Tác giả - tác phẩm: Tượng đài vĩ đại nhất (Tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, HCST, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - tác phẩm: Tượng đài vĩ đại nhất bao gồm Giới thiệu tác giả Uông Ngọc Dậu và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật tác phẩm Tượng đài vĩ đại nhất - SGK Cánh Diều Văn 7

Tượng đài vĩ đại nhất

I. Giới thiệu tác giả: Nhà báo Uông Ngọc Dậu

Nhà báo Uông Ngọc Dậu (1957), quê ở Thanh Hóa 

- Vốn là nhà giáo, cuộc đời đã chọn ông trở thành một nhà báo. Nhiều năm làm trưởng đại diện cơ quan Đài tiếng nói Việt Nam tại Tây Nguyên, Uông Ngọc Dậu gắn bó và am hiểu Tây Nguyên như một người được sinh ra từ đó.

Chuyển ra Hà Nội, ông phụ trách Hệ phát thanh dân tộc. Tiếp tục mở ra biên độ mới, không phải chỉ là Tây Nguyên, mà là các vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong khắp cả nước.

II. Khái quát tác phẩm Tượng đài vĩ đại nhất

1. Hoàn cảnh sáng tác 

Trích Bình luận 6 giờ, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 27/07/2017

2. Thể loại

Văn bản thuộc thể loại văn nghị luận.

Văn nghị luận là thể loại văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng nào đó đối với các sự việc, hiện tượng trong đời sống hay trong văn học bằng các luận điểm, luận cứ và lập luận.

3. Tóm tắt

Văn bản đề cập đến truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, tinh thần yêu nước, sẵn sàng chiến đấu hi sinh vì đất nước vì độc lập dân tộc. Ca ngợi truyền thống yêu nước quý báu của dân tộc Việt Nam ta, sẵn sàng hi sinh vì đất nước. Mỗi dòng sông đất nước, ngọn núi ở quê hương đều mang tên nhân dân những người con ưu tú của dân tộc Việt Nam

4. Bố cục

Văn bản được chia thành 4 phần :

- Phần 1 (từ đầu đến “truyền từ đời này sang đời khác”):

- Phần 2 (tiếp theo đến “hàng triệu tâm tư”):

- Phần 3 (tiếp đến “bình minh”):

- Phần 4 (còn lại): Tình cảm của tác giả với tượng đài vĩ đại nhất

5. Giá trị nội dung

Ca ngợi truyền thống yêu nước quý báu của dân tộc Việt Nam

Mỗi dòng sông đất nước, ngọn núi ở quê hương đều mang tên nhân dân những người con ưu tú của dân tộc Việt Nam

6. Đặc sắc nghệ thuật 

Ngôn ngữ giản dị, gần gũi

Bố cục chặt chẽ, lập luận mạch lạc.

Giọng văn tha thiết, giàu cảm xúc.

7. Tác phẩm Tượng đài vĩ đại nhất

Mỗi làng quê Việt Nam, đủ ở vùng nào, giai đoạn nào, cũng lưu giữ những câu chuyện về sự hi sinh cao cả vi nghĩa lớn, vì cộng đồng, dân tộc. Những con người nhỏ bẻ ở mỗi làng quê, góc phở, khí dân tộc lâm nguy, luôn đặt Tổ quốc lên trên hết, sẵn sàng đối mặt với kẻ thủ, xả thân vì nghĩa lớn trở thành những huyền thoại có sức sống lâu bên, truyền từ đời này sang đời khác...

Trên đãi đất hình chữ S nảy, mỗi ngọn núi, một dòng sông, mỗi tấc đất đều thành sự tích. đêu in hình bóng những anh hùng liệt sĩ xả thân vì dân tộc... Xương máu anh hùng liệt sĩ hòa vào sông núi, vào đất đại, cây cố. Tên tuổi các anh hùng liệt sĩ thành tên sông, tên núi, hoá vào hình sông, thế núi... Hình hài Tổ quốc, vượng khí” quốc gia sức sống dân tộc được bồi đắp từ mô hôi, xương máu, trí tuệ của hàng triệu người con ưu tú qua bao thế hệ.

Trên mọi nẻo đường đất nước, từ Tây Bắc, Việt Bắc đến miễn Trung, Nam Bộ, Tây Nguyên,..., từ con đường Trường Sơn đến con đường trên Biên Đông vả cả con đường trên không, có nơi đâu không có dấu tích của cuộc chiến tranh vệ quốc; có nơi đâu không lưu giữ hình hải, vóc dáng của những người con ưu tú đất Việt!  Mảnh đất có máu xương chiên sĩ trộn hoả trở nên vô cùng thiêng liêng; đây chỉnh là phên giậu, pháo đài, cột mốc vững bên.

