Tác giả - tác phẩm: Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang (Tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, HCST, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - tác phẩm: Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật và sơ đồ tư duy tác phẩm Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang - SGK Cánh Diều Văn 7

Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang

I. Khái quát Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Theo dulichbacgiang.gov.vn 

2. Thể loại

Văn bản thông tin là văn bản được viết để truyền đạt thông tin, kiến thức. Loại văn bản này rất phổ biến, hữu dụng trong đời sống. Nó bao gồm nhiều thể loại: thông báo, chỉ dẫn, mô tả công việc, hướng dẫn sử dụng sản phẩm, lịch biểu, cơ sở dữ liệu, hợp đồng quảng cáo, các văn bản hành chính, từ điển, bản tin… Loại văn bản này thường trình bày một cách khách quan, trung thực, không có yếu tố hư cấu, tưởng tượng. Qua văn bản thông tin, người đọc, người nghe hiểu chính xác những gì được mô tả, giới thiệu.

3. Bố cục

Văn bản được chia thành 2 phần: 

- Phần 1 (từ đầu đến “trên thế gian này”): Giới thiệu về vật dân tộc

- Phần 2 (còn lại): Các quy tắc, luật lệ của hội vật

4. Giá trị nội dung

Văn bản giới thiệu nét đặc sắc của hội vật Bắc Giang, giúp người đọc hiểu được các quy tắc, luật lệ của sới vật.

5. Đặc sắc nghệ thuật 

- Ngôn từ phong phú

- Lối viết hấp dẫn, thú vị

6. Tác phẩm Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang

[...] Từ ngàn đời nay, vật dân tộc đã trở thành môn thể thao gắn bó sâu sắc với người dân Bắc Giang vả trở thành trung tâm chú ý của đông đảo khách thập phương khi đến thăm Bắc Giang. Vì thể, nhiều sới vật, hội vật tại nhiều địa phương của Bắc Giang đã trở nên nổi tiếng và trở thành điểm hẹn của hàng ngàn người hâm mộ trong và ngoài tỉnh. Ở những nơi đó, đều có những sới vật chuẩn, hàm chứa tính truyền thống. Đó là sởi vật hình tròn được đặt trước sân đình hình vuông, đây: không phải là sự sắp đặt ngẫu nhiên mà còn có ý nghĩa sâu sắc. Vuông và tròn theo quan niệm của của sới vật hình tròn dân tộc ta là hai hình toàn vẹn và là biểu tượng cho trời đặt trước sân đình hình đất (trời tròn, đất vuông). Mặt khác, tròn là Mặt Trời, đô vật thường là nam, biểu hiện cho tỉnh đương. Thông qua đầu vật, người ta mong cho đương vượng đẻ có “mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu”. Đồng thời, đấu vật còn là hình thức tôn vinh tinh thần thượng võ ngàn đời của dân tộc. Hòa mình vào những hội vật mùa xuân trên quê hương Bắc Giang mới có thể cảm nhận được cái hay, cái đẹp của vật dân tộc thông qua những thủ tục vô cùng độc đáo, không giống bất cứ môn thể thao nào trên thế gian này.

Để chuẩn bị cho hội vật, khâu quan trọng đầu tiên là lựa chọn hai đô thực hiện keo vật thờ. Đề được chọn là đô vật cho keo vật thờ, đô vật phải là đô có tiếng trong vùng, được đông đảo công chúng ghi nhận về tài năng đầu vật. Ngoài ra, đô vật đó phải có đức độ, có bề dày thời gian công hiến công lao cho phong trào vật trong vùng.

Mở đầu hội vật, hai đô thực hiện keo vật thờ được giới thiệu rất trang trọng vẻ tên tuổi, địa chỉ, thành tích đã đạt được, những sở trường trong thí đấu,... Khi tiếng trồng chậu vàng lên, hai đồ vật “mình trần đóng khố”, chân quỷ vai sảnh, hai tay chắp sườn. Hiệu lệnh của trống châu tiếp tục điểm, hài đỏ đứng vươn thẳng, hai tay vẫn chắp sườn nghênh diện. Tiếng trống chầu điểm lần thứ ba, học chấp tay, đồng thời khom lưng “bái tổ” theo thể ba bước tiến lên, ba bước lùi xuống. Tư thế “bái tổ tam cấp” nảy có ý nghĩa tâm linh sâu sắc, ấy là nghỉ lễ nhằm thông báo với các bậc thần linh thiêng rằng làng mở hội vật, qua đỏ, truyền đạt ý nguyện của muôn dân trong vùng: câu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, trái cây bội thu, dân sinh cường tráng,…

