Tác giả tác phẩm: Và tôi nhớ khói (Chân trời sáng tạo)

Giới thiệu Tác giả tác phẩm Và tôi nhớ khói chi tiết nhất về tiểu sử tác giả, tóm tắt, bố cục, giá trị nội dung, nghệ thuật và Sơ đồ tư duy bài học Và tôi nhớ khói.

1. Giới thiệu tác giả

- Đỗ Bích Thủy – nhà văn

- Quê quán : Hà Giang, đã có hơn 20 năm sống và làm việc tại Hà Nội

- Đỗ Bích Thúy đã trở thành một hiện tượng thú vị của văn đàn Việt với đề tài miền núi. Những núi đá, nương ngô, con ngựa, hoa tam giác mạch… cùng nét ăn, nét ở, phong tục tập quán còn giữ nguyên vẻ hoang sơ, thuần phác của đồng bào Mông, Tày đã được chị đưa vào những trang văn bằng một trái tim rung cảm và một tình yêu da diết kỳ lạ…

- Các tác phẩm chính: tiểu thuyết Người yêu ơi, tập truyện Tôi đã trở về trên núi cao, tiểu thuyết Bóng của cây sồi.

2. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

- Thể loại: Truyện ngắn 

- Xuất xứ: In trong tập Tôi đã trở về trên núi cao, NXB Hội nhà văn, 2018

- Phương thức biểu đạt: Tự sự 

- Người kể chuyện: Ngôi kể thứ 1

- Tóm tắt: 

Hình ảnh ngọn khói từ bếp lửa quê hương in sâu vào trong tâm trí của tác giả. Ngọn khói gắn liền với cuộc sống thường nhật của người dân. Ngọn khói mang theo những mơ ước bình dị về bữa cơm thân mật bên gia đình. Ngon khói biết chia sẻ cùng những niềm vui, nỗi buồn của từng gia đình. Hơn hết, ngọn khói là kí ức không thể nào quên trong mỗi con người.

- Bố cục: 

Đoạn 1: Từ đầu đến “bay lên trên mái nhà”: Ngọn khói quen thuộc với làng quê

Đoạn 2: Còn lại: Ngọn khói như một nhân vật quan trọng xuất hiện trong mọi phương diện của cuộc sống con người.

- Giá trị nội dung: 

+ Tôi nhớ khói là những hồi ức của tác giả về làn khói với căn bếp, cánh đồng, người dân quê. Điều này thể hiện tình yêu quê hương với một tâm hồn nhạy cảm.

- Giá trị nghệ thuật: 

+ Kể kết hợp miêu tả, biểu cảm.

+ Biện pháp tu từ so sánh, liệt kê,...

3. Soạn bài Và tôi nhớ khói

3.1. Trải nghiệm cùng văn bản

a. Hình ảnh ngọn khói gắn với bếp lửa, mâm cơm

- Ngọn khói quẩn quanh mái bếp:

+ Màu sắc: Ngọn khói màu xanh, nhẹ bẫng như tơ, quấn trên mái lá.

+ Hình dáng: Ngọn khói len qua đầu hồi, vương vít mãi trên ngọn cây hồng, bị gió thổi cho loãng di, tan đi.

+ Mùi khói: Quẩn mãi, mùi của hạt ngô sót lại bị cháy, của gộc củi gỗ dẻ, tinh dầu vỏ cam, vỏ cây sẹ bị tước, mùi của lông mèo bị lửa bén sém một khoảng...

=> Khói được cảm nhận qua nhiều giác quan: thị giác, khứu giác, thính giác.

- Ngọn khói bốc lên từ những gộc củi:

+ Gộc củi to, gỗ chắc, không cháy quá nhanh cũng không dễ tắt, cứ ngun ngún trong cái góc bếp chật chội đầy bồ hóng.

+ Gộc củi cứ nằm yên cả ngày, lặng lẽ ủ một tảng than hồng…

- Ngọn khói mang theo ước mơ bình dị: Bữa cơm ấm cúng bên bếp lửa. Một đĩa cá kho cháy cạnh với riềng, một bát canh măng, một đĩa dưa cải…

b. Ngọn khói gắn với cánh đồng, với dân làng

- Ngọn khói gọi đám trẻ chăn trâu mải chơi về nhà:

- Khói làm nhớ cơm, thèm cơm, lùa trâu xuống đường mòn.

- Khói gắn với tiếng mõ, tiếng đục.

- Khói chứng kiến những năm mất mùa: “Lũ lớn kéo về ngập mọi con suối cuốn tất cả khiến toàn bộ cánh đồng ngập trong màu phù sa. Người buồn, nặng trĩu âu lo…”

- Khói chung vui với dân làng: “Cũng có khi khói vui hơn niềm vui con người khi làng có đứa bé chào đời… rất cao”

- Ngọn khói quẩn quanh bên con người: Bếp chỉ nguội khi người không còn; rộn ràng khi nhà có khách; im lìm ủ kín trong tro nóng khi người đi vắng; gợi nhắc con người về những kỉ niệm đẹp.

2. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Hình ảnh ngọn khói quê nhà đã được người viết cảm nhận bằng những giác quan nào? Cách cảm nhận về khói như thế cho thấy quê hương có ý nghĩa như thế nào đối với tác giả?

- Hình ảnh ngọn khói quê nhà đã được người viết cảm nhận bằng những giác quan thị giác, thính giác, khứu giác.

- Cách cảm nhận về khói như thế cho thấy quê hương có rất quan trọng đối với tác giả. Đó là nơi sinh ra, nuôi lớn tâm hồn và chứa chan kỉ niệm của tác giả.

Câu 2. Nỗi nhớ về ngọn khói quê hương cho ta thấy nhân vật “tôi” là người có tâm hồn như thế nào?

Nỗi nhớ về ngọn khói quê hương cho ta thấy nhân vật “tôi” là người có tâm hồn nhạy cảm, lãng mạn. Từ một hình ảnh rất quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày đã gợi cho tác giả những kỉ niệm đẹp đẽ về quê hương.

Câu 3. Kỉ niệm trong quá khứ có ý nghĩa gì với việc nuôi dưỡng tâm hồn của chúng ta trong hiện tại?

Kỉ niệm trong quá khứ giúp nuôi dưỡng tâm hồn của chúng ta trong hiện tại. Những kỉ niệm chính là một phần trong tâm hồn, gắn bó với mỗi người theo năm tháng.