Tác giả - Tác phẩm: Nghệ thuật băm thịt gà (mới 2024) | Văn 12 Kết nối tri thức

Tìm hiểu Tác giả tác phẩm: Nghệ thuật băm thịt gà Ngữ văn 12 Kết nối tri thức trong chương trình Sách mới 2024 về tiểu sử tác giả, phong cách sáng tác và giới thiệu chung về tác phẩm, nội dung chính, giá trị nghệ thuật. Hi vọng qua bài viết dưới đây các bạn sẽ nắm vững được những kiến thức trọng tâm của bài học!

I.Tác giả Nghệ thuật băm thịt gà

1. Tiểu sử cuộc đời

- Ông sinh ra trong một gia đình có bảy anh chị em (ba trai, bốn gái). Ông là con thứ hai, nhưng là trưởng nam trong gia đình.

- Từ nhỏ đã được tiếp xúc với nền giáo dục nho học.

- Năm 1945: Cách mạng tháng Tám nổ ra, Ngô Tất Tố tham gia vào ủy ban giải phóng ở xã Lộc Hà nơi quê hương ông.

- Năm 1946: Ông gia nhập Hội văn hóa cứu quốc và lên Việt Bắc tham gia kháng chiến chống Pháp.

- Năm 1948: Ngô Tất Tố được bầu vào vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội văn nghệ Việt Nam tại đại hội Văn nghệ toàn quốc lần thứ nhất.

- Nhà văn nghiên cứu rất nhiều các thể loại văn học khác nhau. Ông là một học giả có nhiều công trình khảo cứu về triết học, văn học cổ có giá trị.

2. Phong cách sáng tác

- Ngô Tất Tố là một trong những cây bút xuất sắc của trào lưu hiện thức phê phán của Việt Nam trước năm 1945 với các tác phẩm ghi được dấu ấn sâu đậm trong lòng các độc giả như Tắt đèn, Việc làng, Tập án cái đình, Lều chõng,…

- Mỗi tác phẩm của nhà văn đều bộc bạch nên tình yêu thương, sự đồng cảm trước những số phận lênh đênh của người nông dân với hình ảnh miêu tả đặc sắc, sinh động, phong phú mang màu sắc u tối đặc trưng của xã hội. 

- Hòa chung với ngòi bút phê phán, nhà văn đã thể hiện, lật tẩy những mặt trái xấu xa, tàn nhẫn, ích kỷ, lạc hậu của những kẻ tầng lớp trên của xã hội nửa thực dân nửa phong kiến. Hướng đến vẻ đẹp tiềm ẩn sâu trong tâm hồn con người để làm nổi bật tựa như màu sắc sáng lẻ loi giữa khung trời u tối, thể hiện nên những giá trị, phẩm chất nhân văn, chính trực của con người, truyền tải thông điệp bài học ý nghĩa, giúp người đọc đồng cảm, thấu hiểu với những mảnh đời nhỏ bé yếu đối, khó khăn và tránh thoát khỏi những kẻ có thói hư, tật xấu, độc ác trong xã hội.

3. Tác phẩm chính

- Ngô Tất Tố thành công trên nhiều thể loại: dịch, truyện ngắn, phóng sự, truyện ký lịch sử, biên soạn, kịch,…

- Gắn liền với tên tuổi của Ngô Tất Tố là hai tiểu thuyết Tắt đèn (1936), Lều chõng (1939) và hai phóng sự Tập án cái đình (1939), Việc làng (1940).

II.Tác phẩm Nghệ thuật băm thịt gà

1. Giới thiệu chung

a. Hoàn cảnh xuất xứ

* Khái quát về phóng sự Việc làng của Ngô Tất Tố:

- Là thiên phóng sự dài 17 chương

- Nội dung: 

+ Ghi lại, phân tích và phơi bày những hủ tục lạc hậu của vùng nông thôn Việt Nam đầu thế kỉ XX. 

+ Phản ánh xã hội hiện thực đầy bất công ở nông thôn Việt Nam xưa: Bọn cường hào hách dịch chỉ biết hưởng thụ mà không biết lao động; còn người nông dân thì nghèo đói, khổ cực, bị áp bức, bóc lột nặng nề.

- Đoạn trích "Nghệ thuật băm thịt gà" được trích từ thiên phóng sự dài 17 chương nổi tiếng "Việc làng" của Ngô Tất Tố. Q.

b. Thể loại

- Thuộc thể loại phóng sự

c. Đề tài, nhan đề

- Bài viết đã đề cập đến "nghệ thuật" băm thịt gà. "Nghệ thuật" băm thịt gà được sử dụng như một ẩn dụ cho những hành động phi nghĩa và phi nhân đạo của bọn cường hào hách dịch. Cách tiếp cận này đã thu hút và gây cho người đọc sự  tò mò.

