[Sách mới] Lý thuyết Địa 10 Bài 8 Cánh diều: Khí áp, gió và mưa

Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 8 ngắn nhất Cánh Diều. Tổng hợp, tóm lược nội dung Bài 8: Khí áp, gió và mưa trang 30, 31, 32, 33, 34, 35 dễ hiểu.

Bài 8: Khí áp, gió và mưa trang 30, 31, 32, 33, 34, 35 SGK Địa 10 - Cánh Diều

>>> Xem thêm: Soạn Địa 10 Bài 8: Khí áp, gió và mưa - Cánh Diều

1. Khí áp

a. Sự hình thành các đai khí áp trên Trái Đất

- Trên bề mặt Trái Đất có 2 đai khí áp cao cực, 2 đai khí áp thấp ôn đới và 2 đai khí áp cao cận nhiệt phân bố đối xứng nhau qua áp thấp xích đạo.

- Sự hình thành các đai áp có nguồn gốc từ nhiệt động lực:

+ Tại vị trí xích đạo, không khí bị đốt nóng nở ra thăng lên cao hình thành đai áp thấp xích đạo

+ Đến tầng bình lưu, không khí chuyển động theo luồng ngang về phía 2 cực, nhiệt độ hạ thấp và bị lệch hướng (do lực Cô-ri-ô-lít) do đó giáng xuống vùng cận chí tuyến tạo nên đai áp cao cận nhiệt đới.

+ Ở vùng cực, nhiệt độ xuống thấp, không khí co lại nén xuống bề mặt Trái Đất, tạo nên đai áp cao cực

+ Không khí chuyển động từ áp cao cực và từ chí tuyến về ôn đới gặp nhau thăng lên cao tạo nên đai áp thấp ôn đới.

b. Nguyên nhân sự thay đổi khí áp

Độ cao, nhiệt độ và độ ẩm không khí là những nguyên nhân chính làm thay đổi khí áp

2. Một số loại gió chính trên Trái Đất

	Gió Mậu dịch	Gió Tây ôn đới	Gió mùa
Thời gian hoạt động	Thời gian hoạt động gần như quanh năm.	Thời gian hoạt động quanh năm.	Thời gian hoạt động theo mùa.
Nguồn gốc hình thành	Do chênh lệch khí áp giữa áp cao chí tuyến và áp thấp xích đạo.	Do sự chênh lệch khí áp giữa áp cao chí tuyến và áp thấp ôn đới	Do sự nóng lên hoặc lạnh đi không đều giữa lục địa và đại dương theo mùa.
Hướng	- Bán cầu Bắc: Đông Bắc. - Bán cầu Nam: Đông Nam.	- Bán cầu Bắc: Tây Nam. - Bán cầu Nam: Tây Bắc.	- Mùa đông: từ lục địa ra đại dương. - Mùa hạ: từ đại dương vào lục địa.
Tính chất	Gió Mậu dịch rất khô nên ít mưa.	Gió Tây ôn đới gây ẩm, mưa nhiều.	- Mùa đông: khô. - Mùa hạ: ẩm.

3. Gió địa phương

a. Gió Đất, gió biển

- Về sự hình thành: Gió đất và gió biển hình thành ở vùng ven biển, hướng thay đổi theo ngày và đêm (do sự nóng lên và lạnh đi không đều giữa đất liền và biển).

- Về hoạt động: ban ngày gió từ biển thổi vào đất liền, ban đêm gió từ đất liền thổi ra biển.

b. Gió phơn

- Vào ban ngày, không khí ở sườn được đốt nóng hơn so với không khí xung quanh, do đó gió thổi lên theo sườn núi và ở trên gió thổi về phía thung lũng.

- Vào ban đêm, không khí sườn núi lạnh hơn xung quanh nên gió thổi dọc theo sườn xuống dưới, ở dưới không khí bốc lên trên thung lũng.

4. Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng mưa

 

- Các nhân tố trên có ảnh hưởng sâu sắc tới lượng mưa:

Về khí áp:

+ Ở các khu áp thấp: không khí bị hút vào giữa và đẩy lên cao ngưng tụ tạo thành mây, gây mưa.

Ví dụ: Ở vùng xích đạo và ôn đới là những nơi có áp thấp nên hay mưa nhiều.

