Trường hợp nào dưới đây được xem là mắc lỗi về trật tự từ? Hãy đưa ra cách sửa lỗi cho trường hợp ấy. Một bộ phận độc giả đông đảo đã không cảm nhận được cái mới

Câu hỏi: Trường hợp nào dưới đây được xem là mắc lỗi về trật tự từ? Hãy đưa ra cách sửa lỗi cho trường hợp ấy.

a) Một bộ phận độc giả đông đảo đã không cảm nhận được cái mới ngay trong thơ Hàn Mặc Tử.

b) Nói chung, người đọc thơ trữ tình cần quan tâm đến mạch sự kiện hơn là mạch cảm xúc của bài thơ.

c) Rất nhiều hình ảnh đời thường xuất hiện trong thơ hai-cư Nhật Bản.

d) Thơ Đường luật mặc dù chặt chẽ bố cục nhưng vẫn có những khoảng trống liên tưởng khơi gợi.

e) Điều làm thích thú người đọc ở bài thơ này là cách độc đáo gieo vần.

f) Trong bài thơ Tiếng thu, đóng vai trò quan trọng là các từ láy tượng thanh.

g) Nhà thơ cho phép thơ lãng mạn giải phóng cảm xúc của mình một cách rất phóng khoáng.

(Trích từ bài làm của học sinh)

Trả lời

- Các câu có lỗi trật tự từ: câu a), b), d), e), f), g)

- Sửa lỗi:

a) Một bộ phận đông đảo độc giả đã không cảm nhận được cái mới trong thơ Hàn Mặc Tử.

b) Nói chung, người đọc thơ trữ tình cần quan tâm đến mạch cảm xúc hơn là mạch sự kiện của bài thơ.

d) Thơ Đường luật mặc dù có bố cục chặt chẽ nhưng vẫn có những khoảng trống liên tưởng khơi gợi.

e) Điều làm người đọc thích thú ở bài thơ này là cách gieo vần độc đáo.

f) Trong bài thơ Tiếng thu, các từ láy tượng thanh đóng vai trò rất quan trọng.

g) Nhà thơ lãng mạn cho phép thơ giải phóng cảm xúc của mình một cách rất phóng khoáng.

* Cơ sở phân loại lỗi dùng từ

Thông thường, sự chính xác của từ, ngữ được xét dựa trên hai cơ sở, đó là trục lựa chọn, tức trục đối vị và trục kết hợp, tức trục ngữ đoạn. Ngược lại, sự vi phạm tính chuẩn mực của từ ngữ cũng bộc lộ qua hai trục này. Một từ có ý nghĩa là nhờ vào những thế đối lập trên hai trục lựa chọn và kết hợp.

* Một số lỗi thường gặp khi dùng từ Tiếng Việt

Dùng từ không đúng âm thanh và hình thức cấu tạo

Âm thanh và hình thức cấu tạo là mặt vật chất, là cái biểu đạt của từ. Nếu cái biểu đạt mà bị dùng sai thì hệ quả kéo theo là cái được biểu đạt sẽ không đúng hoặc vô nghĩa.

Ngoài trường hợp dùng từ sai về âm như trên, còn có trường hợp dùng từ sai do trong tiếng Việt có một từ gần âm nhưng khác nghĩa. Vì không nắm chắc điều này mà có thể sẽ dẫn đến bị nhầm lẫn.

Dùng từ không đúng về ý nghĩa

Nghĩa từ vựng của từ thường được kể đến là nghĩa biểu vật (biểu thị sự vật, hiện tượng, đặc điểm… ngoài ngôn từ), nghĩa biểu niệm (là cấu trúc các nét nghĩa được bắt nguồn từ các thuộc tính của các sự vật trong thực tế...) và nghĩa biểu thái (biểu thị thái độ, cảm xúc và sự đánh giá các mức độ khác nhau của sự vật, hiện tượng, tính chất… ). Dùng từ mà không nắm được các thành phần nghĩa này của từ thì cũng dễ dẫn đến bị sai.

Dùng từ không đúng về quan hệ kết hợp ngữ nghĩa và ngữ pháp của từ trong câu

Từ là đơn vị ngôn ngữ trực tiếp cấu tạo nên câu. Và khi thực hiện chức năng cấu tạo câu, các ý nghĩa từ vựng và ý nghĩa ngữ pháp của từ được hiện thực hóa trong những mối quan hệ ràng buộc với nhau. Mỗi loại từ lại có những khả năng kết hợp khác nhau, bị chi phối bởi chính đặc điểm ý nghĩa từ vựng và ý nghĩa ngữ pháp của từ đó. Khi dùng từ, chúng ta nhất thiết phải nắm chắc được đặc điểm ý nghĩa của từ để kết hợp tạo câu đúng, nếu không sẽ dễ mắc lỗi.

>>> Xem trọn bộ: Thực hành tiếng việt SGK 10 trang 58