Sự hi sinh, đồng góp công của, sức lực, trí tuệ vì non sông đất nước của người Việt Nam là vô bờ bên. Chỉ tính qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, giành độc lập dân tộc, qua mây cuộc chiến đấu bảo vệ lãnh thối? thiêng liêng của quốc gia trên đất liền và trên Biên Đông, đã có hàng triệu Người con hị sinh, hàng triệu người mang thương tật. Và như thể, đủ không mong muốn, sau những cuộc chiến tranh, trên đất nước nảy vân cỏ hàng triệu thân phận, hàng triệu hoàn cảnh, hàng triệu tâm tư...

Cách hi sinh vì nghĩa lớn của người con đất Việt cũng thật đáng tự hào, luôn ngẩng cao đầu, hưởng về phía trước. Biết bao nhà yêu nước cách mạng ra pháp trường. biết đầu rơi, máu chảy vần lạc quan, tin vào ngày mai chiến thắng. Hàng ngàn. hàng vạn chiến sĩ cách mạng bị địch bắt hở tủ đây. tra tần bằng đủ thử cực hình, vẫn một đạ trung kiên. Trước cải chết, họ vẫn không ngừng đấu tranh, không khuất phục kẻ thủ Những chiến sĩ ôm bom ba cang”, bom xăng xông lên ngăn xe tăng giặc; những thanh miễn xung phong biên mình thành cọc tiêu” bên bom nổ chậm, dẫn đường cho đoàn xe ra trận, biết mình có thể hi sinh vẫn không chùn bước... 

Với người con đất Việt, cái chết , sự hi sinh trở thành thử vũ khi võ hình khiến kẻ thù run sợ. Ngay cả đáng núi Vọng Phu suốt dọc chiều dải đất Việt cũng luôn quay về hướng đông, nơi có Mặt Trời lên mỗi sáng, bình minh...

Cân nhiều tượng đài tôn vinh, ghi tạc công ơn những người con ưu tú vi Tổ quốc! Những tướng đảo vĩ đại nhất là hình hài Tổ quốc, cỏ máu xương, mô hôi, công sức, trí tuệ của lớp lớp anh hùng, liệt sĩ, qua bao thăng trầm vân nguyên ven, tròn đây: là dân tộc với cuộc sống hoà  bình, độc lập, tự do, ngày một âm no, hạnh phúc!

27-7-2012

(Bình luận 6 giờ, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2017)

8. Sơ đồ tư duy

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức Tượng đài vĩ đại nhất

Câu hỏi 1: Phép lặp ở phần 2 có tác dụng biểu đạt điều gì?

Lời giải:

Phép lặp ở phần (2) có tác dụng làm cho câu ăn trở nên có nhịp điệu, cá từ ngữ lặp lại được nhấn mạnh, tạo ấn tượng mạnh với người đọc.

Câu hỏi 2: Liên hệ với văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta và hiểu biết của em về những tấm gương hi sinh cao cả của những lớp người đi trước để hiểu thêm văn bản nghị luận này.

Lời giải:

Nếu văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta nhấn mạnh vào lòng yêu nước của con người Việt Nam thì văn bản Tượng đài vĩ đại nhất nhấn mạnh vào sự hi sinh của con người Việt Nam để bảo vệ Tổ quốc. Có thể coi sự hi sinh của con người Việt Nam chính là biểu hiện của lòng nồng nàn yêu nước.

Câu hỏi 3: Chú ý câu mở đầu phần 3.

Lời giải:

- Câu mở đầu phần 3: Cách hi sinh vì nghĩa lớn của người con đất Việt cũng thật đáng tự hào, luôn ngẩng cao đầu hướng về phía trước. => Mở đầu nêu luận điểm trực tiếp, ngắn gọn, không vòng vo dài dòng.

Câu hỏi 4: Mục đích của văn bản này là gì? Hãy chỉ ra những lí lẽ và bằng chứng cụ thể được tác giả nêu trong văn bản để làm sáng tỏ mục đích đó.

- Mục đích của văn bản là để cho người đọc thấy được sự hi sinh của con người Việt Nam, đặc biệt là trong kháng chiến và cho người đọc hiểu được "tượng đài vĩ đại nhất" là gì.

- Lí lẽ và bằng chứng cụ thể được tác giả nêu trong văn bản để làm sáng tỏ mục đích đó

Lời giải:

+ Lí lẽ (1):

"Mỗi làng quê Việt Nam, dù ở vùng nào, giai đoạn nào, cũng lưu giữ những câu chuyện về sự hi sinh cao cả vì nghĩa lớn, vì cộng đồng, dân tộc."

"Sự hi sinh, đóng góp công của, sức lực, trí tuệ vì non sông đất nước của người Việt Nam là vô bờ bến."