+ Tại các khu áp cao: chỉ có gió thổi đi, không có gió thổi đến nên mưa rất ít hoặc không có mưa.

Ví dụ: Ở vùng cực và chí tuyến đều là những nơi có áp cao nên mưa ít.

Về nhân tố gió:

+ Ở những nơi có gió biển thổi vào hoặc có hoạt động của gió mùa thường có mưa lớn.

+ Ở những nơi chịu ảnh hưởng của Tín phong thường mưa ít.

Về nhân tố Frông:

+ Ở dọc các frông nóng hoặc lạnh, không khí nóng bị đẩy lên cao tạo thành mây và gây mưa (mưa frông).

+ Các khối khí nóng ẩm trong vùng nội chí tuyến tiếp xúc với nhau tạo thành dải hội tụ nhiệt đới do đó gây nên mưa lớn (mưa dải hội tụ).

Về dòng biển:

+ Ở những nơi có dòng biển nóng chảy qua thường có mưa nhiều (vì phía trên dòng biển nóng không khí thường chứa nhiều hơi nước).

+ Ở những nơi có dòng biển lạnh chảy qua có mưa ít (vì phía trên dòng biển lạnh, không khí lạnh nên hơi nước không bốc lên được).

Về địa hình:

+ Tại vùng nhiệt đới và ôn đới: Khi càng lên cao, nhiệt độ càng giảm, mưa càng nhiều; đến 1 độ cao nhất định sẽ ít mưa do độ ẩm không khí giảm.

+ Tuy cùng 1 dãy núi nhưng lượng mưa sẽ khác nhau giữa sườn đón gió ẩm và sườn khuất gió.

5. Sự phân bố lượng mưa trên thế giới

a. Phân bố lượng mưa theo vĩ độ

Lượng mưa phân bố không đều theo vĩ độ:

- Tại khu vực Xích đạo (khoảng 0 - 200 ở hai bán cầu): có mưa nhiều nhất, lượng mưa trung bình rơi vào khoảng 763 - 1872 mm.

- Ở khu vực chí tuyến (khoảng 20 - 300 ở hai bán cầu): lượng mưa tương đối ít (tầm 513 - 607 mm).

- Tại khu vực ôn hòa (khoảng 30 - 600 ở hai bán cầu): mưa nhiều (khoảng 510 - 976 mm).

- Ở khu vực cực (khoảng 60 - 800 ở hai bán cầu): mưa rất ít (khoảng 194 - 340 mm ở vùng cực Bắc, gần như không có mưa ở vùng cực Nam).

b. Phân bố lượng mưa theo lục địa

- Tại lục địa Bắc Mĩ:

+ Lượng mưa giảm dần từ 2 phía tây và đông vào nội địa.

+ Ở rìa phía Đông có lượng mưa khá lớn từ 1000 – 2000 mm, rìa phía tây có lượng mưa trung bình 500 -1000 mm. Trong nội địa lượng mưa thấp, chỉ từ 200 – 500 mm.

Nguyên nhân là do:

+ Phía đông và phía tây Bắc Mĩ giáp 2 đại dương rộng lớn nên được cung cấp nhiều hơi ấm, ở phía tây (vĩ tuyến  45^oB) có dòng biển nóng chảy qua ven bờ.

+ Nội địa ít mưa là do có hai dãy núi Cooc-đi-e ở phía tây và A-pa-lat ở phía đông chắn gió ẩm.

- Lục địa Á – Âu:

+ Phía tây châu Âu và rìa phía đông châu Á (vĩ tuyến 45oB) có lượng mưa trung bình 500 – 1000m.

+ Vào sâu trong nội địa lượng mưa ít (200 – 500 mm).

Nguyên nhân của hiện tượng trên là do:

+ Ở phía tây châu Âu có lượng mưa lớn do giáp biển và có dòng biển nóng Bắc Đại Tây Dương chảy ven bờ.

+ Tại rìa phía đông châu Á giáp biển và có dòng biển nóng Cư-rô-si-ô chảy qua nên khu vực này có lượng mưa khá lớn.

+ Khi càng vào sâu trong lục địa, gió mang hơi ẩm cũng bị biến chất trở nên khô hơn do các yếu tố địa hình khác nhau.

>>> Xem trọn bộ: Tóm tắt lý thuyết Địa 10 ngắn gọn Cánh Diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 8 Cánh Diều trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!