Trong sử thi, lời nói của nhân vật thường góp phần quan trọng trong việc thể hiện tính cách, vị thế xã hội của mình. Hãy chọn và phân tích một số lời thoại của Đăm Săn

Câu hỏi: Trong sử thi, lời nói của nhân vật thường góp phần quan trọng trong việc thể hiện tính cách, vị thế xã hội của mình. Hãy chọn và phân tích một số lời thoại của Đăm Săn trong văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao-Mxay để làm rõ điều đó.

Lời giải

Phân tích:

- Đăm Săn khi đến nhà Mtao Mxay để cứu nàng Hơ Nhị - vợ mình bị bắt cóc, anh xuất hiện không có thái độ sợ sệt mà ngược lại, lời nói đầy thách thức: “…, xuống đây! Ta thách ngươi đọ đao với ta đấy!”, “Xuống, diêng!... Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi ta bổ đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang của nhà ngươi chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của ngươi cho mà xem!”.

- Đăm Săn là người bộc trực, không chơi đểu kẻ thù. Bằng chứng là khi Mtao Mxay sợ bị Đăm Săn đâm lén, anh đã lập tức phản bác “Sao ta lại đâm ngươi khi đang đi xuống nhỉ? Ngươi xem, đến cả con lợn nái của nhà ngươi dưới đất, ta cũng không thèm đâm nữa là!”.

- Khi thấy Mtao Mxay vung đao chém trúng cái chão cột trâu, Đăm Săn tỏ ý coi thường. Rõ ràng, ngay từ đầu cuộc chiến, có thể thấy được tài năng múa khiên vượt bậc của Đăm Săn hơn nghìn lần Mtao Mxay “Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì?”

- Sau khi giành chiến thắng, tôi tớ và dân làng của Mtao Mxay mang của cải, tài sản về theo Đăm Săn rất đông. Có thể thấy được sự uy tín, độ tin tưởng mà mọi người dành cho người anh hùng Đăm Săn. Buổi tiệc tùng diễn ra, anh không quên cúng thần, cáo tổ tiên, cảm ơn buôn làng. Một con người trọng nghĩa, sống biết điều “ Ơ các con… dâng một con để cúng thần, cáo tổ tiên, cầu sức khỏe cho ta mới đi đánh kẻ thù, bắt tù binh, giẫm nát đất đai một tù trưởng nhà giàu về… Hỡi anh em trong nhà, hỡi bà con trong làng, xin mời tất cả đến với ta!...”.

>>>Xem trọn bộ: Bài Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây SGK 10 trang 39, 40, 41, 42 - Văn Chân trời sáng tạo

Đặc điểm của sử thi và phân tích nhân vật Đăm Săn

* Đặc điểm của sử thi

– Nội dung: Sử thi có tính rộng lớn, kể về sự kiện trọng đại của quá khứ, biểu hiện toàn bộ đời sống văn hóa, lịch sử của cộng đồng, thể hiện quá trình vận động của tộc người đó qua các giai đoạn khác nhau.

– Nghệ thuật: Sử thi là những câu chuyện kể văn xuôi xen lẫn văn vần, có sử dụng các yếu thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ, hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian.

* Phân tích nhân vật Đăm Săn

- Đăm Săn là người đàng hoàng, ngay thẳng, tự tin quyết kiệt. Đối lập với sự hèn nhát của Mtao Mxây.

- Đăm Săn là một dũng sĩ vô cùng dũng cảm, tài năng, có sức mạnh phi thường, lấn át kẻ thù. Chàng  chiến đấu vì mục đích bảo vệ danh dự cá nhân, hạnh phúc gia đình và quan trọng hơn là danh dự và sự bình yên của cộng đồng, thị tộc.

- Đăm Săn hiện lên như một vị thần mang vẻ đẹp cường tráng, dũng mãnh, hoang sơ của núi rừng. Danh tiếng lẫy lừng, được tung hô, tin yêu, ca ngợi là một “dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước”.

=> Đăm Săn là một người anh hùng, hội tụ những phẩm chất đẹp đẽ nhất: trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, chiến đấu không chỉ để cứu vợ mà còn nhằm mục đích cao cả hơn đó là làm cho cuộc sống của mọi người được ấm no, hạnh phúc. Ta có thể thấy Đăm Săn là hội tụ vẻ đẹp, tài năng, sức mạnh và ý chí của cộng đồng, dân tộc.