+ Bằng chứng (1):

"Trên dải đất hình chữ S này, mỗi ngọn núi, mỗi dòng sông, mỗi tấc đất đều thành sự tích, đều in hình bóng những anh hùng liệt sĩ xả thân vì dân tộc..."

"Trên moị nẻo đường đất nước, từ Tây Bắc, Việt Bắc đến miền Trung, Nam Bộ, Tây Nguyên,..., từ con đường Trường Sơn đến con đường trên Biển Đông và cả con đường trên không, có nơi đâu không có dấu tích của cuộc chiến tranh vệ quốc; có nơi đâu không lưu giữ hình hài, vóc dáng của những người con ưu tú đất Việt! Mảnh đất có máu xương chiến sĩ trộn hòa trở nên vô cùng thiêng liêng; đấy chính là phên giậu, pháo đài, cột mốc vững bền."

+ Lí lẽ (2): "Cách hi sinh vì nghĩa lớn của ngươi con đất Việt luôn ngẩng cao đầu, hướng về phía trước."

+ Bằng chứng (2):

"Biết bao nhà yêu nước cách mạng ra pháp trường, biết đầu rơi, máu chảy vẫn lạc quan, tin vào ngày mai chiến thắng."

"Hàng ngàn, hàng vạn chiến sĩ cách mạng bị địch bắt bớ tù đày, tra tấn bằng đủ thứ cực hình, vẫn một dạ trung kiên."

"Những chiến sĩ ôm bom ba càng, bom xăng xông lên ngăn xe tăng giặc; những thanh niên xung phong biến mình thành cọc tiêu bên bom nổ chậm, dẫn đường cho đoàn xe ra trận, biết mình có thể hi sinh vẫn không chùn bước..."

Câu hỏi 5: Văn bản Tượng đài vĩ đại nhất viết về vấn đề gì? Vì sao có thể cho rằng vấn đề đó rất đáng quan tâm?

Lời giải:

- Văn bản Tượng đài vĩ đại nhất viết về vấn đề: sự hi sinh anh dũng của nhân dân vì nghĩa lớn, vì cộng đồng, vì dân tộc.

- Vấn đề đó rất đáng quan tâm là bởi: đây là vấn đề phổ biến, ở xunh quanh chúng ta, vấn đề có ý nghĩa sâu rộng với cộng đồng.

Câu hỏi 6: Em hiểu "tượng đài vĩ đại nhất" mà tác giả muốn nói tới là gì? Vì sao đó lại là "tượng đài vĩ đại nhất"?

Lời giải:

- Em hiểu "tượng đài vĩ đại nhất" mà tác giả muốn nói tới là hình hài Tổ quốc.

- Đó lại là "tượng đài vĩ đại nhất" vì trong hình hài Tổ quốc có máu xương, mồ hôi, công sức, trí tuệ của lớp lớp anh hùng, liệt sĩ qua bao thăng trầm vẫn nguyên vẹn, tròn đầy.

 Câu hỏi 7: Viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) giải thích vì sao thế hệ trẻ cần phát huy truyền thống "uống nước nhớ nguồn".

Lời giải:

Uống nước nhớ nguồn là truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta. Thế hệ trẻ Việt Nam chúng ta hôm nay cần có trách nhiệm giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp ấy. Uống nước nhớ nguồn được hiểu là hưởng thụ thành quả của người đi trước thì chúng ta cần trân trọng, biết ơn và giữ gìn, phát huy những thành quả đó. Bản thân mỗi chúng ta cần có những hành động thiết thực bày tỏ, thể hiện truyền thống đạo lí ấy. Những hành động cụ thể có thể kể ra như chúng ta thăm viếng mộ liệt sĩ, biết ơn thương binh, bệnh binh vào ngày Thương binh liệt sĩ 27/7, những ngày hiến chương cao cả như 20 tháng 11 với lòng biết ơn thầy cô. Nó không phải là truyền thống gì xa vời mà luôn gần bên ta qua việc làm, hành động. Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, nói lời cảm ơn với người đã giúp đỡ… những điều nhỏ nhoi ấy làm nên truyền thống rạng ngời trong người trẻ. Khi chúng ta ý thức được truyền thống ấy trong suy nghĩ cũng như hành động thì chúng ta có hướng đi đúng đắn, sống vì người khác và biết cống hiến không ngừng. Nó cũng trở thành nguồn động lực lớn lao để thế hệ chúng ta học tập, thay đổi và rèn luyện để mai này cống hiến cho quê hương. Trong thời đại công nghệ phát triển, ý thức của thế hệ trẻ đi xuống, truyền thống đạo lí ngày càng phai nhạt, vì vậy thế hệ trẻ càng cần nâng cao ý thức, phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” hơn nữa.

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 7 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Tượng đài vĩ đại nhất trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!