏi mấy thằng Bảy Rưỡi.
 

Lão Sơn cụt tưng tửng. Bảy Rưỡi là tên chung mà lão đặt cho bọn phá rừng. Từ anh Ba anh Bảy đến thằng Mỹ thằng Pháp, lão đều gọi chung là Bảy Rưỡi để khỏi mếch lòng vì cha mẹ có đẻ đứa con nào chỉ có nửa người đâu mà đặt là Rưỡi. Hoè xía:

- Thằng Bảy Rưỡi – phó – chủ – tịch mới ra tù hôm
Bọn phá rừng nổi tiếng ở quê lão mà báo chí gọi là “phá rừng vô địch quốc gia” bị kêu án mỗi thằng hai mươi năm tù, mới thụ án sáu, bảy năm đã được đặc xá về với vợ con; có thằng về chỉ còn con vì vợ đã ôm của ăn của rừng đi lấy chồng khác. Trường hợp này coi chừng ông bà nói đúng là “ăn của rừng rưng rưng nước mắt”, à ta!

- Vợ chồng thằng Bảy Rưỡi – giám – đốc ra tòa ly dị rồi…
Bà Sơn cụt ghé ngồi bên chồng, uống một tách trà cho thấm giọng mới thông tin sốt dẻo, sau khi cột chặt miệng cái bao nhét đầy những thứ giá trị nhất. Năm nào cũng chạy lũ nên bà có thừa kinh nghiệm chọn cái gì, bỏ cái gì mà không tiếc rẻ nếu lũ có quét cả nhà đổ xuống sông. (…)

(Trích Những ngày trở gió, Hồ Việt Khuê, NXB Hội nhà văn, 2018)

Đọc hiểu Đêm đợi lũ (ông bà nói trật lất) - Đề 1

Câu 1. Xác định người kể chuyện của văn bản.

Câu 2. Xác định lời người kể chuyện và lời nhân vật trong đoạn văn in đậm. Từ đó, hãy nhận xét về sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật.

Câu 3. Theo văn bản, vì sao lão Sơn quý Hòe?

Câu 4. Trình bày cách hiểu của anh/chị về chi tiết: “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt”.

Câu 5. Chỉ ra hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ trong câu văn sau và phân tích tác dụng biểu đạt của cách diễn đạt này: “Con tắc kè ló đầu khỏi cây cột ống tre thao láo nhìn hai người đàn ông uống trà trên bộ ván trước hiên, lạnh lùng buông hai tiếng “tắc kè” mà Hoè thường nhại “hết rừng”.”

Câu 6. Từ nội dung văn bản, anh/chị hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) phân tích mối quan hệ giữa con người với tự nhiên.

Đáp án

Câu 1:

Người kể chuyện của văn bản: ngôi thứ 3

Câu 2:

–  Lời người kể chuyện: “Con tắc kè ló đầu khỏi cây cột ống tre thao láo nhìn hai người đàn ông uống trà trên bộ ván trước hiên, lạnh lùng buông hai tiếng “tắc kè” mà Hoè thường nhại “hết rừng”. Nước vẫn sôi sùng sục ngang khúc sông ôm quanh đất lão Sơn cụt. Vợ lão đang treo chiếc rổ đựng mẹ con bầy gà mới nở lên cây cột giữa nhà, góp chuyện.”

–  Lời nhân vật:

+ “Tại sao người ta chặt cây gỗ cả người ôm rồi trồng lại cây con bằng chiếc đũa, hả ông cụt?

+ Chuyện phá rừng nguyên sinh để trồng rừng non, bà phải hỏi mấy thằng Bảy Rưỡi.”

Sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật được kết hợp linh hoạt tạo sự uyển chuyển cho câu chuyện, giọng điệu trần thuật đa thanh, tự nhiên, sinh động.

Câu 3:

Theo văn bản, lão Sơn quý Hòe vì: anh dám nói thẳng với đại diện chính quyền địa phương là con anh ta đói, trong khi chờ khoai sắn cho củ, anh chỉ lượm mót chút của rừng

Câu 4:

Chi tiết: “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt” nói về thảm họa thiên nhiên, lũ lụt, sạt lở sảy ra do con người khai thác quá mức, tàn phá rừng bừa bãi gây ra sạt lở đất nghiêm trọng. Khai thác rừng trái phép tàn phá thiên nhiên và cuộc sống của con người cả phương diện vật chất lẫn tinh thần.

