Có mấy cách để nói giảm nói tránh?

Có câu “Phong ba bảo táp không bằng ngữ pháp Việt Nam”, quả thật là như vậy. Tiếng Việt là một ngôn ngữ phong phú là đa dạng, loại ngôn ngữ mà một từ cá thể ghép thành nhiều nghĩa khác nhau. Có từ mang nghĩa tốt đẹp, có từ lại mang nghĩa chê bại,… Vậy phải làm sau để khắc phục điểm yếu đó trong văn nói. Cùng Toploigiai đi tìm hiểu có mấy cách để nói giảm nói tránh và nói giảm nói tránh là gì nhé!

1. Nói giảm nói tránh là gì?

Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề hoặc tránh thô tục, thiếu lịch sự.

Tác dụng của nói giảm nói tránh: Để tránh gây cảm giác đau thương, ghê sợ, nặng nề hoặc tránh cách nói thô tục, bất lịch sự. Việc sử dụng các từ ngữ nói giảm nói tránh phù hợp với từng tình huống giao tiếp thể hiện bạn là người có văn hóa, biết các ứng xử và giao tiếp tốt.

Dấu hiệu nhận biết nói giảm nói tránh: 

- Nếu trong câu có sử dụng các từ ngữ tế nhị, từ đồng nghĩa, từ nhiều nghĩa nhưng ở mức độ nhẹ nhàng hơn.

- Một số từ như mất, đi, qua đời, không qua khỏi – thay cho từ chết, không được chăm chỉ - thay cho từ làm biếng, kết quả không tốt (thay cho từ thi rớt hoặc điểm xấu), không được đẹp – hay cho từ xấu,…

Một số ví dụ như:

- Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ

- Con ở miền Nam ra thăm Bác, Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

- Các chiến sĩ đã hy sinh vì dân tộc.

>>> Tham khảo: Khi nào không nên nói giảm nói tránh?

2. Cách sử dụng biện pháp nói giảm, nói tránh

Khi muốn tránh cảm giác đau buồn, ghê sợ, thô tục, thiếu lịch sự.

Khi muốn tôn trọng người đối thoại với mình như người có quan hệ thứ bậc xã hội, người có tuổi tác cao.

Khi nhận xét một cách tế nhị, lịch sự, có văn hóa để người nghe dễ tiếp thu ý kiến, gốp ý.

Những trường hợp không nên sử dụng phép nói giảm, nói tránh

Khi cần phê bình nghiêm khắc, nói thẳng, nói đúng mức độ sự thật.

Khi cần thông tin khách quan, chính xác, trung thực như biên bản hành chính, biện bản cuộc họp…

>>> Tham khảo: Viết đoạn văn ngắn sử dụng phép nói giảm nói tránh hay nhất

3. Các cách để nói giảm nói tránh

Khi giao tiếp, thay vì sử dụng những từ ngữ gây ấn tượng của tính chất sự vật, sự việc người nói dùng những từ đồng nghĩa làm giảm đi cảm giác ghê sợ, đau buồn, thiếu văn hóa. Hoặc có thể dùng phủ định đi các từ tích cực.

Có rất nhiều từ giúp chúng ta sử dụng trong biện pháp tu từ nói giảm nói tránh này vì ngôn ngữ Tiếng Việt rất đa dạng. Tuy nhiên, tùy trường hợp mà các bạn nên sử dụng sao cho phù hợp nhất với nội dung câu chuyện đó. Có 4 cách để nói giảm nói tránh bao gồm các cách sau:

a. Sử dụng từ đồng nghĩa:

Người ta phát hiện một xác chết ngay tại hiện trường vụ án mạng.Sử dụng nói giảm nói giảm nói tránh: Người ta phát hiện một tử thi ngay tại hiện trường vụ án mạng.

=> Việc thay thế xác chết bằng tử thi sử dụng từ đồng nghĩa giảm đi sự ghê sợ với người nghe, người đọc.

Chiến sỹ đó bị chết khi làm nhiệm vụ. Thay thế bằng: Chiến sỹ đó hi sinh khi làm nhiệm vụ

=> Thay thế bằng từ đồng nghĩa, tăng thêm sự trang trọng.

b. Sử dụng cách nói phủ định từ ngữ trái nghĩa:

Chị ấy thật xấu. Thay thế bằng chị ấy không được đẹp cho lắm.

=> Cách sử dụng nói giảm nói tránh phủ định đi các từ tích cực, làm giảm đi mức độ của vấn đề đang nói đến.

Sử dụng nói giảm nói tránh giảm nhẹ mức độ, đồng thời thể hiện sự tôn trọng với người nghe:

Cậu thanh niên kia bị mù – Thay thế bằng: Cậu thanh niên ấy bị khiếm thị.

Sử dụng nói giảm nói tránh thể hiện thái độ hòa nhã, lịch sự, tôn trọng người khác:

Ồn ào quá, cậu câm miệng lại gây – Thay thế bằng: Ồn ào quá, cậu vui lòng im lặng.

Sử dụng nói giảm nói tránh thể hiện sự tôn trọng người khác, giảm đi sự ghê rợn từ cái chết:

Ông ấy bị bệnh nặng sắp chết – Thay thế bằng: Ông ấy bị bệnh nặng sắp mất.

c. Dùng cách nói vòng

 Ví dụ: Anh còn kém lắm  => Anh cần phải cố gắng hơn nữa.

d. Dùng cách nói trống (tỉnh lược)

Ví dụ: Anh ấy bị thương nặng thế thì không còn sống được lâu nữa đâu chị à  => Anh ấy (…) thế thì không( …) được lâu nữa đâu chị à.

3. Bài tập về nói giảm nói tránh

Bài tập 1: Hãy đặt câu và dùng cách nói giảm nói tránh để giải quyết bài tập sau:

a. Bạn học môn văn tệ thật.

=> Sử dụng nói giảm nói tránh: Bạn cần chăm chỉ và cố gắng hơn trong môn Văn

b. Chiếc xe này trông xấu và tồi tàn quá

=> Sử dụng nói giảm nói tránh: Chiếc xe này trông không được đẹp cho lắm.

c. Ông cụ đã chết vì bệnh tật hôm qua

=> Dùng cách nói giảm nói tránh: Ông cụ mới qua đời vì bệnh tật hôm qua

d. Mai viết chữ xấu thật

=> Mai viết chữ không được đẹp lắm cần phải luyện nhiều hơn.

e. Anh lính cứu hỏa đã chết khi đang làm nhiệm vụ dập lửa cứu người,

=> Anh cứu hỏa đã hy sinh khi đang làm nhiệm vụ dập lửa cứu người.

----------------------------------

Như vậy, từ những nội dung trên Toploigiai đã giúp các bạn giải đáp câu hỏi có mấy cách để nói giảm nói tránh? Cảm ơn các bạn đã theo dõi trang web của chúng tôi. Hy vọng bài viết sẽ mang đến cho các bạn nhiều kiến thức bổ ích.