Sau nghi lễ bái tổ, hai đô thực hiện nghi thức xe đài. Những động tác xe đài được thể hiện rất đa dạng, đi khắp dải đất trên mọi miền Tổ quốc, vùng nào có vật là ở đó có phong cách xe đài đặc trưng riêng biệt. Ví như ở miền núi thì xe đải tựa như “hổ phục vồ mối”; ở vùng đồng bằng, nơi có những làng nghề truyền thống thi xe đài lại rất uyển chuyển như người ”xe tơ dệt vải”; hoặc như ở vùng ven biển thì xe đài lại là những động tác như thể chèo thuyền “lúc khoan, lúc mau” hay như làn sóng “lúc hiền, lúc dữ”. Riêng vùng Kinh Bắc xưa và Bắc Giang ngày nay thì có phong cách xe đài chung, đó là những thế “đại bàng, Nghi thức “xe đài" ở hội tung cánh, sư tử vờn cầu”; hay hiền hòa và uốn lượn như vật Bắc Giang có gì đặc “dòng sông Cầu nước chảy lơ thơ”, “dòng sông Thương - nước chảy đôi dòng”.

Nghi thức xe đài được hoãn tắt, keo vật thờ chính thức diễn ra. Những miếng đánh trong keo vật thờ được thể hiện rất chậm, người xem cảm nhận được như từng nhịp thở: đâu là miếng, bốc, đầu là miếng gỏng; hay bắt chợt đây là miếng mỏi, đó là miếng sườn,... Tất cä được hai đô biểu diễn nhịp nhàng và đẹp mắt. Cái hay của keo vật thờ chính là ở chỗ có thể giới thiệu cho người xem hiểu được phương pháp tân công và thủ pháp chồng đỡ để rồi phản công. Những người dự khán keo vật thờ đều vô cùng cảm kích” trước tài năng của cả hai đô vật Để tỏi trong lòng cứ phân vân: không biết đô nào đáng thua, đồ nào đánh thắng đây. Thế nhưng, lệ của keo vật thờ thật là khéo léo, khi kết thuốc kéo vật, cả hai đội cùng phải thua “lấm lưng trắng bụng”. Sau đó là những tiếng hò reo tán thưởng vang lừng. Cùng với ý nghĩa tâm linh” sâu sắc, keo vật thờ tôn tại trong các hội vật ở Bắc Giang như là một hình mẫu, là chiếc cầu nối cho vẻ đẹp truyền thống ngàn đời. [...]

Theo PHÍ TRƯỜNG GIANG

(dulichbacgiang.gov.vn)

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang

Câu hỏi 1: “Sới vật” là gì? Ý nghĩa của sới vật hình tròn đặt trước sân đình hình vuông là gì?

Lời giải:

- “Sới vật” là sàn đấu nơi diễn ra trận đấu vật.

Sới vật hình tròn được đặt trước sân đình hình vuông mang tính biểu tượng cao, bởi hình tròn tượng trưng cho trời và tính dương, còn hình vuông tượng trưng cho đất và tính âm, hai thứ kết hợp tạo thành trời đất, âm dương toàn vẹn. Mặt khác, các đô vật nam trên sới cũng tượng trưng cho phần dương, qua đó người dân mong cho dương thịnh để mùa màng tươi tốt. 

Câu hỏi 2: “Keo vật thờ” diễn ra theo trình tự như thế nào và có những quy tắc gì?

Lời giải:

- Những quy định của keo vật thờ:

+ Lựa chọn đô vật: để được chọn là đô vật cho keo vật thờ, đô vật phải là đô vật có tiếng trong vùng, được đông đảo công chúng ghi nhận về tài năng đấu vật. Ngoài ra, đô vật đó phải có tài năng đức độ, có bề dày thời gian cống hiến công lao cho phong trào vật trong vùng.

