Tài liệu dạy học Vật lý 8 Chủ đề 20

Hướng dẫn Tài liệu dạy học Vật lý 8 Chủ đề 20 hay nhất. Tải về định dạng file PDF cho các thầy cô giáo tham khảo.

Hoạt động 1 trang 145 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Hãy tìm hiểu và trả lời

Em hãy trả lời câu hỏi và chọn từ thích hợp điền vào các chỗ trống sau.

Nhiệt năng của một vật là gì?

Nhiệt độ của vật càng cao thì các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng……., tổng động năng của các phân tử càng…….và nhiệt năng của vật càng…….

Lời giải chi tiết

Nhiệt độ của vật càng cao thì các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh, tổng động năng của các phân tử càng lớn và nhiệt năng của vật càng cao.

Hoạt động 2 trang 145 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Hãy tìm hiểu, trả lời câu hỏi và rút ra kết luận.

Em hãy nêu lên hai cách khác nhau để làm thay đổi nhiệt năng của miếng đồng, một cách theo phương pháp thực hiện công và một cách theo phương pháp truyền nhiệt.

Lời giải chi tiết

Ta có thể có nhiều cách khác nhau để làm tăng nhiệt năng của miếng đồng:

Cọ sát miếng đồng trên mặt sàn, miếng đồng sẽ nóng lên. Theo cách này ta đã thực hiện công lên miếng đồng.

Nhúng miếng đồng vào một cốc nước nóng (hình H20.3). Miếng đồng nóng lên, nhiệt năng của miếng đồng tăng còn cốc nước thì nguội bớt đi, nhiệt năng của cốc nước giảm. Ta làm thay đổi nhiệt độ của miếng đồng này bằng cách truyền nhiệt lượng.

                                          

Hoạt động 3 trang 146 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Trong hiện tượng nêu lên lúc đầu: khi xoa hai bàm tay vào nhau ta thấy nóng lên, nhiệt năng của tay tăng lên do thực hiện công hay truyền nhiệt? Trong hiện tượng này, có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?

Lời giải chi tiết

Khi xoa hai bàn tay vào nhau ta thấy nóng lên, nhiệt năng của tay tăng lên do thực hiện công. Trong thực hiện này, có sự chuyển hóa năng lượng từ động năng của tay nào sang nhiệt lượng của miếng đồng.

Hoạt động 4 trang 146 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Một người đi xe đạp trên đường thì ngừng đạp và bóp thắng ( hãm phanh) để má phanh tì vào bánh xe và làm xuất hiện lực ma sát trượt giữa má phanh với bánh xe (hình H20.4). Xe chuyển động chậm dần rồi dừng lại, đồng thời má phanh và vành bánh xe bị nóng lên. Trong hiện tượng này, đã có sự chuyển hóa cơ năng của xe sang đạng năng lượng nào? Sự thay đổi này được thực hiện theo cách nào?

                                              

Lời giải chi tiết

Trong hiện tượng người đi xe đạp bóp thắng (hãm phanh) thì cơ năng của xe đã chuyển hóa thành nhiệt năng.

Sự thay đổi này được thực hiện theo cách khi xe đang chuyển động thì xe có động năng khi bóp thắng thì động năng của xe đã chuyển hóa thành nhiệt năng ở má phanh và vành xe.

Hoạt động 5 trang 147 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Nhúng một cái muỗng đã được nung nóng vào một cốc nước lạnh (hình H20.5). Nhiệt năng của cái muỗng và của cốc nước thay đổi như thế nào? Đây là sự thực hiện công hay truyền nhiệt? Có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào hay không?

Lời giải chi tiết

Khi nhúng một cái muỗng đã được nung nóng vào một cốc nước lạnh thì nhiệt độ của cái muỗng sẽ giảm xuống, nhiệt độ của nước sẽ tăng lên. Đây là quá trình chuyền nhiệt. Ở đây chỉ có sự trao đổi nhiệt độ giữa các vật.

Bài 1 trang 147 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Thế nào là nhiệt năng của một vật?

Nhiệt năng của một vật phụ thuộc vào nhiệt độ nhu thế nào, giải thích vì sao?

100 g nước ở nhiệt độ 20⁰C và 100 g nước ở nhiệt độ 40⁰C, trường hợp nào khối nước có nhiệt độ tăng lớn hơn, vì sao?

Lời giải chi tiết

- Tổng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật gọi là nhiệt năng của vật.

- Nhiệt độ của vật càng cao thì các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh tổng động năng của các phân tử càng lớn và nhiệt năng của vật càng cao.

Trong 2 trường hợp trên trường hợp 100g nước ở nhiệt độ 40⁰C có nhiệt năng lớn hơn vì nhiệt độ của khối nước đó lớn hơn nên tổng động năng của các phân tử nước càng lớn thì nhiệt năng lớn

Bài 2 trang 147 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Có thể thay đổi nhiệt độ năng của một vật theo những cách nào?