- Qua việc trực tiếp chứng kiến cảnh “chứa hàng xóm” và không khí chuẩn bị chè chén, chia chác khẩu phần tại nhà người bạn Lăng Vân, tác giả đã viết nên phóng sự "Nghệ thuật băm thịt gà". Tác phẩm ngầm phê phán những hủ tục xấu xa của chế độ phong kiến ở làng quê, châm biếm bọn cường hào chức dịch tham lam, bần tiện. 

d. Bố cục

- Phần 1 ( Từ đầu đến “Nước mưa ướt cả đồ lễ!”):  Cảnh “chứa hàng xóm” ở nhà Lăng Văn 

- Phần 2 ( Tiếp theo đến “Chắc là còn có món gì khác nữa”):  Cảnh bày cỗ 

- Phần 3 ( Tiếp đến “hắn đã băm được 92 miếng”): Nghệ thuật băm thịt gà

- Phần 4 ( còn lại): Lời nhận xét của Lăng Vân và tác giả

2. Đọc hiểu văn bản

a. Tóm tắt văn bản

- Nghệ thuật băm thịt gà thuộc chương IV trong phóng sự Việc làng của nhà văn Ngô Tất Tố. Bài viết đã diễn tả cảnh chia thịt gà hiếm thấy. Qua việc chia thịt gà áy, nhà văn muốn châm biếm bọn cường hào hống hách, tham lam, bần tiện. Chúng là những người ngồi thât cao, lúc nào cũng ra vẻ cao sang nhưng thực chất là một lũ tham ăn, chúng tranh nhau, chia nhau từ cái sỏ đến phao câu gà. Với cách kể chuyện tự nhiên, lời văn chân thật, nhà văn đã chế giễu, châm biếm các hủ tục lạc hậu trong xã hội nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ, những hủ tục đã đè nặng lên đôi vai của người nông dân. Qua đó, nhà văn bày tỏ niềm cảm thông, thấu hiểu, thương xót cho hoàn cảnh của những người nông dân nghèo, phải chịu nhiều bất công trong xã hội xưa.

b. Tìm hiểu văn bản

* Cảnh “ chứa hàng xóm” ở nhà Lăng Vân:

- “ Chứa hàng xóm”: một tục lệ xưa ở nông thôn

+ Theo định lệ của làng, gia đình nhà chứa hàng xóm phải giữ hàng xóm ở trong nhà của mình và phải làm cỗ thiết đãi.

* Tục lệ này đã đè nặng lên đôi vai của những người nông dân nghèo khi miếng cơm manh áo có là nỗi lo của nhiều gia đình.

- Thời gian: “từ lúc nửa đêm, gà bắt đầu gáy cho đến sáng mai, mọi thứ đã đâu vào đấy.

- Địa điểm: nhà của Lăng Văn.

- Thành phần tham dự: Từ ông cụ già khăn áo tề chỉnh. Già có, trẻ có, đứng bóng có. Toàn là đàn ông tất cả.

=> Ngòi bút tả thực của nhà văn đã tái hiện lại những sự việc xảy ra như môt thước phim quay cận cảnh, tự nhiên, sống động.

=> “Toàn là đàn ông cả”-> phản ánh hiện thực xã hội trọng nam khinh nữ.

* Cảnh làm cỗ:

- Sự chuẩn bị:

+ Một con gà một người ăn cố mới hết -> cách nói mỉa mai, ý chỉ con gà cũng khá nhỏ

+ Hai chai rượu lớn đầy ăm ắp, hạng chai ba phần tư lít.

-Dụng cụ:

+ 2 thúng bát đĩa

+ Dao thớt

+ Con dao

+ Một liễn nước mắm

+ Hai chồng mâm

- Số lượng: hai mươi ba cỗ với tám mươi ba suất.

- Nhân vật anh Mới: được giao nhiệm vụ làm cỗ.

+ Tài của anh Mới: được thể hiện qua viêc chặt gà đẹp, anh ta chia nhỏ con gàto khoảng một người ăn cố mới thành hơn hai chục cỗ đều nhau, mình con gà chặt thành 92 miếng.

+ Anh điêu luyện đến mức: Nếu mà dùng dao cùn thớt trũng thì bong hết cả dao.

* Việc băm thịt gà trong các đám chứa hàng xóm đã trở thành một tục lệ

*Từ đó có thể thấy, miếng ăn là vô cùng quan trọng, và nó đã trở thành một hủ tục.