+ Nghi lễ bái tổ: Mở đầu hội vật, hai Đô thực hiện keo vật thờ được giới thiệu rất trang trọng về tên tuổi, địa chỉ, thành tích đã đạt được, những sở trường trong thi đấu… Khi tiếng trống chầu vang lên, hai Đô vật “mình trần đóng khố,” chân quỳ vai sánh, hai tay chắp sườn. Hiệu lệnh của trống chầu tiếp tục điểm, hai đô đứng vươn thẳng, hai tay vẫn chắp sườn nghênh diện. Tiếng trống chầu điểm lần thứ ba, họ chắp tay đồng thời khom lưng “bái tổ” theo thế 3 bước tiến lên, 3 bước lùi xuống

+ Nghi thức “xe đài”: Nghi thức “xe đài” ở Bắc Giang đó là những tư thế “đại bàng tung cánh, sư tử vờn cầu”, hay hiền hòa và uốn lượn như “dòng sông Cầu nước chảy lơ thơ”, “dòng sông Thương nước chảy đôi dòng”.

+ Diễn biến keo vật thờ: Những miếng đánh trong keo vật thờ được thể hiện rất chậm, người xem cảm nhận được như từng nhịp thở: Đâu là miếng bốc, đâu là miếng gồng; hay bất chợt đây là miếng mói, đó là miếng sườn … Tất cả được 2 Đô biểu diễn nhịp nhàng và đẹp mắt. Cái hay của keo vật thờ chính là ở chỗ có thể giới thiệu cho người xem hiểu được phương pháp tấn công và thủ pháp chống đỡ để rồi phản công. Lệ của keo vật thờ thật là khéo léo, khi kết thúc keo vật cả 2 Đô cùng phải thua “lấm lưng trắng bụng”.

Câu hỏi 3:  Nhan đề Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang cho người đọc biết gì về nội dung chính được nói tới trong văn bản? Em hãy phân biệt “sới vật” và “hội vật”.

Lời giải:

- Nhan đề Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang cho người đọc biết được nội dung chính của văn bản sẽ nói về hội vật diễn ra tại Bắc Giang với những hoạt động độc đáo.

- Phân biệt “sới vật” và “hội vật:

+ “Sới vật” là sàn đấu hình tròn đặt trước sân đình, được dùng làm nơi diễn ra các keo vật.

+ “Hội vật” là một lễ hội bao gồm phần nghi thức như “keo vật thờ” và các keo vật thi đấu với nhiều người khán giả tới xem.

Câu hỏi 4: “Sới vật” là gì? Ý nghĩa của sới vật hình tròn đặt trước sân đình hình vuông là gì?

Lời giải:

“Sới vật” là sàn đấu nơi diễn ra trận đấu vật.

Sới vật hình tròn được đặt trước sân đình hình vuông mang tính biểu tượng cao, bởi hình tròn tượng trưng cho trời và tính dương, còn hình vuông tượng trưng cho đất và tính âm, hai thứ kết hợp tạo thành trời đất, âm dương toàn vẹn. Mặt khác, các đô vật nam trên sới cũng tượng trưng cho phần dương, qua đó người dân mong cho dương thịnh để mùa màng tươi tốt. 

Câu hỏi 5: Văn bản mang lại cho em những hiểu biết gì về hội vật? Hãy nêu một hoạt động hội thi truyền thống ở quê hương em hoặc các vùng miền khác có hình thức tương tự như hoạt động hội vật ở Bắc Giang.

Lời giải:

Văn bản mang lại cho em những hiểu biết về cách thức chuẩn bị, những quy định, luật lện trong một kéo vật thờ, giúp em hiểu thêm về trò chơi đấu vật. Quê hương em cũng có lễ hội đấu vật được gọi là hội vật ở Liễu Đôi. Đây là một hoạt động văn hóa được tổ chức trong 5 ngày vào thượng tuần tháng giêng âm lịch. Nơi diễn ra đấu vật là một khoảng sân rộng giữa đình. Các đô vật tham gia thường đóng khố, thân trần. Trước khi diễn ra hội, không thể thiếu nghi lễ rước Thánh. Sau đó là màn vật mở đầu mang tính chất giới thiệu, rồi đấu vật chính thức diễn ra. Các đô vật tài hoa thường đi những “miếng” vừa đẹp mắt, vừa quyết liệt và chính xác. Kết thúc trận đấu, người thắng cuộc sẽ được trao giải thưởng. Đây là một hoạt động văn hóa dân gian truyền thống ở quê em, nó như một món ăn tinh thần mang đậm phong cách truyền thống, được lưu truyền đến ngày nay.

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 7 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - tác phẩm: Những nét đặc sắc trên "đất vật" Bắc Giang trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!