Cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya

           Người ta thường nói, trong thơ Hồ Chủ tịch có nhiều đỉnh cao, đó là tầm cao về tư tưởng như trong các bài thơ Học đánh cờ, Không ngủ được, Tự khuyên mình… và đó cũng là đỉnh cao trong nhiều hình tượng về thiên nhiên, tạo vật qua các bài thơ Cảnh khuya, Rằm tháng giêng…

Cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya

          Đọc thơ Bác chúng ta được tiếp xúc với một tấm lòng yêu người, mến cảnh, nâng niu trân trọng  mọi sự sống, mọi cái đẹp trên đời. Qủa đúng, Hồ Chí Minh với một tâm hồn vừa nhạy cảm, vừa phong phú và tất cả điều ấy Bác đã gửi gắm vào bài thơ Cảnh khuya.

          Mỗi câu thơ của Bác được viết lên một cách thản nhiên, khách quan mà tiềm ẩn bao nỗi niềm tâm sự:

 “Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

          Ngay từ câu thơ đầu tiên ta thấy xuất hiện sự so sánh “tiếng suối” với “tiếng hát xa” Câu thơ ngắt nhịp 3/4 với vần “a” kết thúc như thể kéo tiếng thơ ngân vang, ngân nga trong không gian tĩnh lặng của mảnh rừng. Không gian được gợi lên chìm trong cái tĩnh, cái lặng nhưng không hề cô độc mà vang lên những thanh âm trong trẻo. Nếu như bài thơ Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi tiếng suối so sánh với tiếng đàn để gợi lên nỗi lòng nhà thơ thì ở đây Hồ Chí Minh gọi tiếng suốt là tiếng hát để cất lời ngợi khen một không gian mênh mông mà chẳng kém phần sống động, phập phồng hơi thở ấm áp. Đó là vầng trăng vành vạnh chiếu lên vòm cổ thụ, rồi lại xuyên suốt đổ lên những đóa hoa hay là ánh trăng đổ ào lên bóng cây để nó ngả bóng thành hình những đóa hoa.

 “Cảnh khuya  như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì no nỗi nước nhà”

           Nếu chỉ dừng ở câu thơ thứ ba thì ý thơ đơn thuần là con người chưa thể chìm vào giấc mộng vì còn bận với mộng tình, còn đang uống men say của cảnh đẹp như vẽ. Đến câu thơ cuối cùng thì tình cảm được đẩy lên mạnh mẽ nhất. Đọc Cảnh khuya, khi chúng ta lắng nghe lời bộc bạch “chưa ngủ” càng thấy sự khép mở của tâm trạng thật rõ ràng. Đó là tâm trạng say sưa của con người trước cảnh thiên nhiên mĩ lệ, là tâm trạng của chiến sĩ ngày đêm lắng lo cho vận mệnh đất nước. Dường như tâm hồn thi sĩ đã nhún một bước, nhường lại đất diễn cho tâm hồn chiến sĩ với tất cả nỗi lòng về quê hương.

         Đại văn hào Pháp V.Huygo từng viết: “Có một cảnh tượng lớn hơn biển, ấy là trời; có một cảnh tượng lớn hơn trời, ấy là cái thế giới bên trong của tâm hồn con người”. Đọc bài thơ Cảnh khuya ta mới thấy quả rằng ta đã thấy và chạm đến một thế giới mênh mông như thế của tâm hồn Bác.