Câu 5: 

–   Hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ: “Con tắc kè”, được hình dung như con người nên có cách kết hợp: “thao láo nhìn”; “lạnh lùng buông hai tiếng” cách kết hợp từ này phá vỡ quy tắc kết hợp từ thông thường.

- Tác dụng: Tạo ra hình ảnh liên tưởng độc đáo, thú vị, con tắc kè hoa được ví như con người tạo những hình ảnh gây ấn tượng, khơi gợi cảm xúc cho người đọc.

Câu 6:

Con người là một phần của thiên nhiên, thiên nhiên mang lại sự sống cho con người, là nơi con người sinh sống, phát triển, khi thiên nhiên bị hủy hoại cũng là lúc cuộc sống con người bị đe dọa, ảnh hưởng nặng nề. Là một phần của trái đất, con người và thiên nhiên nên sống chan hòa gắn bó với nhau. Việc con người tàn phá thiên nhiên sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng tới hệ sinh thái, việc tàn phá rừng sẽ dẫn đến lũ quét, một thảm họa thiên nhiên ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống con người. Chính vì vậy, mỗi người nên có ý thức tự giác trong việc bảo vệ rừng, góp phần cho một thiên nhiên trong lành hơn. 

Đọc hiểu Đêm đợi lũ (ông bà nói trật lất) - Đề 2

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt của văn bản trên

A. Thuyết minh

B. Biểu cảm

C. Tự sự

D. Nghị luận

Câu 2: Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích.

A. Sinh hoạt

B. Chính luận

C. Nghệ thuật

D. Báo chí

Câu 3. Đâu là lời khuyên tác giả muốn gửi đến cho bạn đọc?

A. Không nên phá rừng gây ra những hậu quả xấu đến thiên nhiên.

B. Mỗi người cần có ý thức bảo vệ rừng, phòng chống nạn phá rừng.

C. Không nên tàn phá rừng vì lợi ích cá nhân, bởi vì như vậy sẽ tàn phá hệ sinh thái một cách mất kiểm soát.

D. Tất cả các đáp án trên.

Câu 4: Theo văn bản trên tại sao Lão Sơn lại gọi bọn phá rừng với cái tên " Bảy Rưỡi"?

Câu 5: Em hiểu như thế nào về ý nghĩa của câu: “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt ”?

Đáp án

Câu 1: C

Giải thích: Đoạn trích trên kể lại câu chuyện về nạn phá rừng -> Phương thức biểu đạt Tự sự.

Câu 2: C

Giải thích: Đoạn trích trên sử dụng phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.

Câu 3: D

Giải thích: Đoạn trích trên, tác giả muốn gửi đến bạn đọc một thông điệp về việc bảo về rừng, bảo vệ thiên nhiên, tàn phá rừng sẽ gây ra những hậu quả xấu đến thiên nhiên và con người, chính vì vậy mỗi người cần tự có ý thức bảo vệ rừng, không vì lợi ích cá nhân mà tàn phá chính cuộc sống của mình

Câu 4: 

Từ anh Ba anh Bảy đến thằng Mỹ thằng Pháp, lão đều gọi chung là Bảy Rưỡi để khỏi mếch lòng vì cha mẹ có đẻ đứa con nào chỉ có nửa người đâu mà đặt là Rưỡi.

Câu 5:

Câu nói trên thường được sử dụng trong báo chí để nói về việc những con người phá rừng và phải trả giá đắt. Người ta cho rằng, đó là do thần Rừng nổi giận và bắt con người trả giá về những hành động sai của mình. Câu nói này là bài học cho những con người " ăn của rừng" phải trả giá bằng những trận lũ lụt, sạt lở đất, xói mòn, thu hẹp diện tích đất nông nghiệp khi tàn phá, gây thiệt hại lớn cho thiên nhiên.