Công thức tính thể tích bồn dầu nằm ngang

Dạng toán tính thể tích bồn dầu nằm ngang là một dạng toán hay và được áp dụng trong thực tế nhiều. Vậy công thức tính thể tích bồn chứa dầu nằm ngang được xác định như thế nào?

1. Công thức tính thể tích bồn chứa xăng dầu

Bồn chứa xăng dầu thường dùng nhất là loại bồn hình trụ, có thể là trụ đứng hoặc trụ nằm.

Hình trụ là một hình khối đơn giản có hai mặt đáy là hai hình tròn song song và bằng nhau. Công thức tính thể tích hình trụ như sau: 

V = hπr². 

Trong đó, V là thể tích bồn chứa xăng dầu hình trụ, h là chiều cao, r là bán kính, π = 3.14.

Để tính thể tích của hình trụ tròn, ta áp dụng công thức sau:

V = π. r². h

Khi đã có được thông số như chiều cao, bán kính của bồn chứa, bạn có thể dễ dàng tự tính được thể tích của bồn chứa đó. Bồn trụ đứng và bồn trụ nằm đều tính toán giống như nhau với các chỉ số bán kính đáy và chiều cao.

Ngoài dạng hình trụ, bồn chứa xăng dầu còn có một dạng là bồn vuông. Để biết được thể tích của loại bồn chứa này, bạn có thể áp dụng công thức tính thể tích hình lập phương. Công thức: V = chiều dài x chiều rộng x chiều cao. Các thông số này có thể dễ dàng đo đạc và áp dụng để tính toán thể tích.

2. Cách tìm các đại lượng trong bài toán tính thể tích hình trụ

a. Tìm bán kính đáy

- Em có thể tính bất kì mặt đáy nào vì hai mặt đáy đều bằng nhau.

- Trong trường hợp chưa biết số đo bán kính đáy, em sử dụng thước để đo khoảng cách rộng nhất trên đường tròn rồi lấy kết quả đó chia cho 2 vì r = 1/2.d (d là kí hiệu của đường kính).

Ví dụ: Em đo được khoảng cách là 5 cm, để tìm được bán kính r, em lấy 5 : 2 = 2,5 (cm)

*Lưu ý : Đường kính là dây cung lớn nhất trong một hình tròn, chính vì vậy, khi đo đường kính, em chọn một mép đường tròn nằm ở điểm số 0 của thước đo, sau đó đo độ dài lớn nhất mà không làm mốc số 0 di chuyển để tìm ra độ dài của đường kính.

b. Tìm diện tích đáy tròn

- Để tìm diện tích đáy tròn, ta áp dụng công thức tính diện tích hình tròn: A = π.r² với A là kí hiệu diện tích đáy tròn, r là bán kính của hình tròn (mặt đáy hình trụ).

Ví dụ: Tính diện tích đáy tròn biết r = 6,5 cm.

=> Diện tích đáy tròn là: 3,14 x (6,5)² = 132, 665 (cm²)

c. Tìm chiều cao của hình trụ

- Định nghĩa chiều cao hình trụ: Khoảng cách của 2 đáy trên mặt bên.

- Trong trường hợp chưa biết chiều cao của hình trụ, em có thể lấy thước để đo chính xác độ dài của đường cao rồi thay vào công thức là tính được thể tích của hình trụ.

3. Thể tích bồn chứa xăng dầu thông dụng

Tùy theo yêu cầu của khách hàng về thể tích và kích thước mà bồn chứa xăng dầu sẽ được sản xuất. Các kỹ sư sẽ tính toán chi tiết các thông số chiều cao, bán kính, chiều dài, chiều rộng… của bồn chứa, sau đó lên bản vẽ và cuối cùng là xưởng sản xuất thực hiện quá trình gia công.

Thể tích bồn chứa xăng dầu có thể dao động từ 01 m³ đến 3000 m³. Trong đó, thể tích thông dụng đối với bồn chứa xăng dầu lần lượt là 10, 15, 20, 25 hoặc 30 m³. Các thể tích lớn hoặc nhỏ hơn vẫn có thể gặp, tuy nhiên không thông dụng.

4. Ví dụ bài tập

Bài 1. Một bồn hình trụ đang chứa dầu có chiều dài 5m, bán kính đáy 1m, được đặt trên mặt phẳng nằm ngang, với nắp bồn đặt trên mặt nằm ngang của mặt trụ. Người ta đã rút dầu trong bồn, phần dầu còn lại có độ cao 1,5m (tính từ đáy bể đến mặt dầu). Tính thể tích của phần dầu còn lại trong bồn (giả thiết độ dày thành bồn không đáng kể, kết quả làm tròn ba chữ số thập phân sau dấu phẩy).

Giải.

Thể tích của phần dầu còn lại bằng diện tích mặt cắt ngang của phần dầu còn lại nhân với chiều dài bể.

 Chọn đáp án B.