Trong cách làm thay đổi nhiệt năng nào, có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này sang dạng khác?

Nhiệt lượng là gì? Nhiệt lượng xuất hiện khi ta sử dụng cách nào để làm thay đổi nhiệt năng của một vật?

Hãy nêu một số ví dụ trong thực tế cuộc sống cho thấy nhiệt năng của một vật thay đổi và cho biết trong mỗi hiện tượng đó nhiệt năng của vật thay đổi theo cách nào, có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào hay không?

Lời giải chi tiết

- Có thể thay đổi nhiệt năng bằng cách thực hiện công hoặc truyền nhiệt.

- Nhiệt lượng của phần nhiệt năng mà vật nhận được hay mất đi trong quá trình truyền nhiệt. Nhiệt lượng được kí hiệu bằng chữ Q.

Đơn vị vủa nhiệt năng và nhiệt lượng là jun (J).

Nhiệt lượng xuất hiện khi ta sử dụng cách truyền nhiệt để làm thay đổi nhiệt năng của một vật.

- Thả một cái muỗng inox đang nguội lạnh vào li nước nóng, nước truyền nhiệt năng cho cái muỗng.

- Một vận động viên đang phóng lao ném cây lao lên cao. Khi cây lao bay lên cao, động năng chuyển hóa dần thành thế năng và nhiệt năng. Khi cây lao rơi xuống, thế năng lại chuyển hóa thành động năng và nhiệt năng.

- Khi có bão biển người ta thấy sau khi bão tan, Nước biển tại nơi đó ấm hơn so với khi chưa có bão. Cơ năng của sóng biển đã chuyển hóa thành nhiệt năng.

Bài 3 trang 147 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Phát biểu nào sau đây về nhiệt năng là đúng?

A. Nhiệt năng của một vật bằng động năng của vật đó.

B. Khi vật nằm yên thì nhiệt năng của vật bằng không.

C. Khi nhiệt độ của vật là 00C thì nhiệt năng của vật bằng không.

D. Hai khối nước có nhiệt độ như nhau nhưng khối lượng khác nhau thì nhiệt năng của chúng khác nhau.

Lời giải chi tiết

Tăng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật là nhiệt năng của vật ⇒ đáp án A sai

Khi vật nằm yên thì động năng của vật bằng 0 nhưng các phân tử của vật vẫn chuyển động theo nhiệt độ ⇒ đáp án B sai.

Hai khối nước có nhiệt độ như nhau thì nhiệt năng của chúng là như nhau ⇒ đáp án D sai.

Chọn đáp án C.

Bài 4 trang 148 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Nung nóng một miếng đồng rồi thả vào một cốc nước lạnh. Trọng hiện tượng này, phát biểu nào sau đây đúng?

A. Nhiệt năng của miếng đồng tăng lên.

B. Nhiệt năng của cốc nước tăng lên.

C. Nhiệt năng của các vật thay đổi do thực hiện công.

D. Nhiệt năng của miếng đồng thay đổi do có sự chuyển hóa năng lượng từ cơ năng sang nhiệt năng.

Lời giải chi tiết

Nung nóng một miếng đồng rồi thả vào một cốc nước lạnh thì có sự truyền nhiệt giữa các vật làm cho nhiệt độ của miếng đồng giảm xuống, nhiệt độ của nước tăng lên ⇒ Nhiệt năng của cốc nước tăng lên.

Chọn đáp án B.

Bài 5 trang 148 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Dùng hai tay cầm một sợi dây kẽm, vị trí hai tay ở gần nhau. Uốn qua lại đoạn kẽm giũa hai tay nhiều lần. Nhiệt độ của đoạn kẽm này thay đổi thế nào? Hãy giải thích vì sao. Trong hiện tượng này, đã có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?

Lời giải chi tiết

Khi uốn qua lại đoạn kẽm giữa hai tay nhiều lần. Nhiệt độ của đoạn kẽm này tăng lên vì khi uốn qua lại như vậy thì các phân tử kẽm sẽ chuyển động nhanh động năng của các phân tử tăng lên làm cho nhiệt độ của nó tăng. Trong hiện tượng này ta đã sử dụng quá trình chuyển hóa cơ năng thành nhiệt năng.

Bài 6 trang 148 - Tài liệu Dạy Học Vật lí 8 Chủ đề 20

Vào ban đêm, thỉnh thoảng ta có thể thấy những vệt sáng bay vút trên nền trời do thiên thạch tạo ra, ta gọi là sao băng (hình H20.6). Đó là những khối đá nhỏ từ vũ trụ bay vào khí quyển Trái Đất và nóng sáng lên. Em hãy giải thích hiện tượng xảy ra và cho biết đã có sự chuyển hóa năng lượng như thế nào.

                                        

Lời giải chi tiết

Khi bay vào không khí của Trái Đất các khối đá nhỏ đã cọ xát với bầu khí quyển và nóng chảy trong khí quyển. Khi đó nó đã chuyển hóa từ động năng thành nhiệt năng.