* Nghệ thuật băm thịt gà:

+ Sự chuẩn bị:

- Anh Mới thử con dao lên mặt cỗ xôi, hắn tính lẩm bẩm giây lát, rồi xắn một chiều làm sáu, một chiều làm bốn. Sau khi lấy một miếng xôi véo ra từng tí để phụ vào các miếng kia, hắn nhấc mâm xôi sang một bên cạnh và kéo cái thớt vào chỗ trước mặt.

- Cái thớt khí trũng, hắn gọi thằng nhỏ đổi cho cái khác: Băm thịt gà cần phải dao sắc, thớt phẳng. Nếu mà dao cùn thớt trũng thì thịt sẽ bong hết da!

- Vừa nói, hắn vừa với sang thúng đĩa lấy đủ chục chiếc, bầy la liệt trên mặt thềm.

- Hắn sờ ngón tay vào lưỡi con dao, xem có bén không.

-> Sự chuẩn bị rất cẩn thận và kì công.

+ Nghệ thuật băn thịt gà:

- Mề, gan, tim, phổi, các thứ đều được thái riêng và được bày riêng vào một góc đĩa. Tuy nó mới chỉ một dúm cỏn con, nhưng trong mười đĩa không đĩa nào thiếu một thứ nào.

- Bắt đầu chặt lấy cái sỏ, sau mới chặt đến miếng phao câu.

-  Tất cả năm miếng, miếng nào cũng có dính một tí mỏ.

- Bốn miếng phao gà, miếng nào cũng có đầu bàu, đầu nhọn, chẳng khác nào một cái chũm cau chẻ tư.

-> Đọc đến đây, người đọc không khỏi ngạc nhiên đến đoạn chia phao câu và đầu gà. Hai bộ phận đó tưởng chừng bị bỏ đi nhưng lại chia thành bốn, thành năm cho năm cụ và bốn ông đàn anh

=> Thể hiện nghĩa trào phúng, giễu cười.

- Hắn lách lưỡi dao vào sườn con gà, cắt riêng hai cái tỏi gà bỏ góc mâm. Rồi lật ngửa con gà lên thớt, hắn ướm dao vào giữa xương sống và giơ dao chém luôn hai nhát theo chiều dài cái xương ấy. Con gà bị tách ra làm hai mảnh. Mỗi mảnh đều có một nửa xương sống.

- Con dao của hắn giơ lên, không nhát nào cao, không nhát nào thấp. Mười nhát như một.

- Tiếng dao công cốc đụng vào mặt thớt, nhịp nhàng như tiếng mõ của phường chèo, không lúc nào mau, cũng không có lúc nào thưa. Mỗi tiếng cốc là một miếng thịt gà băng ra. Miếng nào cũng như miếng ấy, đứt suốt từ xương đến da, không còn dính nhau mảy may.

- Anh ta đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, băm được 92 miếng. Những miếng thịt băm ra Không giập, không nát, không bong da trông mới đẹp làm sao.

=> Cách nói phóng đại đã thể hiện thái độ ngỡ ngàng, ngạc nhiên của người đọc về những miếng thịt gà được chặt dưới tay anh Mới

=> Thấy được tài băm thịt gà của anh ta có một không hai, không động tác nào dư thừa.

=> Một con gà to khoảng một người ăn cố mà băm chia thành 92 miếng gà, chia từng miếng phao câu, từng miếng đầu, miếng nào cũng như nhau -> cho thấy sự tham lam của bọn quan trên, miếng ăn là miếng nhục.

* Lời nhận xét của Lăng Vân và tác giả:

- Thái độ châm biếm, mỉa mai, giễu cợt: Anh đã chịu nghề băm thịt gà của ông Mới làng tôi chưa? Nhà hắn ba đời làm cái nghề ấy, thì mới thạo được như thế. Người khác dễ ai làm nổi!

-> kỹ xảo băm thịt gà của anh mới chứng tỏ đã rất quen và thành thục, nó nói lên một thực trạng rằng: những buổi cỗ như vậy là nhiều vô cùng.

3. Giá trị tác phẩm

a. Giá trị nội dung

- Phê phán những hủ thủ lạc hậu đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh nghèo khó, tùng quẫn

- Phê phán tư tưởng trọng nam khinh nữ, thói gia trưởng,…

- Thể hiện tài năng khéo léo của con người

- Thể hiện tấm lòng đồng cảm, xót thương của tác giả 

b. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn từ hóm hỉnh

- Quan sát tỉ mỉ

-Thủ pháp nghệ thuật: tả thực, liệt kê, phóng đại,..

- Các sự việc được kể lại một cách logic, tỉ mỉ, mạch lạc.

- Ngôi kể thứ nhất chân thực.

- Sự kết hợp giữa yếu tố miêu tả, biểu cảm, tự sự